Αθήνα: 24/10/2019

ΠΡΟΣ:
Πρόεδρο και Μέλη Διαρκούς Επιτροπής Δημόσιας Διοίκησης, Δημόσιας Τάξης και Δικαιοσύνης

ΚΟΙΝΟΠΟΙΗΣΗ:
- Γραφείο Πρωθυπουργού της χώρας, κ. Κυριάκου Μητσοτάκη
- κ. Γεώργιο Γεραπετρίτη, Υπουργό Επικρατείας
- κ. Μιχαήλ Χρυσοχοΐδη, Υπουργό Προστασίας του Πολίτη
- κ. Γεώργιο Κουμουτσάκο, Αναπληρωτή Υπουργό Προστασίας του Πολίτη
- κ. Πάτροκλο Γεωργιάδη, ΓΓ Μεταναστευτικής Πολιτικής, Υποδοχής και Ασύλου
- κ. Ιωάννη Βρούτση, Υπουργό Εργασίας και Κοινωνικών Υποθέσεων
- κ. Παναγιώτη Μηταράκη, Υφυπουργό Εργασίας και Κοινωνικών Υποθέσεων
- κα Δόμνα Μιχαηλίδου, Υφυπουργό Εργασίας και Κοινωνικών Υποθέσεων
- κ. Γεώργιο Σταμάτη, ΓΓ Κοινωνικής Αλληλεγγύης και Καταπολέμησης της Φτώχειας
- κ. Βασίλειο Κικίλια, Υπουργό Υγείας
- κ. Βασίλειο Κοντοζαμάνη, Υφυπουργό Υγείας
- Ιωάννης Κωτσιόπουλος, Γ.Γ. Υπηρεσιών Υγείας
- Έλληνες Βουλευτές
- Πρόεδρο και Μέλη της Υποεπιτροπής για τα θέματα των Ατόμων με Αναπηρία
- Φορείς - Μέλη Ε.Σ.Α.μεΑ.

---

Κατάθεση αιτημάτων και προτάσεων της Ε.Σ.Α.μεΑ. επί του σχεδίου νόμου ‘Περί Διεθνούς Προστασίας’

Κύριε Πρόεδρε, Αγαπητά Μέλη,
Η Εθνική Συνομοσπονδία Ατόμων με Αναπηρία (Ε.Σ.Α.μεΑ.), η οποία αποτελεί την τριτοβάθμια Οργάνωση των ατόμων με αναπηρία και των οικογενειών τους στη χώρα και τον αναγνωρισμένο Κοινωνικό Εταίρο της ελληνικής Πολιτείας στα ζητήματα των δικαιωμάτων των ατόμων με αναπηρία, χρόνιες παθήσεις και των οικογενειών τους και είναι ιδρυτικό μέλος του Ευρωπαϊκού Φόρουμ Ατόμων με Αναπηρία (European Disability Forum) -του μεγαλύτερου φορέα εκπροσώπησης των ατόμων με αναπηρία και των οικογενειών τους σε ευρωπαϊκό επίπεδο, υπέβαλλε τις προτάσεις της στο πλαίσιο της δημόσιας διαβούλευσης επί του σχεδίου νόμου «Περί Διεθνούς Προστασίας» ηλεκτρονικά στις 21.10.2019 στο διαδικτυακό τόπο της ανοιχτής διακυβέρνησης www.opengov.gr Όπως διαπιστώνεται από την κατάθεση του σχεδίου νόμου στη Βουλή δεν έχει συμπεριληφθεί καμία από τις προτάσεις μας, παρόλο που είναι εύλογες και αφορούν τον πλέον ευάλωτο πληθυσμό της χώρας, που είναι οι δικαιούχοι και αιτούντες διεθνή προστασία με αναπηρία ή/και χρόνιες παθήσεις. Ως εκ τούτου, η Ε.Σ.Α.μεΑ. ζητάει να κληθεί σε ακρόαση κατά τη συζήτησή του στη συνεδρίαση της Βουλής, προκειμένου να αναπτύξει τις προτάσεις της.

Πιο συγκεκριμένα, λαμβάνοντας λοιπόν υπόψη:

-την παρ. 6 του Άρθρου 21 του Συντάγματος της χώρας, σύμφωνα με την οποία «τα άτομα με αναπηρίες έχουν δικαίωμα να απολαμβάνουν μέτρων που εξασφαλίζουν την αυτονομία, την επαγγελματική ένταξη και τη συμμετοχή τους στην κοινωνική, οικονομική και πολιτική ζωή της Χώρας»,

-τη Σύμβαση των Ηνωμένων Εθνών για τα Δικαιώματα των Ατόμων με Αναπηρίες, την οποία η χώρα μας κύρωσε με το πρώτο άρθρο του ν.4074/2012 και ως εκ τούτου οφείλει να την εφαρμόσει σε εθνικό επίπεδο,
-την παρ. 1 του άρθρου 62 του ν.4488/2017 (με τον οποίο θεσπίστηκαν οι «κατευθυντήριες – οργανωτικές διατάξεις υλοποίησης της Σύμβασης των Ηνωμένων Εθνών για τα Δικαιώματα των Ατόμων με Αναπηρίες»), σύμφωνα με την οποία τα διοικητικά όργανα και οι αρχές οφείλουν να εντάσσουν τη διάσταση της αναπηρίας σε κάθε δημόσια πολιτική, διοικητική διαδικασία, δράση, μέτρο και πρόγραμμα της αρμοδιότητάς τους με στόχο την εξάλειψη, αποκατάσταση και αποτροπή ανισοτήτων μεταξύ ατόμων με και χωρίς αναπηρίες,
η Ε.Σ.Α.μεΑ. αιτείται ανά άρθρο τα εξής:
1. Στην παρ. 2 του άρθρου 31 όπως αντικατασταθεί ο εσφαλμένος όρος «άτομα με ειδικές ανάγκες» από το συνταγματικά κατοχυρωμένο όρο «άτομα με αναπηρία», όπως αυτός απορρέει από την παρ. 6 του άρθρου 21 του Συντάγματος της Ελλάδας (2001). Στην ίδια παράγραφο να αντικατασταθεί ο όρος «τα άτομα με πνευματικές διαταραχές» από τον «όρο νοητική και ψυχική αναπηρία» προκειμένου να εναρμονιστεί με το δικαιωματικό μοντέλο προσέγγισης της αναπηρίας, όπως αυτό κατοχυρώνεται με τη Σύμβαση των Ηνωμένων Εθνών για τα Δικαιώματα των Ατόμων με Αναπηρίες, καθώς και με την ορολογία που υιοθετεί το αναπηρικό κίνημα της χώρας.
2. Στο εδάφιο δ της παρ. 5 του άρθρου 39 να αντικατασταθεί ο εσφαλμένος όρος «άτομα με ειδικές ανάγκες» από το συνταγματικά κατοχυρωμένο όρο «άτομα με αναπηρία» όπως αυτός απορρέει από την παρ. 6 του άρθρου 21 του Συντάγματος της Ελλάδας (2001). Στο ίδιο εδάφιο να αντικατασταθεί ο όρος «τα άτομα με πνευματικές διαταραχές» από τον «όρο νοητική και ψυχική αναπηρία» προκειμένου να εναρμονιστεί με το δικαιωματικό μοντέλο προσέγγισης της αναπηρίας, όπως αυτό κατοχυρώνεται με τη Σύμβαση των Ηνωμένων Εθνών για τα Δικαιώματα των Ατόμων με Αναπηρίες, καθώς και με την ορολογία που υιοθετεί το αναπηρικό κίνημα της χώρας. Επιπροσθέτως, καθότι η αξιολόγηση της ευαλωτότητας αποτελεί κομβικό σημείο των διαδικασιών υποδοχής-ταυτοποίησης ώστε να παρασχεθεί στον πληθυσμό με αναπηρία η αναγκαία προστασία και οι αναγκαίες εγγυήσεις, προτείνουμε όπως συμπεριληφθεί στο εν λόγω άρθρο πρόβλεψη για την απασχόληση εξειδικευμένου και πλήρως καταρτισμένου σε θέματα αναπηρίας προσωπικού, ώστε να αποφευχθεί οποιαδήποτε παραβίαση των κατοχυρωμένων από το εθνικό και διεθνές δίκαιο ανθρωπίνων δικαιωμάτων, του εν λόγω πληθυσμού. Στις Τελικές Παρατηρήσεις και Συστάσεις της Επιτροπής των Ηνωμένων Εθνών για τα Δικαιώματα των Ατόμων με Αναπηρίες στην αρχική έκθεση της Ελλάδας κατά την 504η συνεδρίασή της, διαπιστώνεται η: «[...] ανεπάρκεια των μέτρων που έχουν ληφθεί για τον εντοπισμό των ατόμων με αναπηρία που είναι αιτούντες άσυλο, πρόσφυγες και άτομα που βρίσκονται σε καταστάσεις που προσομοιάζουν με αυτή του πρόσφυγα τα οποία φθάνουν στο συμβαλλόμενο Κράτος, καθώς επίσης και για τη διασφάλιση της πρόσβασής τους στην υγειονομική περίθαλψη, σε κατάλληλα καταλύματα, σε βασικές εγκαταστάσεις, σε προστασία και ασφάλεια, και για τη λήψη συγκεκριμένων μέτρων για την παροχή εξατομικευμένης στήριξης, όπως η προσωπική βοήθεια, ιδιαίτερα σε σχέση με τις γυναίκες και τα παιδιά με αναπηρία.» (παρ.15.β). Στη βάση της προαναφερθείσας διαπίστωσης η Επιτροπή συστήνει στη χώρα «[...] να διασφαλίσει άμεσα ότι η αξιολόγηση της ευαλωτότητας των ατόμων με αναπηρία, και ιδιαίτερα των παιδιών με αναπηρία, που είναι πρόσφυγες, αιτούντες άσυλο και άτομα σε καταστάσεις που προσομοιάζουν με αυτή του πρόσφυγα πραγματοποιείται συστηματικά με την άφιξη τους στο συμβαλλόμενο Κράτος, από εκπαιδευμένο προσωπικό, και με βάση το δικαιωματικό μοντέλο προσέγγισης της αναπηρίας και συγκεκριμένες κατευθυντήριες γραμμές για την ταυτοποίηση των ατόμων με αναπηρία» (16.β).
To εδάφιο δ της παρ. 8 του άρθρου 39 να συμπληρωθεί ως ακολούθως (βλ. με έντονη γραμματοσειρά):
«δ) να τυγχάνουν, εφόσον ανήκουν σε ευάλωτες ομάδες, της κατάλληλης κατά περίπτωση μεταχείρισης, ιδίως εφόσον είναι ασυνόδευτοι ανήλικοι, άτομα με αναπηρία και χρόνιες παθήσεις, καθώς και να λαμβάνεται ιδιαίτερη μέριμνα ώστε να εξασφαλίζεται στο μέτρο του δυνατού ότι τα πρόσωπα αυτά παραμένουν στα Κέντρα Υποδοχής και Ταυτοποίησης σε ιδιαίτερους και προσβάσιμους χώρους, συμπεριλαμβανομένων των χώρων διαβίωσης και όλων των εγκαταστάσεων εντός του χώρου φιλοξενίας, μέχρι την ολοκλήρωση των διαδικασιών υποδοχής και ταυτοποίησης, [...]». Σύμφωνα με τις συστάσεις της Επιτροπής των Ηνωμένων Εθνών για τα Δικαιώματα των Ατόμων με Αναπηρίες στην αρχική έκθεση της Ελλάδας κατά την 504η συνεδρίασή της, η χώρα οφείλει: «Να διασφαλίσει την πρόσβαση των ατόμων με αναπηρία, και ιδίως των παιδιών με αναπηρία, που είναι πρόσφυγες, αιτούντες άσυλο και άτομα σε καταστάσεις που προσομοιάζουν με αυτή του πρόσφυγα, στην κοινωνική προστασία, τις βοηθητικές τεχνολογίες, την πληροφόρηση και τις επαρκείς υπηρεσίες, και ιδιαίτερα στην ασφαλή στέγαση, σε υποδομές υγιεινής και ιατρικής φροντίδας, μέσω, μεταξύ άλλων, της παροχής εξατομικευμένης στήριξης. Να εγγυηθεί άμεσα ότι οι συνθήκες στις εγκαταστάσεις υποδοχής σέβονται την αξιοπρέπεια των ατόμων με αναπηρία, και ιδιαίτερα των παιδιών, που είναι πρόσφυγες, αιτούντες άσυλο ή άτομα σε καταστάσεις που προσομοιάζουν με αυτή του πρόσφυγα, και να μεριμνά για την ομαλή μεταφορά τους στην ηπειρωτική χώρα.» (16.γ).
3. Η παρ. 1 του άρθρου 48 να συμπληρωθεί ως ακολούθως (βλ. με έντονη γραμματοσειρά): «1. Η υγεία, συμπεριλαμβανομένης της ψυχικής υγείας των αιτούντων υπό κράτηση που είναι ευάλωτα άτομα, ιδίως δε άτομα με αναπηρία και χρόνιες παθήσεις, αποτελεί πρωταρχικό μέλημα των αρμόδιων Αρχών. Στις περιπτώσεις κράτησης, οι αρμόδιες Αρχές εξασφαλίζουν τακτική παρακολούθηση και επαρκή υποστήριξη λαμβάνοντας υπόψη την ιδιαίτερη κατάστασή τους».
4. Στην παρ. 5 του άρθρου 56 να συμπεριληφθεί διάταξη για τους αιτούντες διεθνή προστασία με αναπηρία με την οποία να διασφαλίζεται η διαβίωσή τους σε κατάλληλα προσβάσιμες δομές, όπως το άρθρο 9 της Σύμβασης των Ηνωμένων Εθνών για τα Δικαιώματα των Ατόμων με Αναπηρίες υπαγορεύει.
5. Στην παρ. 1 του άρθρου 58 όπως αντικατασταθεί ο εσφαλμένος όρος «άτομα με ειδικές ανάγκες» από τον συνταγματικά κατοχυρωμένο όρο «άτομα με αναπηρία» όπως αυτός απορρέει από την παρ. 6 του άρθρου 21 του Συντάγματος της Ελλάδας (2001). Στην ίδια παράγραφο να αντικατασταθεί ο όρος «τα άτομα με πνευματικές διαταραχές» από τον «όρο νοητική και ψυχική αναπηρία» προκειμένου να εναρμονιστεί με το δικαιωματικό μοντέλο προσέγγισης της αναπηρίας, όπως αυτό κατοχυρώνεται με τη Σύμβαση των Ηνωμένων Εθνών για τα Δικαιώματα των Ατόμων με Αναπηρίες, καθώς και με την ορολογία που υιοθετεί το αναπηρικό κίνημα της χώρας.
Κύριε Πρόεδρε ,
Ως εκ τούτου ζητάμε να κατανοήσετε τα ως άνω ζητήματα και να προβείτε στις απαιτούμενες ενέργειες. Ελπίζοντας ότι θα ανταποκριθείτε θετικά στις προαναφερθείσες δίκαιες προτάσεις μας.