Αθήνα: 25/11/2016

ΠΡΟΣ:
κ. Π. Κουρουμπλή, Υπουργό Ναυτιλίας & Νησιωτικής Πολιτικής

ΚΟΙΝΟΠΟΙΗΣΗ:
-Γραφείο Πρωθυπουργού κου Α. Τσίπρα
-Γραφείο Υπουργού Επικρατείας κου Αλ. Φλαμπουράρη
-Γραφείο Υπουργού Επικρατείας κου Χρ. Βερναρδάκη
-κ. Ν. Σαντορινιό, Υφυπουργό Ναυτιλίας & Νησιωτική Πολιτικής
-κ. Ι. Θεοτοκά, Γενικό Γραμματέα Υπουργείου Νησιωτικής Πολιτικής
-κ. Χ. Λαμπρίδη, Γενικό Γραμματέα Λιμένων, Λιμενικής Πολιτικής & Ναυτιλιακών Επενδύσεων
-κ. Ι. Γιανέλλη-Θεοδοσιάδη, Γενικό Γραμματέα Αιγαίου & Νησιωτικής Πολιτικής
-Φορείς - μέλη Ε.Σ.Α.μεΑ.

---

Κατάθεση θεμάτων που αφορούν στα άτομα με αναπηρία και σχετίζονται με τους τομείς αρμοδιότητας του Υπουργείου Ναυτιλίας & Νησιωτικής Πολιτικής

Αξιότιμε κ. Υπουργέ,
Η Εθνική Συνομοσπονδία Ατόμων με Αναπηρία (Ε.Σ.Α.μεΑ.) με την παρούσα επιστολή της επιθυμεί καταρχάς να σας συγχαρεί για την ανάληψη των νέων καθηκόντων σας και να σας υποβάλλει επιγραμματικά το σύνολο των θεμάτων που απασχολούν τα άτομα με αναπηρία και άπτονται του Υπουργείου σας, στο πλαίσιο που διαμορφώνουν:

α) η Σύμβαση για τα Δικαιώματα των Ατόμων με Αναπηρία των Ηνωμένων Εθνών, την οποία επικύρωσε η χώρα μας δια του Ν.4074/2012 (ΦΕΚ 88Α/11.04.2012) αναλαμβάνοντας τις σχετικές υποχρεώσεις,
β) ο Κανονισμός (ΕΕ) 1177/2010 για τα δικαιώματα των επιβατών στις θαλάσσιες και εσωτερικές πλωτές μεταφορές σύμφωνα με τον οποίο «προκειμένου να δοθούν στα άτομα με αναπηρία και τα άτομα με μειωμένη κινητικότητα δυνατότητες θαλάσσιων και εσωτερικών πλωτών μεταφορών ανάλογες με εκείνες των άλλων πολιτών, θα πρέπει να καθοριστούν κανόνες για την αποφυγή διακρίσεων και την παροχή συνδρομής κατά το ταξίδι τους» και «όταν αποφασίζουν το σχεδιασμό νέων λιμένων και λιμενικών τερματικών σταθμών, καθώς και σε περιπτώσεις εκτενών εργασιών ανακαίνισης, οι φορείς που έχουν την ευθύνη των εγκαταστάσεων αυτών θα πρέπει να λαμβάνουν υπόψη τις ανάγκες των ατόμων με αναπηρία και των ατόμων με μειωμένη κινητικότητα, ιδίως όσον αφορά την προσβασιμότητα, αποδίδοντας ιδιαίτερη σημασία στις απαιτήσεις που απορρέουν από την αρχή «σχεδιασμός για όλους». Οι μεταφορείς θα πρέπει να λαμβάνουν υπόψη τις ανάγκες αυτές, όταν αποφασίζουν τον σχεδιασμό νέων και προσφάτως ανακαινισμένων επιβατηγών πλοίων [...]»,
γ) η Ευρωπαϊκή Στρατηγική για την Αναπηρία 2010-2020 (COM 2010 636 τελικό/ 15.11.2010), η οποία προβλέπει ότι «..η πλήρης οικονομική και κοινωνική συμμετοχή των ατόμων με αναπηρία αποτελεί σημαντική παράμετρο για την επιτυχία της στρατηγικής Ευρώπη 2020 της ΕΕ, όσον αφορά τη δημιουργία έξυπνης, διατηρήσιμης και χωρίς αποκλεισμούς ανάπτυξης...», κατατάσσοντας μάλιστα την προσβασιμότητα ως πρώτη μεταξύ των οκτώ βασικών τομέων δράσης της Επιτροπής,
δ) τα μέτρα για την ενίσχυση της κοινωνικής συνοχής και τη διευκόλυνση της ισότιμης συμμετοχής των πολιτών με αναπηρία, χρόνιες παθήσεις και γ' ηλικίας σε όλους τους τομείς που συνεχώς λαμβάνει η ευρωπαϊκή και η διεθνής κοινότητα έχοντας απόλυτα σαφή εικόνα των δημογραφικών εξελίξεων και της γήρανσης της κοινωνίας, που οδηγούν μονοσήμαντα στην ανάγκη προσαρμογής του περιβάλλοντος και των υποδομών, όπως οι προβλέψεις στο νέο κανονιστικό πλαίσιο για τις δημόσιες προμήθειες και συμβάσεις, η Ευρωπαϊκή Πράξη Προσβασιμότητας κ.λπ.
Παρά τα προαναφερθέντα όμως είναι γνωστό ότι, ακόμη και σήμερα, οι πολίτες με αναπηρία της χώρας μας εξακολουθούν - ιδιαίτερα στην Περιφέρεια και ακόμη περισσότερο στις νησιωτικές περιοχές - να βιώνουν αξεπέραστα εμπόδια στην καθημερινή τους ζωή που συχνά τους οδηγούν στο περιθώριο και τον αποκλεισμό. Θέματα προσβασιμότητας υποδομών και υπηρεσιών, πρόσβασης σε τοπικές και υπερτοπικές μεταφορές, στην εκπαίδευση και υγεία, στις πολιτιστικές και αθλητικές υποδομές, στις υποδομές αναψυχής, κ.λπ. δεν έχουν μέχρι σήμερα αντιμετωπιστεί από την Πολιτεία για τους κατοίκους με αναπηρία της νησιωτικής χώρας. Στο σημείο αυτό πρέπει να τονίσουμε ιδιαίτερα ότι, ακόμη και η υλοποίηση μέτρων στους τομείς που προαναφέραμε, δεν θα έχει απολύτως καμία αξία εάν δεν συνοδευτεί με τη λήψη πρόσθετων οικονομικών μέτρων ανακούφισης των ατόμων με αναπηρία, που αποτελούν μία από τις πλέον ευπαθείς οικονομικά ομάδες του πληθυσμού και βιώνουν εντονότερα από τον καθένα τις επιπτώσεις της σημερινής οικονομικής κρίσης.
Πρέπει επίσης να τονιστεί ότι η απουσία νησιωτικής πολιτικής που θα λαμβάνει υπόψη και τις ανάγκες των ατόμων με αναπηρία δεν πλήττει μόνο τους κατοίκους με αναπηρία της νησιωτικής Ελλάδας, αλλά και την τοπική οικονομία και επιχειρηματικότητα, απωθώντας μια μεγάλη ομάδα καταναλωτών του εθνικού τουριστικού προϊόντος, τους καταναλωτές με αναπηρία (σήμερα εκτιμώνται σε 80.000.000 άτομα στην Ευρωπαϊκή Ένωση) και γενικότερα τους καταναλωτές με προβλήματα παρόμοια με τα άτομα με αναπηρία (π.χ. άτομα γ΄ηλικίας, οικογένειες με παιδιά κ.λπ.), στερώντας έτσι την τοπική οικονομία από σημαντικά έσοδα. Αρκεί να αναφερθούμε σε πρόσφατη μελέτη της Ευρωπαϊκής Επιτροπής σύμφωνα με την οποία τα έσοδα από τον τουρισμό των ατόμων με αναπηρία στην ΕΕ-27 ετησίως υπολογίζονται σε 352 δις € και αρκούν για τη συντήρηση περισσότερων από 4,2 εκατομμυρίων θέσεων εργασίας πλήρους απασχόλησης!
Η Ε.Σ.Α.μεΑ. έχει ήδη αναπτύξει μια ιδιαίτερα καλή συνεργασία με τις Υπηρεσίες του Υπουργείου, ιδιαίτερα μέσω του Συμβουλευτικού Οργάνου για θέματα ΑμεΑ του Υπουργείου (τελευταία συνεδρίαση στις 22.07.2016), στο πλαίσιο του οποίου έχουν συζητηθεί με όλους τους εμπλεκόμενους φορείς διάφορα θέματα σχετιζόμενα κυρίως με την πρόσβαση των ατόμων με αναπηρία στις ναυτιλιακές υποδομές και μέσα, καθώς και την τιμολογιακή πολιτική του Υπουργείου λόγω της περιορισμένης αρμοδιότητάς του στους τομείς αυτούς, γεγονός που έχει δημιουργήσει ένα μεγάλο κενό στη συνεργασία του αναπηρικού κινήματος με το Υπουργείο, εστιαζόμενο στην εξέταση συμπερίληψης των αναγκών των νησιωτών με αναπηρία στην πολιτική του Υπουργείου.
Αξιότιμε κ. Υπουργέ,
Στο πνεύμα των παραπάνω η Ε.Σ.Α.μεΑ. υποβάλλει στη συνέχεια τα ελάχιστα και απόλυτα αναγκαία θέματα του τομέα αρμοδιότητάς σας, που σχετίζονται με τα άτομα με αναπηρία, δηλώνοντας ταυτόχρονα την αμέριστη συμπαράστασή της για την ανάπτυξη και υλοποίησή τους και θέτοντας στη διάθεσή σας την πολύχρονη τεχνογνωσία και εμπειρία που διαθέτει.
1. Προώθηση της υλοποίησης των δράσεων που σχετίζονται με την ναυτιλία και ήδη έχουν συζητηθεί στο Συμβουλευτικό Όργανο για θέματα ΑμεΑ. Προς ενημέρωσή σας παραθέτουμε τις κυριότερες παρεμβάσεις/προτάσεις που είχε υποβάλλει η Ε.Σ.Α.μεΑ. στο παραπάνω Όργανο:
1.1. Παροχή έκπτωσης 50% επί του ναύλου σε όλες τις θέσεις των πλοίων σε άτομα με ποσοστό αναπηρίας από 67% και άνω (αντί του ισχύοντος σήμερα ποσοστού 80% βάσει του Ν.3709/2008, άρθρο 4 παρ.3) καθώς και στα ΙΧΕ οχήματα με τα οποία μετακινούνται εφόσον αυτά φέρουν πινακίδες αναπήρων πολέμου ή Δελτίο Στάθμευσης Οχημάτων Ατόμων με Αναπηρίες και στους συνοδούς αυτών εφόσον ο δικαιούχος είναι άτομο με παραπληγία/ τετραπληγία, τύφλωση, νοητική αναπηρία, αυτισμό και σύνδρομο Down ή εναλλακτικά (λόγω των αντιρρήσεων των εκπροσώπων των πλοιοκτητών) παροχή έκπτωσης 50% επί του ναύλου σε όλες τις θέσεις των πλοίων σε άτομα με ποσοστό αναπηρίας από 50% και άνω (αντί του ισχύοντος σήμερα ποσοστού 80% βάσει του Ν.3709/2008, άρθρο 4 παρ.3)καθώς και στα ΙΧΕ οχήματα με τα οποία μετακινούνται εφόσον αυτά φέρουν πινακίδες αναπήρων πολέμου ή Δελτίο Στάθμευσης Οχημάτων Ατόμων με Αναπηρίες και στους συνοδούς αυτών εφόσον ο δικαιούχος είναι άτομο με παραπληγία/ τετραπληγία, τύφλωση, νοητική αναπηρία, αυτισμό και σύνδρομο Down εφόσον είναι μόνιμοι κάτοικοι με αναπηρία των νησιών. Η Ε.Σ.Α.μεΑ. θεωρεί απόλυτα αναγκαία την υιοθέτηση του παραπάνω μέτρου και την ένταξή του στο Πρόγραμμα Κοινωνικής Πολιτικής της Κυβέρνησης, με στόχο την υποστήριξη των νησιωτών με αναπηρία που, αν και επλήγησαν ιδιαίτερα από την οικονομική κρίση, για λόγους απουσίας υποδομών και υπηρεσιών υγείας αλλά και προσβασιμότητας στα νησιά τους αναγκάζονται να μετακινούνται συχνότερα από κάθε άλλο σε μεγαλύτερα νησιά και την ενδοχώρα.
1.2. Δημιουργία σημείων εξυπηρέτησης επιβατών με αναπηρία στους επιβατικούς σταθμούς των ελληνικών λιμένων για την ικανοποίηση των απαιτήσεων του Κανονισμού (ΕΕ) αριθ. 1177/2010, η οποία έχει δρομολογηθεί από την Διεύθυνση Λιμενικών και Κτιριακών Υποδομών εκ παραλλήλου με τη βελτίωση της προσβασιμότητας κτιριακών υποδομών αρμοδιότητας του Υπουργείου (λιμενικές υποδομές, κτιριακές υποδομές που στεγάζουν Υπηρεσίες αρμοδιότητας του Υπουργείου κ.λπ.).
1.3. Ενημέρωση /ευαισθητοποίηση των πληρωμάτων των επιβατηγών πλοίων και ιδιαίτερα του προσωπικού εξυπηρέτησης επιβατών με αναπηρίες μέσω φυλλαδίων που θα παραχθούν σε συνεργασία με την Ε.Σ.Α.μεΑ. ή/και μέσω σύντομων εσωτερικών σεμιναρίων ή γυμνασίων. Στο σημείο αυτό επισημαίνουμε ιδιαίτερα ότι η ΕΣΑμεΑ (η οποία πλέον διαθέτει πιστοποίηση παρόχου «Δια Βίου Μάθησης») σε συνεργασία με τον ΟΛΠ υλοποίησε -στο πλαίσιο των υποχρεώσεων του προαναφερθέντος Κανονισμού (ΕΕ) 1177/2010- ιδιαίτερα επιτυχημένο πρόγραμμα θεωρητικής και βιωματικής εκπαίδευσης του προσωπικού του σε θέματα εξυπηρέτησης των ατόμων με αναπηρία, απονέμοντας σχετική βεβαίωση σε όσους το παρακολούθησαν και σχετικό εγχειρίδιο. Αντίστοιχη εκπαίδευση θα πρέπει να προβλεφθεί για το προσωπικό όλων των υπόχρεων φορέων εκμετάλλευσης τερματικών σταθμών λιμένα.
1.4. Βελτίωση της προσβασιμότητας της ιστοσελίδας του Υπουργείου βάσει της ΥΑ/Φ.40.4/1/989 (ΦΕΚ 1301 Β'/12.04.2012) ώστε τα άτομα με αναπηρία να μπορούν να έχουν πρόσβαση σε αυτή και να λαμβάνουν την ενημέρωση ισότιμα με κάθε πολίτη.
1.5. Βελτίωση/συμπλήρωση/επέκταση του πεδίου εφαρμογής της ισχύουσας σχετικής νομοθεσίας αναφορικά με θέματα ατόμων με αναπηρία σε επιβατηγά πλοία που εκτελούν πλόες και κάτω των 30 ν.μ. και σε πλοία που εκτελούν περιηγητικούς πλόες.
1.6. Παρακολούθηση της ορθής εφαρμογής των προβλέψεων του Κανονισμού (ΕΕ) 1177/2010 και της βελτίωσης της προσβασιμότητας στις υποδομές και υπηρεσίες αρμοδιότητας του Υπουργείου, σε συνεργασία με το αναπηρικό κίνημα και τους λοιπούς εμπλεκόμενους φορείς.
2. Ενσωμάτωση των αναγκών των νησιωτών με αναπηρία στη νησιωτική πολιτική του Υπουργείου, με στόχο την βελτίωση της ποιότητας ζωής αυτών, την συγκράτηση της μετανάστευσης νησιωτικών οικογενειών με κάποιο μέλος με αναπηρία ή /και χρόνια πάθηση, αλλά και την τόνωση της τοπικής οικονομίας και επιχειρηματικότητας μέσω της δημιουργίας των αναγκαίων προϋποθέσεων που θα οδηγήσουν σε άνοιγμα στις νέες ιδιαίτερα δυναμικές τουριστικές αγορές ατόμων με αναπηρία, γ' ηλικίας, οικογενειών με μικρά παιδιά κ.λπ. (Τουρισμός για Όλους). Για το λόγο αυτό η Ε.Σ.Α.μεΑ. προτείνει:
2.1. Την υλοποίηση στο πλαίσιο του ΕΣΠΑ 2014-2020 αναλυτικής καταγραφής των αναγκών των νησιωτών με αναπηρία ανά νησί και την υποβολή προτάσεων προς επίλυση των εντοπιζόμενων προβλημάτων. Αυτή την καταγραφή και υποβολή σχετικών προτάσεων η Ε.Σ.Α.μεΑ. θεωρεί ότι πρέπει να υλοποιήσει η ίδια, αφενός λόγω της εξειδικευμένης τεχνογνωσίας που πλέον διαθέτει μετά την επιτυχή υλοποίηση πολλών έργων στο πλαίσιο των προηγούμενων προγραμματικών περιόδων (βλ. ιστοσελίδα ΕΣΑμεΑ http://www.esamea.gr/projects-tenders/introduction ) και αφετέρου λόγω του ευρύτατου δικτύου τοπικών παραρτημάτων που διαθέτει σε όλη τη χώρα και του υψηλού βαθμού αποδοχής και εμπιστοσύνης που απολαμβάνει μεταξύ της αναπηρικής κοινότητας της χώρας, την οποία και είναι ο μόνος φορέας που μπορεί πραγματικά να προσεγγίσει. Για το λόγο αυτό, με τη σύμφωνη γνώμη σας, μπορεί να συνεργαστεί στενά με την Επιτελική Δομή ΕΣΠΑ του Υπουργείου.
2.2. Την επεξεργασία, σχεδιασμό και παρακολούθηση της υλοποίησης ειδικού Επιχειρησιακού Σχεδίου του Υπουργείου για την υποστήριξη των προαναφερόμενων στόχων σε γενικό αλλά και τοπικό (ανά νησί) επίπεδο, λαμβάνοντας υπόψη τα ευρήματα της παραπάνω καταγραφής και σε συνεργασία με την τοπική αυτοδιοίκηση. Προς τούτο προτείνουμε τη δημιουργία σχετικής Ομάδας Εργασίας αποτελούμενης από στελέχη του Υπουργείου, εκπροσώπους της Ε.Σ.Α.μεΑ. και όλων των εμπλεκόμενων φορέων (νησιωτική Τοπική Αυτοδιοίκηση, πλοιοκτήτες, οργανισμοί λιμένων, επιμελητήρια κ.λπ.). Στο σημείο αυτό πρέπει να επισημάνουμε ότι η υλοποίηση των όποιων μέτρων, μελετών και δράσεων προκύψουν μπορεί να υποστηριχθεί επίσης από τα κονδύλια του ΕΣΠΑ 2014-2020, δεδομένου ότι ήδη από τον Κανονισμό (ΕΕ) 1303/2013 επιβάλλεται η εφαρμογή της αρχής της μη διάκρισης λόγω αναπηρίας και του κριτηρίου της προσβασιμότητας στα άτομα με αναπηρία σε όλα τα στάδια προετοιμασίας και εφαρμογής των Επιχειρησιακών Προγραμμάτων, η οποία μάλιστα ενισχύεται ιδιαίτερα από τις Γενικές εκ των προτέρων Αιρεσιμότητες 1 «Καταπολέμηση των διακρίσεων» και 3 «Αναπηρία».
Αξιότιμε κ. Υπουργέ,
Ελπίζουμε στην ανάπτυξη στενής, ουσιαστικής και αποτελεσματικής συνεργασίας μεταξύ μας, με στόχο:
-την άρση των εμποδίων που αντιμετωπίζουν τα άτομα με αναπηρία στις θαλάσσιες μετακινήσεις τους και τη διαβίωσή τους σε νησιωτικές περιοχές της χώρας, καθώς και την τόνωση της τοπικής οικονομίας και επιχειρηματικότητας,
-την ισότιμη συμμετοχή των ατόμων με αναπηρία στις καθημερινές δραστηριότητες της νησιωτικής χώρας και στον τουρισμό που αποτελεί βασική πηγή εσόδων της νησιωτικής οικονομίας.
Για το λόγο αυτό ζητούμε να ορίσετε ημερομηνία συνάντησης με αντιπροσωπεία της Ε.Σ.Α.μεΑ. προκειμένου να σας αναπτύξουμε και δια ζώσης τις προαναφερθείσες προτάσεις μας.
Αναμένοντας απάντησή σας το συντομότερο δυνατό.
Με εκτίμηση

Ο ΠΡΟΕΔΡΟΣ

Ι. ΒΑΡΔΑΚΑΣΤΑΝΗΣ

Ο ΓΕΝ. ΓΡΑΜΜΑΤΕΑΣ

ΧΡ. ΝΑΣΤΑΣ