Επιπλέον εμπόδια στην πρόσβαση των τυφλών στο βιβλίο με το νέο σχέδιο νόμου

Επείγουσα επιστολή στην υπουργό Πολιτισμού Μυρσίνη Ζορμπά απέστειλε η ΕΣΑμεΑ, με αίτημα την απόσυρση του νομοσχεδίου σχετικά με «ορισμένες επιτρεπόμενες χρήσεις ορισμένων προστατευόμενων έργων και άλλων αντικειμένων προστασίας δυνάμει δικαιωμάτων πνευματικής ιδιοκτησίας και συγγενικών δικαιωμάτων προς όφελος των τυφλών, των αμβλυώπων και των ατόμων με άλλα προβλήματα ανάγνωσης εντύπων και για την τροποποίηση της οδηγίας 2001/29/ΕΚ για την εναρμόνιση ορισμένων πτυχών του δικαιώματος του δημιουργού και συγγενικών δικαιωμάτων στην κοινωνία της πληροφορίας».

Βασικό αίτημα του αναπηρικού και γονεϊκού κινήματος είναι η άμεση κύρωση της Συνθήκης του Μαρακές για την πρόσβαση τυφλών και ατόμων με προβλήματα όρασης σε δημοσιευμένα έργα, η οποία υπογράφηκε στις 27 Ιουνίου του 2013, τέθηκε σε εφαρμογή στις 30 Σεπτεμβρίου 2016 και κυρώθηκε από την Ευρωπαϊκή Ένωση την 1η Οκτωβρίου 2018. Επίσης το εν λόγω σχέδιο νόμου πρέπει να ελεγχθεί ώστε να είναι σε πλήρη εναρμόνιση με τη Συνθήκη του Μαρακές.
Η ΕΣΑμεΑ τονίζει ότι το υπάρχον νομικό πλαίσιο καλύπτει απόλυτα την πρόσβαση των τυφλών και των ατόμων με χαμηλή όραση στο βιβλίο γενικά, ωστόσο δυστυχώς, αυτό δεν υλοποιείται εκ μέρους των εκδοτών. Ως εκ τούτου, η μόρφωση και η ψυχαγωγία των ανθρώπων με προβλήματα όρασης εναπόκειται μέχρι σήμερα στην «Καλοσύνη των Ξένων», στη βούληση και το φιλότιμο του συγγενικού και φιλικού περιβάλλοντος, ενός μικρού κύκλου εθελοντών, όχι πάντα σταθερού, και κυρίως στην οικονομική αφαίμαξη του άμεσα ενδιαφερομένου. Με το νομοσχέδιο που εισήλθε τώρα στη Βουλή, αντί να προχωρήσει η χώρα μας ένα βήμα παραπέρα και να εκσυγχρονιστεί πολιτισμικά προσφέροντας ουσιαστική δωρεάν πρόσβαση στους εντυποανάπηρους ανθρώπους κάθε κατηγορίας, θέτει ένα επιπλέον εμπόδιο, ήτοι την αποζημίωση των «δικαιούχων» δηλαδή των εκδοτών.
Είναι ντροπή και όνειδος να εξαρτάται η πρόσβαση των τυφλών και των λοιπών ατόμων με προβλήματα όρασης από την έκδοση Υπουργικής Απόφασης της οποίας δεν υπάρχει χρονικός προσδιορισμός έκδοσης και από την παροχή εύλογης αποζημίωσης στους δικαιούχους. Και η εύλογη αποζημίωση προβλέπεται να χορηγείται από μη κερδοσκοπικούς φορείς ή βιβλιοθήκες Πανεπιστημίων κλπ., οι οποίοι επεξεργάζονται τα κείμενα προκειμένου να τα μετατρέψουν σε προσβάσιμη μορφή, είτε ψηφιακή, είτε ακουστική, είτε σε γραφή Μπραιγ, είτε σε μεγαλογράμματους χαρακτήρες, με δυσβάσταχτο κόστος, με προσωπικό πολύ περιορισμένο, το οποίο αφιερώνει πολλές εργατοώρες στην μετατροπή κάθε βιβλίου στην κατάλληλη μορφή. Η καταβολή οποιασδήποτε αποζημίωσης εκ μέρους των φορέων αυτών, οι οποίοι ουδόλως αποζημιώνονται για το παρεχόμενο έργο, είναι σε κάθε περίπτωση καταχρηστική, ανεπίτρεπτη και υπερβαίνει τα εσκαμμένα. Το δε προβλεπόμενο ποσοστό παραχώρησης εκ μέρους των εκδοτικών οίκων μόνο του 10% επί των εκδιδομένων τίτλων ετησίως, είναι προκλητικό και θέτει ένα επιπλέον εμπόδιο στην απρόσκοπτη πρόσβαση των ανθρώπων με προβλήματα όρασης στο αγαθό του βιβλίου.
Για τους παραπάνω λόγους η ΕΣΑμεΑ καλεί την υπουργό είτε να αποσύρεται συλλήβδην το υπό διαβούλευση Σχέδιο Νόμου, είτε να απαλείψει τα τρία επίμαχα σημεία του:
• την εύλογη αποζημίωση των δικαιούχων
• το ποσοστό του 10% παραχώρησης των νέων τίτλων ετησίως
• την αίρεση ισχύος του παρόντος από την έκδοση Υπουργικής Απόφασης με άγνωστες λεπτομέρειες σε άδηλο χρονικό σημείο.
Καθώς επίσης και να προβλεφθούν αυστηρές κυρώσεις στους εκδότες που δεν συμμορφώνονται και δεν παρέχουν στους αρμόδιους φορείς το υλικό σε μορφή e-pub.