Εκπαιδευτικό εγχειρίδιο: Σχεδιάζοντας στην πράξη τη νέα πολιτική για την Αναπηρία - Πρακτικά εργαλεία (Νο 7), του Ευάγγελου Νικολαΐδη (2013)

Εξώφυλλο του Εγχειριδίου Νο.7 του Ε. Νικολαΐδη

Στην προγραμματική περίοδο «ΕΣΠΑ 2007-2013», η Ε.Σ.Α.μεΑ. υλοποιεί Έργο με τίτλο: «ΠΡΟΓΡΑΜΜΑΤΑ ΔΙΑ ΒΙΟΥ ΕΚΠΑΙΔΕΥΣΗΣ ΓΙΑ ΤΗΝ ΑΝΑΠΗΡΙΑ - ΑΠ 7,8,9», το οποίο εντάσσεται στο Ε.Π. «ΕΚΠΑΙΔΕΥΣΗ ΚΑΙ ΔΙΑ ΒΙΟΥ ΜΑΘΗΣΗ». Στο πλαίσιο του έργου αυτού, υλοποιούνται οι εκπαιδευτικές δράσεις: «Πρόγραμμα εκπαίδευσης αιρετών στελεχών και εργαζομένων του αναπηρικού κινήματος στον σχεδιασμό πολιτικής για θέματα αναπηρίας» (Υποέργο 1 Δράση 1) συνολικής διάρκειας 200 ωρών και «Πρόγραμμα εξειδίκευσης αιρετών στελεχών και εργαζομένων του αναπηρικού κινήματος στον σχεδιασμό πολιτικής για θέματα αναπηρίας» (Υποέργο 1 Δράση 2) συνολικής διάρκειας 50 ωρών.

Στο πλαίσιο των προγραμμάτων αυτών εκπονήθηκε μία σειρά εγχειριδίων, η οποία περιλαμβάνει: ένα συλλογικό τόμο με τίτλο: «Σχεδιάζοντας πολιτική σε θέματα αναπηρίας» και έξι εγχειρίδια όπου εξειδικεύονται οι θεματικές ενότητες: Απασχόληση, Εκπαίδευση, Προσβασιμότητα, Υγεία – Πρόνοια, Ηλεκτρονική προσβασιμότητα, Τοπικά σχέδια δράσης για την αναπηρία.

Παρακάτω παρουσιάζεται το εγχειρίδιο Σχεδιάζοντας στην πράξη τη νέα πολιτική για την Αναπηρία - Πρακτικά εργαλεία (ISBN:978-618-80249-3-9) που εκπονήθηκε από τον Ευάγγελο Νικολαΐδη. Ο Ευάγγελος Νικολαΐδης είναι Επίκουρος Καθηγητής στο Τμήμα Οικονομικών Επιστημών του Πανεπιστημίου Κρήτης.

Το εγχειρίδιο σχεδιάστηκε έτσι ώστε να προσφέρει στα στελέχη του αναπηρικού κινήματος αφενός στέρεες θεωρητικές βάσεις, αφετέρου χρήσιμα πρακτικά εργαλεία για την εκπόνηση ενός Σχεδίου Δράσης για την Αναπηρία (εφεξής ΣΔΑ). Η θεωρητική βάση που παρέχεται στο εγχειρίδιο επιτρέπει την προσαρμογή του σε ευρύ πλαίσιο ειδικών συνθηκών, αναγκών και δυνατοτήτων. Τα πρακτικά εργαλεία που αναπτύσσονται στο εγχειρίδιο προσφέρουν ένα υπόδειγμα συγκεκριμένων τρόπων για τη σύνταξη, υλοποίηση, παρακολούθηση, αξιολόγηση και αναθεώρηση ενός ΣΔΑ.

Το εγχειρίδιο εκτείνεται σε έξι κεφάλαια. Στο 1ο Κεφάλαιο, Πολιτική για την αναπηρία σε συνθήκες κρίσης, αναπτύσσεται ο τρόπος με τον οποίο δοκιμάζονται τα ανθρώπινα δικαιώματα όσο και τα κεκτημένα της κοινωνικής πολιτικής σε συνθήκες οικονομικής κρίσης. Επισημαίνεται ότι το ζήτημα της αναπηρίας πλήττεται και στις δύο περιπτώσεις. Η τρέχουσα οικονομική κρίση αποκτά ιδιαίτερη σημασία, καθώς λειτουργεί συμπληρωματικά και ενισχυτικά στην επικράτηση των αντιλήψεων οι οποίες ευαγγελίζονται τον περιορισμό του κοινωνικού κράτους και την προώθηση της εμπορευματοποίησης και της ιδιωτικοποίησης των υπηρεσιών του.

Στο 2ο Κεφάλαιο, Το Σχέδιο Δράσης ως εργαλείο πολιτικής, παρουσιάζεται τι ακριβώς είναι Σχέδιο Δράσης, και ειδικότερα Σχέδιο Δράσης για την Αναπηρία. Αναδεικνύεται ο ρόλος που μπορεί να διαδραματίσει ένα ΣΔΑ για τη μείωση της απόκλισης ανάμεσα στα θεσμικώς κατοχυρωμένα δικαιώματα, τις πολιτικές διακηρύξεις και την εφαρμογή τους στην πράξη.

Στο 3ο Κεφάλαιο, Θεωρητική βάση ενός Σχεδίου Δράσης για την Αναπηρία, αναλύεται το θεωρητικό πλαίσιο, καθώς και το πλαίσιο αρχών και αξιών που πρέπει να θεμελιώνεται ένα ΣΔΑ. Στη σημερινή ιστορική συγκυρία, η οποία χαρακτηρίζεται αφενός από την ανάγκη εμπέδωσης και αξιοποίησης του κοινωνικού μοντέλου για την αναπηρία, και αφετέρου από την υπονόμευση του κοινωνικού κράτους με όρους ιδεολογικούς, οικονομικούς και θεσμικούς, η στέρεη θεωρητική τεκμηρίωση και η υπεράσπιση των πανανθρώπινων αρχών και αξιών έχει κρίσιμη σημασία. Επίσης, παρουσιάζονται αντιλήψεις, μεθοδεύσεις και πρακτικές οι οποίες αντιβαίνουν στην κοινωνική και δικαιωματική προσέγγιση της αναπηρίας, και ως εκ τούτου πρέπει να αποτελούν στόχο αυστηρής κριτικής και αποδόμησης.

Στο 4ο Κεφάλαιο, Θεσμική βάση ενός Σχεδίου Δράσης για την Αναπηρία, παρουσιάζεται το διεθνές θεσμικό πλαίσιο για τα ανθρώπινα δικαιώματα και την αναπηρία, όπως αυτό αποτυπώνεται σε βασικές πράξεις του Οργανισμού Ηνωμένων Εθνών, του Συμβουλίου της Ευρώπης και της Ευρωπαϊκής Ένωσης. Επίσης, παρατίθενται τα άρθρα του Συντάγματος της Ελλάδας που αναφέρονται σε θέματα αναπηρίας και γίνεται αναφορά στην εθνική νομοθεσία.

Στο 5ο Κεφάλαιο, Διαδικασία εκπόνησης και περιεχόμενο ενός Σχεδίου Δράσης για την Αναπηρία, παρουσιάζεται αναλυτικά η διαδικασία για την εκπόνηση και υλοποίηση ενός ΣΔΑ. Τα βασικά στάδια που αναφέρονται είναι: η συγκρότηση της ομάδας έργου, ο αρχικός σχεδιασμός και η ολοκλήρωσή του, η αναγνωριστική μελέτη, ο προσδιορισμός των τομέων παρέμβασης, η ιεράρχηση των προτεραιοτήτων, ο προσδιορισμός της στρατηγικής και των επιμέρους ενεργειών, οι πιθανές πηγές χρηματοδότησης, η δημοσιοποίηση, η παρακολούθηση και αξιολόγηση και η συγγραφή της τελικής έκθεσης του ΣΔΑ.

Στο 6ο Κεφάλαιο, Διεθνής εμπειρία, παρατίθενται ιστότοποι για επιλεγμένα ΣΔΑ που έχουν εκπονηθεί σε διάφορες χώρες, σε επίπεδο χώρας, πολιτείας, δήμου και επιμέρους οργανισμών.
Επίσης, παρουσιάζεται η έκθεση «Ατζέντα 50» που συνέταξε η Σουηδική Συνομοσπονδία Ατόμων με Αναπηρία με σκοπό να δώσει μία σφαιρική εικόνα για τον βαθμό στον οποίο η Σουηδία συμμορφώνεται σε κάθε ένα από τα 50 άρθρα της Σύμβασης των Ηνωμένων Εθνών για τα Δικαιώματα των Ατόμων με Αναπηρία.

Βασική προσδοκία της συγγραφής του εγχειριδίου είναι να αποτελέσει ένα χρήσιμο εργαλείο, συμπληρωματικό της εμπειρίας των στελεχών του αναπηρικού κινήματος. Ωστόσο, το εγχειρίδιο είναι δυνατόν να χρησιμοποιηθεί και από άλλους φορείς (του δημοσίου, της τοπικής αυτοδιοίκησης, του ιδιωτικού τομέα κ.ά.), ώστε να προσαρμόσουν τις υποδομές, τις υπηρεσίες ή/και τα αγαθά που προσφέρουν στις ανάγκες των ατόμων με αναπηρία.

Η έντυπη έκδοση (μη προσβάσιμο PDF) του εγχειριδίου για την Πολιτική της αναπηρίας από τον Ε. Νικολαΐδη (2.74 MB)

Για να διαβάσετε ένα αρχειο PDF, θα πρέπει να έχετε Adobe Acrobar Reader εγκατεστημένο στον υπολογιστή σας.
Κατεβάστε την τελευταία έκδοση του Adobe Acrobar Reader.

Διαθέσιμες εναλλακτικές μορφές:

H Microsoft παρέχει ελεύθερο λογισμικό το οποίο επιτρέπει την προβολή αυτού του είδους αρχείων χωρίς να είναι απαραίτητη η κατοχή του πλήρες πακέτου του Word.
Κατεβάστε την τελευταία έκδοση του MS Word Viewer.

Προσβάσιμο ODT:

Σε μορφή Open Document Format, το εγχειρίδιο για την Πολιτική της αναπηρίας από τον Ε. Νικολαΐδη (1.49 MB)

Προσβάσιμο HTML:

Σε μορφή προσβάσιμου HTML (WCAG 2.0, AAA), το εγχειρίδιο για την Πολιτική της αναπηρίας από τον Ε. Νικολαΐδη (503.73 KB)

Μορφή απλού κειμένου:

Σε μορφή απλού κειμένου, το εγχειρίδιο για την Πολιτική της αναπηρίας από τον Ε. Νικολαΐδη (465.09 KB)

Μορφή (Braille):

Σε μορφή Braille printer-friendly, το εγχειρίδιο για την Πολιτική της αναπηρίας από τον Ε. Νικολαΐδη (832.82 KB)

Τα αρχεία τύπου PEF μπορείτε να τα χρησιμοποιήσετε για απ' ευθείας αποστολή για εκτύπωση στον όποιο συμβατό εκτυπωτή Braille, με τη βοήθεια του εργαλείου e2u που μπορεί κανείς να κατεβάσει δωρεάν από την διεύθυνση http://code.google.com/p/e2u/. Αφού έχει εγκατασταθεί ο εκτυπωτής Braille σε έναν υπολογιστή και στη συνέχεια εγκατασταθεί η παραπάνω εφαρμογή, τότε μπορεί ο χρήστης να αποστείλει για εκτύπωση τα αρχεία PEF χωρίς καμία περαιτέρω ρύθμιση ή ειδική γνώση του Braille.