Αθήνα: 10/07/2013

ΠΡΟΣ:
- κ. Μ. Βαρβιτσιώτη, Υπουργό Ναυτιλίας & Αιγαίου

ΚΟΙΝΟΠΟΙΗΣΗ:
- Γραφείο Πρωθυπουργού της χώρας κου Α. Σαμαρά
- Γραφείο Αντιπροέδρου της Κυβέρνησης κου Ε. Βενιζέλου
- κ. Αθ. Μπούσιο, Γενικό Γραμματέα Υπουργείου Ναυτιλίας & Αιγαίου
- Φορείς - μέλη Ε.Σ.Α.μεΑ.

---

Κατάθεση θεμάτων που αφορούν στα άτομα με αναπηρία και σχετίζονται με τους τομείς αρμοδιότητας του Υπουργού Ναυτιλίας & Αιγαίου

Αξιότιμε κ. Υπουργέ,

Η Εθνική Συνομοσπονδία Ατόμων με Αναπηρία (Ε.Σ.Α.μεΑ.) - που αποτελεί τον τριτοβάθμιο κοινωνικό και συνδικαλιστικό φορέα των ατόμων με αναπηρία και των οικογενειών τους στη χώρα, επίσημα αναγνωρισμένο δια του Ν.2430/96 (ΦΕΚ 156Α/10.7.96) Κοινωνικό Εταίρο της ελληνικής Πολιτείας σε ζητήματα αναπηρίας και ιδρυτικό μέλος του Ευρωπαϊκού Φόρουμ Ατόμων με Αναπηρία, του μεγαλύτερου φορέα εκπροσώπησης των ατόμων με αναπηρία και των οικογενειών τους σε ευρωπαϊκό επίπεδο, διαθέτουσα σήμερα διαχειριστική επάρκεια Β΄ και Γ΄ Τύπου για την υλοποίηση συγχρηματοδοτούμενων πράξεων στο πλαίσιο του ΕΣΠΑ 2007 - 2013 και διαπίστευση ως φορέας παροχής προγραμμάτων «Δια Βίου Μάθησης» - με την παρούσα επιστολή της επιθυμεί καταρχάς να σας συγχαρεί για την ανάληψη των νέων καθηκόντων σας και να σας ευχηθεί καλή επιτυχία.

Παράλληλα, σας υποβάλλουμε επιγραμματικά το σύνολο των θεμάτων που απασχολούν τα άτομα με αναπηρία και άπτονται του Υπουργείου σας στο πλαίσιο που διαμορφώνουν αφενός η Διεθνής Σύμβαση για τα Δικαιώματα των Ατόμων με Αναπηρία των Ηνωμένων Εθνών (ΗΕ) - την οποία πρόσφατα επικύρωσε η χώρα μας δια του Ν.4074/2012 (ΦΕΚ 88Α/11.04.2012) αναλαμβάνοντας τις σχετικές υποχρεώσεις - αφετέρου ο Ευρωπαϊκός Κανονισμός (ΕΚ) 1177/2010 για τα δικαιώματα των επιβατών στις θαλάσσιες και εσωτερικές πλωτές μεταφορές και για την τροποποίηση του κανονισμού (ΕΚ) αριθ. 2006/2004 », ο οποίος είναι δεσμευτικός για όλα τα κράτη μέλη χωρίς να απαιτείται προηγούμενη ενσωμάτωσή του στο εθνικό δίκαιο και έχει εφαρμογή από 18.12.2012. Η απρόσκοπτη εφαρμογή του προαναφερόμενου Κανονισμού όμως προϋποθέτει επίσης μία σειρά μέτρων που θα διασφαλίζουν την πρόσβαση των ατόμων με αναπηρία τόσο στις λιμενικές υποδομές όσο και στις υποδομές των πλοίων, αλλά και στις προσφερόμενες υπηρεσίες και την πληροφόρηση/επικοινωνία.

Είναι γνωστό ότι ακόμη και σήμερα οι πολίτες με αναπηρία της χώρας μας εξακολουθούν - ιδιαίτερα στην Περιφέρεια και ακόμη περισσότερο στις νησιωτικές περιοχές - να βιώνουν αξεπέραστα εμπόδια στην καθημερινή τους ζωή που συχνά τους οδηγούν στο περιθώριο και τον αποκλεισμό. Θέματα προσβασιμότητας υποδομών και υπηρεσιών, πρόσβασης στις τοπικές και υπερτοπικές μεταφορές, στις υποδομές εκπαίδευσης, υγείας, αναψυχής, στις πολιτιστικές και αθλητικές υποδομές κ.λπ. δεν έχουν μέχρι σήμερα αντιμετωπιστεί από την Πολιτεία για τους κατοίκους με αναπηρία της νησιωτικής χώρας. Στο σημείο αυτό πρέπει να τονίσουμε ιδιαίτερα ότι, ακόμη και η υλοποίηση μέτρων στους τομείς που προαναφέραμε, δεν θα έχει απολύτως καμία αξία εάν δεν συνοδευτεί από τη λήψη πρόσθετων οικονομικών μέτρων ανακούφισης των ατόμων με αναπηρία, που αποτελούν μία από τις πλέον ευπαθείς οικονομικά ομάδες του πληθυσμού και βιώνουν εντονότερα από τον καθένα τις επιπτώσεις της σημερινής οικονομικής κρίσης. Ειδικότερα, οι αυξήσεις που επέρχονται σε όλα τα συγκοινωνιακά μέσα με τη συνεχή ανοδική πορεία των τιμών του πετρελαίου καθιστά εντονότερη τη δυσκολία των νησιωτών με αναπηρία να ταξιδεύουν με τα επιβατικά πλοία, συνήθως για λόγους υγείας οι οποίοι επιβάλλουν τις συχνές μετακινήσεις τους προς και από τα μεγάλα αστικά κέντρα με τις αντίστοιχες υποδομές.

Η απουσία όμως νησιωτικής πολιτικής προσαρμοσμένης στις ανάγκες των ατόμων με αναπηρία δεν πλήττει μόνο τους κατοίκους με αναπηρία της νησιωτικής Ελλάδας, απωθεί ταυτόχρονα μια μεγάλη ομάδα καταναλωτών του εθνικού τουριστικού προϊόντος, τους καταναλωτές με αναπηρία (σήμερα εκτιμώνται σε 80.000.000 άτομα στην Ευρωπαϊκή Ένωση) και γενικότερα τους καταναλωτές με προβλήματα παρόμοια με τα άτομα με αναπηρία (π.χ. ηλικιωμένοι άνω των 65 ετών, οικογένειες με παιδιά σε καρότσι κ.λπ.), στερώντας έτσι την τοπική οικονομία από σημαντικά έσοδα. Αρκεί να αναφερθούμε σε μελέτη του Γερμανικού Υπουργείου Οικονομικών σύμφωνα με την οποία τα έσοδα από τον τουρισμό των ατόμων με αναπηρία στη Γερμανία αρκούν για τη συντήρηση 65.000 θέσεων εργασίας πλήρους απασχόλησης ετησίως!
Παράλληλα με τα παραπάνω, είναι γνωστό ότι η ευρωπαϊκή και η διεθνής κοινότητα - έχοντας απόλυτα σαφή εικόνα των δημογραφικών εξελίξεων και της γήρανσης της κοινωνίας, που οδηγούν μονοσήμαντα στην ανάγκη προσαρμογής του περιβάλλοντος και των υποδομών - λαμβάνει συνεχώς μέτρα για την ενίσχυση της κοινωνικής συνοχής και την προώθηση μέτρων για τη διευκόλυνση της ισότιμης συμμετοχής των πολιτών με αναπηρία σε όλους τους τομείς, τα οποία πρόσφατα περιγράφηκαν με σαφήνεια στη νέα Ευρωπαϊκή Στρατηγική για την Αναπηρία 2010-2020 (COM 2010 636 τελικό/ 15.11.2010).

 

Αξιότιμε κ. Υπουργέ,

Στο πνεύμα των παραπάνω η Ε.Σ.Α.μεΑ. υποβάλλει στη συνέχεια τα ελάχιστα και απόλυτα αναγκαία θέματα του τομέα αρμοδιότητάς σας, που σχετίζονται με τα άτομα με αναπηρία, δηλώνοντας ταυτόχρονα την αμέριστη συμπαράστασή της για την ανάπτυξη και υλοποίησή τους και θέτοντας στη διάθεσή σας την πολύχρονη τεχνογνωσία και εμπειρία που διαθέτει.

• Θεσμική συνεργασία με το αναπηρικό κίνημα σε κεντρικό επίπεδο για την προώθηση της μη διάκρισης και της προσβασιμότητας στα άτομα με αναπηρία ως βάσης σχεδιασμού της εθνικής πολιτικής για τη ναυτιλία και τις νησιωτικές περιοχές στο πλαίσιο της Σύμβασης των ΗΕ για τα δικαιώματα των ατόμων με αναπηρία (Ν.4074/2012). Ήδη με τον πρόσφατο Ν. 4150/2013 (ΦΕΚ 102 Α/29.04.2013) – «Ανασυγκρότηση του Υπουργείου Ναυτιλίας και Αιγαίου και άλλες διατάξεις», άρθρο 33, παρ.ιστ η ΕΣΑμεΑ αποτελεί μέλος του Συμβουλίου Νησιωτικής Πολιτικής, γεγονός που αποτελεί αναγνώριση από την Πολιτεία της ανάγκης για ανάπτυξη πολιτικών υποστήριξης των νησιωτών με αναπηρία. Στο πλαίσιο λοιπόν των απαιτήσεων της Σύμβασης των Η.Ε. (Ν.4074/2012) και της καλύτερης λειτουργίας του Συμβουλίου Νησιωτικής Πολιτικής, προτείνουμε λόγω του ευρύτατου αντικειμένου του Υπουργείου σας να συγκροτηθεί Ομάδα Εργασίας αποτελούμενη από στελέχη του Υπουργείου, εκπροσώπους της Ε.Σ.Α.μεΑ. και όλων των εμπλεκόμενων φορέων (νησιωτική Τοπική Αυτοδιοίκηση, πλοιοκτήτες, οργανισμοί λιμένων, πράκτορες, κ.λπ.) για τη σύνταξη και παρακολούθηση της υλοποίησης σχετικού Επιχειρησιακού Σχεδίου του Υπουργείου που θα εξειδικεύει τις παρακάτω δράσεις:
• Εφαρμογή του νέου Κανονισμού (ΕΕ) αριθ. 1177/2010 για τα δικαιώματα των επιβατών στις θαλάσσιες και εσωτερικές πλωτές μεταφορές και για την τροποποίηση του Κανονισμού (ΕΚ) αριθ. 2006/2004, ο οποίος έχει εφαρμογή από 18.12.2012. Ήδη με το άρθρο 16, παρ.8 του Ν.3709/2008 (ΦΕΚ 213Α/14.10.2008) προβλέπεται η σύσταση με Υπουργική Απόφαση συμβουλευτικού οργάνου - το οποίο δυστυχώς δε συνεδρίασε ποτέ - αποτελούμενο από εκπροσώπους του τ. Υπουργείου Εμπορικής Ναυτιλίας, Αιγαίου και Νησιωτικής Πολιτικής, της Εθνικής Συνομοσπονδίας Ατόμων με Αναπηρία και των φορέων των πλοιοκτητών των πλοίων στα οποία εφαρμόζεται ο παρών νόμος, με αντικείμενο την εξέταση όλων των πρακτικών θεμάτων που αφορούν στην προσβασιμότητα των ατόμων με αναπηρία, σε όλο το φάσμα των ακτοπλοϊκών συγκοινωνιών και την εισήγηση στον Υπουργό μέτρων για τη βελτίωσή της.
• Βελτίωση/συμπλήρωση/επέκταση του πεδίου εφαρμογής της ισχύουσας σχετικής νομοθεσίας με στόχο την προσαρμογή της στο νέο Κανονισμό και τη Σύμβαση των ΗΕ για τα δικαιώματα των ατόμων με αναπηρία.
• Αναθεώρηση της τιμολογιακής πολιτικής των εισιτηρίων των ατόμων με αναπηρία και των συνοδών τους. Σήμερα με τον Ν.4150/2013, άρθρο 35, παρ.4 […] καθορίζεται ως υποχρέωση παροχής δημόσιας υπηρεσίας που επιβάλλεται για την εξυπηρέτηση λόγων δημοσίου συμφέροντος και κοινωνικής πολιτικής, η χορήγηση έκπτωσης 50% επί του ναύλου σε όλες τις θέσεις των πλοίων στα οποία εφαρμόζεται ο παρών νόμος στα άτομα με αναπηρία ή μειωμένη κινητικότητα με ποσοστό αναπηρίας 80% και άνω, με την επίδειξη σχετικής απόφασης των αρμόδιων υγειονομικών επιτροπών του Κέντρου Πιστοποίησης Αναπηρίας (ΚΕ.Π.Α) ή των υγειονομικών επιτροπών της αρμόδιας διοικητικής αρχής ή ασφαλιστικού φορέα μέχρι την ημερομηνία λήξης της ισχύος τους. Η ίδια έκπτωση χορηγείται και στα αναπηρικά ΙΧΕ οχήματα με τα οποία μετακινείται ο δικαιούχος του προηγούμενου εδαφίου, εφόσον αυτά φέρουν ειδικές πινακίδες αναπήρων πολέμου ή Δελτίο Στάθμευσης Οχημάτων των Ατόμων με Αναπηρίες (ΔΕΛΤΙΟ ΣΤΑΘΜΕΥΣΗΣ «ΑΜΑ»). Η ίδια έκπτωση χορηγείται και στο συνοδό του δικαιούχου του πρώτου εδαφίου, εφόσον ο δικαιούχος είναι άτομο με παραπληγία−τετραπληγία, τύφλωση, νοητική αναπηρία, αυτισμό και σύνδρομο Down. Αν ο μεταφορέας απαιτήσει συνοδεία για το άτομο με μειωμένη κινητικότητα, τότε ο συνοδός μεταφέρεται δωρεάν[…]. Με δεδομένη όμως την δεινή οικονομική κατάσταση των πολιτών με αναπηρία στις σημερινές συνθήκες οικονομικής κρίσης και το δυσβάστακτο πλέον κόστος διαβίωσης λόγω αναπηρίας που δυσχεραίνουν ιδιαίτερα τους κατοίκους των νησιών κατά τις μετακινήσεις τους από / προς την ηπειρωτική χώρα και ιδιαίτερα αυτούς που για λόγους υγείας υποχρεούνται σε τακτικές μετακινήσεις, θεωρούμε ότι απαιτείται πλέον η άμεση ικανοποίηση του πάγιου αιτήματός μας που αφορά στην επέκταση της χορήγησης της έκπτωσης σε ποσοστό 50% στις τιμές των εισιτηρίων των πλοίων για τους επιβάτες με αναπηρία, τα οχήματα και τους συνοδούς αυτών που χρήζουν ανάγκης συνοδού, σε όλα τα άτομα με αναπηρία με ποσοστό αναπηρίας 67% και άνω. Ειδικότερα δε για τα άτομα με αναπηρία που είναι μόνιμοι κάτοικοι των νησιών, να επεκταθεί σε όλα τα άτομα με αναπηρία με ποσοστό αναπηρίας 50% και άνω λόγω των επιβεβλημένων συχνών μετακινήσεών τους σε μεγάλα αστικά κέντρα της χώρας για λόγους υγείας. Επιβεβλημένη είναι η δικαίωση του αιτήματός μας για τους μόνιμους κατοίκους νησιών, δεδομένου του μέτρου κατάργησης/συγχώνευσης νοσοκομείων που τίθεται σε ισχύ καθώς και της συχνής υπολειτουργίας Κέντρων Υγείας, όπως του Κέντρου Υγείας της νήσου Πάτμου.
• Διασφάλιση της προσβασιμότητας των λιμενικών υποδομών, υποδομών πλοίων και του τομέα ναυτιλίας εν γένει. Το νεότερο εθνικό θεσμικό πλαίσιο επιβάλλει πλέον την αποκατάσταση της προσβασιμότητας όλων των υφιστάμενων υποδομών δημοσίων υπηρεσιών, υπηρεσιών εξυπηρέτησης κοινού κ.λπ. μέχρι το 2020, άλλως αυτές θα θεωρούνται αυθαίρετες. Αντίστοιχα η Σύμβαση για τα δικαιώματα των ατόμων με αναπηρία και το ευρωπαϊκό θεσμικό πλαίσιο (Κανονισμός ΕΚ κ.λπ.) επιβάλλουν την προσβασιμότητα σε όλες τις υποδομές και υπηρεσίες, τα μέσα μεταφοράς και τις επικοινωνίες.
• Διασφάλιση της προσβασιμότητας της επικοινωνίας/ενημέρωσης των ατόμων με αναπηρία (διασφάλιση της προσβασιμότητας της ιστοσελίδας του Υπουργείου, βάσει της Απόφασης της Υπηρεσίας Ανάπτυξης Πληροφορικής του Υπουργείου Διοικητικής Μεταρρύθμισης & Ηλ. Διακυβέρνησης, ΥΑΠ/Φ.40.4/1/989/10.04.2012 Κύρωση Πλαισίου Παροχής Υπηρεσιών Ηλεκτρονικής Διακυβέρνησης, που προβλέπει «……7.Προσβασιμότητα [ΚΥ.49]: Οι δημόσιοι διαδικτυακοί τόποι ΠΡΕΠΕΙ ΝΑ συμμορφώνονται με το πρότυπο των Οδηγιών για την Προσβασιμότητα του Περιεχομένου του Ιστού Web Content Accessibility Guidelines (WCAG), έκδοση 2.0 σε επίπεδο συμμόρφωσης τουλάχιστον «ΑΑ»….», της διαδικασίας κρατήσεων εισιτηρίων, της ενημέρωσης πολιτών με αναπηρία για τα δικαιώματά τους όταν ταξιδεύουν με πλοία κ.λπ.).
• Δράσεις ενημέρωσης/εκπαίδευσης όλων των εμπλεκόμενων (στελέχη Υπουργείου, πράκτορες, στελέχη ναυτιλιακών εταιρειών, ναυτικοί κ.λπ.) με αξιοποίηση των υφιστάμενων εκπαιδευτικών υποδομών ή/και της εξ αποστάσεως εκπαίδευσης αυτών ώστε να σταματήσει η παραγωγή νέων εμποδίων κατά την ανάπτυξη νέων πολιτικών, δράσεων και προγραμμάτων. Στο σκοπό αυτό μπορεί να συνεισφέρει ουσιαστικά η δημιουργία υποσελίδας στον ιστοχώρο του Υπουργείου για την ενημέρωση των στελεχών του τομέα Ναυτιλίας και Αιγαίου για θέματα προσβασιμότητας/ αναπηρίας.
• Ανάπτυξη εθνικής νησιωτικής πολιτικής για πολίτες με αναπηρία με στόχο τη βελτίωση των συνθηκών ζωής τους και τη διάχυση της διάστασης της αναπηρίας στις πολιτικές για την ανάπτυξη της νησιωτικής οικονομίας. Η Ε.Σ.Α.μεΑ. με την τεχνογνωσία και εμπειρία που πλέον διαθέτει μπορεί να αναλάβει - εφόσον της ανατεθεί από το Υπουργείο - την εκπόνηση σχετικής μελέτης για την καταγραφή των υφιστάμενων συνθηκών ζωής των νησιωτών με αναπηρία και των εμποδίων που συναντούν στην καθημερινή τους διαβίωση και να προτείνει συγκεκριμένα μέτρα και πολιτικές για τη βελτίωση αυτής.

Στο σημείο αυτό πρέπει να επισημάνουμε ότι η υλοποίηση των όποιων μέτρων, μελετών και δράσεων προκύψουν μπορεί να υποστηριχθεί από τα κονδύλια του ΕΣΠΑ 2007 – 2013 και της νέας προγραμματικής περιόδου 2014-2020, δεδομένου ότι ήδη από τον Κανονισμό 1083/2006 «περί καθορισμού γενικών διατάξεων για το Ευρωπαϊκό Ταμείο Περιφερειακής Ανάπτυξης, το Ευρωπαϊκό Κοινωνικό Ταμείο και το Ταμείο Συνοχής και την κατάργηση του κανονισμού (ΕΚ) αριθ. 1260/1999» επιβάλλεται η μη διάκριση για λόγους αναπηρίας και η συμπερίληψη της προσβασιμότητας των ατόμων με αναπηρία μεταξύ των κριτηρίων επιλεξιμότητας πράξεων για χρηματοδότηση από τα Ευρωπαϊκά Ταμεία, υποχρέωση η οποία επαναλαμβάνεται ακόμη ισχυρότερα και στους Κανονισμούς της νέας προγραμματικής περιόδου 2014 - 2020.

 

Αξιότιμε κ. Υπουργέ,

Ελπίζουμε στη θετική ανταπόκρισή σας και στην ανάπτυξη στενής και αποτελεσματικής συνεργασίας μεταξύ μας, με στόχο την άρση του αποκλεισμού που βιώνουν τα άτομα με αναπηρία στα πλοία, τους λιμένες και όλες τις εγκαταστάσεις αρμοδιότητας του Υπουργείου καθώς και τη βελτίωση της ποιότητας των παρεχόμενων υπηρεσιών προς τα άτομα με αναπηρία και ιδιαίτερα αυτά που κατοικούν στη νησιωτική χώρα. Θα εκτιμούσαμε, δε, ιδιαίτερα τον καθορισμό συνάντησης μαζί σας το συντομότερο δυνατόν για να αναπτύξουμε τα αιτήματά μας και τις δυνατότητες υποστήριξής τους από την ΕΣΑμεΑ.

 

Με εκτίμηση,

Ο Πρόεδρος
Ι. Βαρδακαστάνης

Ο Γεν. Γραμματέα
Χρ. Νάστας