Αθήνα: 14/03/2019

ΠΡΟΣ:
κ. Παν. Ρήγα, Αναπληρωτή Υπουργό Εθνικής Άμυνας

ΚΟΙΝΟΠΟΙΗΣΗ:
- Γραφείο Υπουργού Εθνικής Άμυνας, κ. Ευ. Αποστολάκη
- ΠΑΣΥΣΕΚ
- Φορείς Μέλη ΕΣΑμεΑ

---

Υπόμνημα της ΕΣΑμεΑ για την επίλυση θεμάτων που αφορούν τις οικογένειες μελών των ενόπλων δυνάμεων που έχουν μέλος με αναπηρία

Κύριε Υπουργέ,
Η Εθνική Συνομοσπονδία Ατόμων με Αναπηρία (Ε.Σ.Α.μεΑ.) –που αποτελεί τον τριτοβάθμιο κοινωνικό και συνδικαλιστικό φορέα των ατόμων με αναπηρία και των οικογενειών τους στη χώρα, επίσημα αναγνωρισμένο Κοινωνικό Εταίρο της ελληνικής Πολιτείας σε ζητήματα αναπηρίας- με το παρόν έγγραφό της και με αφορμή το σχέδιο νόμου που έχει τεθεί σε δημόσια διαβούλευση με θέμα: «Ρυθμίσεις Μέριμνας Προσωπικού Ενόπλων Δυνάμεων, Στρατολογίας, Στρατιωτικής Δικαιοσύνης και άλλες διατάξεις» σας αποστέλλει τις προτάσεις της, οι οποίες υποβλήθηκαν και ηλεκτρονικά στις 14.03.2019 στον διαδικτυακό τόπο www.opegov.gr και ζητάει τον ορισμό συνάντησης μαζί σας προκειμένου να σας αναπτύξουμε πιο διεξοδικά τις θέσεις της Συνομοσπονδίας.

Λαμβάνοντας υπόψη:
• την παρ. 2 του άρθρου 4 του Συντάγματος της χώρας, σύμφωνα με το οποίο «Οι Έλληνες και οι Ελληνίδες έχουν ίσα δικαιώματα και υποχρεώσεις»,
• την παρ. 6 του άρθρου 21 του Συντάγματος της χώρας, σύμφωνα με την οποία «τα άτομα με αναπηρίες έχουν δικαίωμα να απολαμβάνουν μέτρων που εξασφαλίζουν την αυτονομία, την επαγγελματική ένταξη και τη συμμετοχή τους στην κοινωνική, οικονομική και πολιτική ζωή της Χώρας»,
• τον ν.4488/2017 (Αρ. ΦΕΚ 137 Α' /13.09.2017), ο οποίος αναφέρει:
- στην παρ. 1 του άρθρου 61 τα εξής: «1. Κάθε φυσικό πρόσωπο ή νομικό πρόσωπο δημοσίου ή ιδιωτικού δικαίου υποχρεούται να διασφαλίζει την ισότιμη άσκηση των δικαιωμάτων των ΑμεΑ στο πεδίο των αρμοδιοτήτων ή δραστηριοτήτων του, λαμβάνοντας κάθε πρόσφορο μέτρο και απέχοντας από οποιαδήποτε ενέργεια ή πρακτική που ενδέχεται να θίγει την άσκηση των δικαιωμάτων των ΑμεΑ. Ιδίως υποχρεούται: α) να αφαιρεί υφιστάμενα εμπόδια κάθε είδους, β) να τηρεί τις αρχές καθολικού σχεδιασμού σε κάθε τομέα της αρμοδιότητάς του ή της δραστηριοποίησής του, προκειμένου να διασφαλίζει για τα ΑμεΑ την προσβασιμότητα των υποδομών, των υπηρεσιών ή των αγαθών που προσφέρει, γ) να παρέχει, όπου απαιτείται σε συγκεκριμένη περίπτωση, εύλογες προσαρμογές υπό τη μορφή εξατομικευμένων και κατάλληλων τροποποιήσεων, ρυθμίσεων και ενδεδειγμένων μέτρων, χωρίς την επιβολή δυσανάλογου ή αδικαιολόγητου βάρους, δ) να απέχει από πρακτικές, κριτήρια, συνήθειες και συμπεριφορές που συνεπάγονται διακρίσεις σε βάρος των ΑμεΑ, ε) να προάγει με θετικά μέτρα την ισότιμη συμμετοχή και άσκηση των δικαιωμάτων των ΑμεΑ στον τομέα της αρμοδιότητας ή δραστηριότητάς του»,
- στο άρθρο 63 «Καθολικός σχεδιασμός διοικητικών προϊόντων, περιβαλλόντων και υπηρεσιών, εύλογες προσαρμογές» τα εξής: «2. Τα διοικητικά όργανα και οι αρχές υποχρεούνται να λαμβάνουν ενδεδειγμένα μέτρα προσαρμοσμένα στις ιδιαίτερες ανάγκες ενός ή περισσότερων ΑμεΑ προκειμένου να διασφαλιστεί η αρχή της ίσης μεταχείρισης.»
- στο άρθρο 68 «Νομοπαραγωγική διαδικασία, ανάλυση συνεπειών ρυθμίσεων και παραγωγή επίσημων στατιστικών για τα ΑμεΑ» τα εξής: «1. Κατά το στάδιο της νομοπαραγωγικής διαδικασίας τα αρμόδια όργανα συνεκτιμούν τα δικαιώματα των ΑμεΑ, όπως αυτά περιγράφονται στη Σύμβαση και κατά τη διάρκεια της κατάρτισης σχεδίων νόμου, συνεργάζονται με το Συντονιστικό Μηχανισμό του άρθρου 69 και με το Κεντρικό Σημείο Αναφοράς του άρθρου 70 και τελούν σε διαβούλευση με αναγνωρισμένες αντιπροσωπευτικές οργανώσεις του αναπηρικού κινήματος, με άτομα και με ομάδες ατόμων που έχουν εύλογο ενδιαφέρον για τα δικαιώματα των ΑμεΑ [...]»
• τη Διεθνή Σύμβαση για τα Δικαιώματα των ατόμων με αναπηρία, την οποία η χώρα μας μαζί με το προαιρετικό πρωτόκολλό της επικύρωσε με τον Ν.4074/2012 (ΦΕΚ 88 Α΄/11.04.2012), και ως εκ τούτου οφείλει να θέσει σε εφαρμογή σε εθνικό επίπεδο, μέσω της οποίας στην παρ.3 του άρθρου 4 «Γενικές Υποχρεώσεις», υπαγορεύεται το εξής: «3. Κατά την ανάπτυξη και εφαρμογή της νομοθεσίας και των πολιτικών, για να εφαρμοστεί η παρούσα Σύμβαση και σε άλλες διαδικασίες λήψης αποφάσεων που αφορούν ζητήματα σχετικά με τα άτομα με αναπηρίες, τα Συμβαλλόμενα Κράτη θα συμβουλεύονται συνεχώς και θα εμπλέκουν ενεργά τα άτομα με αναπηρίες, συμπεριλαμβανομένων και των παιδιών με αναπηρίες, μέσω των αντιπροσωπευτικών οργανώσεών τους»,
η ΕΣΑμεΑ υποβάλλει τις σχετικές προτάσεις της με το αίτημα να συμπεριληφθούν στο παρόν νομοσχέδιο:
Α. Προτάσεις επί άρθρων
Άρθρο 10 – Τροποποίηση διατάξεων του ν. 3883/2010 (Α΄ 167)
Παρατηρήσαμε ότι στο άρθρο 10, γίνεται τροποποίηση της παρ. 2 του άρθρου 5 του ν.3883/2010 και ενώ τα στελέχη που τελούν σε χηρεία και έχουν τουλάχιστον ένα ανήλικο τέκνο, καθώς και τα στελέχη που έχουν σύζυγο με αναπηρία ή επιμελούνται τέκνο με αναπηρία ή με δικαστική απόφαση έχουν οριστεί ως ανάδοχοι γονείς ανηλίκου με αναπηρία, υπηρετούν υποχρεωτικά στον τόπο προτίμησής τους, μετά από αναφορά τους, τα στελέχη που έχουν, με δικαστική απόφαση την επιμέλεια ατόμου με αναπηρία, υπηρετούν, μετά από αναφορά τους, σε τόπο όπου αποδεδειγμένα υπάρχουν υποδομές υγείας για την περίθαλψη του ατόμου αυτού.
Δεν μπορούμε να καταλάβουμε για ποιο λόγο έχει γίνει αυτός ο διαχωρισμός και ενώ οι γονείς και οι σύζυγοι ατόμου με αναπηρία έχουν δικαίωμα να υπηρετήσουν στον τόπο προτίμησής τους, οι δικαστικοί συμπαραστάτες ατόμων με αναπηρία όχι μόνο δεν έχουν αυτό το δικαίωμα, αλλά μπορούν να υπηρετήσουν μόνο σε τόπο όπου αποδεδειγμένα υπάρχουν υποδομές υγείας για την περίθαλψη του ατόμου αυτού.
Στο σημείο αυτό αξίζει να αναφέρουμε ότι οι ευνοϊκές ρυθμίσεις που αναφέρονται στην παρ. 2 του άρθρου 5 του ν. 3883/2010 συμπεριλήφθηκαν στον εν λόγω νόμο με το άρθρο 25 του ν.4407 που ψηφίστηκε μόλις τον Ιούλιο του 2016. Εύλογα τίθεται το ερώτημα για ποιο λόγο σε τόσο μικρό χρονικό διάστημα καταργείται η εν λόγω διάταξη.
Ως εκ τούτου ζητάμε να μην υπάρξει τροποποίηση του εν λόγω άρθρου και να συνεχίσει να ισχύει η συγκεκριμένη παράγραφος ως είχε.
«2. Στον τόπο της προτίμησής τους υπηρετούν υποχρεωτικά, μετά από αναφορά τους, στελέχη που τελούν σε χηρεία και έχουν τουλάχιστον ένα (1) ανήλικο τέκνο, καθώς και στελέχη που είτε έχουν σύζυγο με αναπηρία είτε επιμελούνται τέκνο με αναπηρία είτε με δικαστική απόφαση τους έχει ανατεθεί η επιμέλεια ατόμου με αναπηρία είτε με δικαστική απόφαση έχουν οριστεί ως ανάδοχοι γονείς ανηλίκου με αναπηρία για όσο χρόνο διαρκεί η αναδοχή. Για την εφαρμογή του προηγούμενου εδαφίου, το ποσοστό αναπηρίας απαιτείται να είναι τουλάχιστον εξήντα επτά τοις εκατό (67%).»
Β. Τροποποίηση της υπ΄ αριθμ. Φ.400/32/82424/Σ.343 (ΦΕΚ Β΄1139/2011) απόφαση του Υπουργού Εθνικής Άμυνας, ως εξής:
1. Η παράγραφος β του άρθρου 1 αναφέρει ότι: «ως ΑμεΑ ορίζονται τα άτομα που δεν μπορούν να εξασφαλίσουν μόνα τους όλες ή ένα μέρος από τις ανάγκες μίας φυσιολογικής ατομικής και κοινωνικής ζωής, λόγω κάποιας εκ γενετής ή επίκτητης σωματικής, διανοητικής ή ψυχικής βλάβης και έχουν ποσοστό αναπηρίας 67% και άνω».

Η ανωτέρω διάταξη έρχεται σε ρητή αντίθεση με τη νέα δικαιωματική προσέγγιση για την αναπηρία και υιοθετεί έναν ορισμό για την αναπηρία, ο οποίος ουδεμία σχέση έχει με τις Γενικές Αρχές της Διεθνούς Σύμβασης για τα δικαιώματα των ατόμων με αναπηρία, όπως και με τον ορισμό που υιοθετεί η ανωτέρω Σύμβαση, η οποία κυρώθηκε από τη Βουλή των Ελλήνων με τη ψήφιση του ν. 4074/2012.

Ενημερωτικά σας αναφέρουμε ότι ως πρώτη Γενική Αρχή της Σύμβασης (άρθρο 3 περ. α) ορίζεται «ο σεβασμός για εγγενή αξιοπρέπεια, ατομική αυτονομία συμπεριλαμβανομένης της ελευθερίας να κάνει τις δικές του επιλογές, και ανεξαρτησία ατόμων» και ότι σύμφωνα με το άρθρο 1 «Στα άτομα με αναπηρία συμπεριλαμβάνονται άτομα με μακροχρόνιες σωματικές, νοητικές, πνευματικές ή αισθητηριακές βλάβες, οι οποίες σε αλληλεπίδραση με διάφορα εμπόδια δύνανται να παρεμποδίσουν την πλήρη και αποτελεσματική συμμετοχή τους στην κοινωνία σε ίση βάση με τους άλλους»
Από τα ανωτέρω γίνεται αντιληπτό ότι η αναγκαιότητα της συμπαράστασης εταίρου προσώπου δεν αποτελεί καθοριστικό παράγοντα για την πιστοποίηση της αναπηρίας ενός ατόμου ούτε και για την αξιολόγηση του βαθμού αυτής.
Ως εκ τούτου θα θέλαμε να εξετάσετε την αντικατάσταση της παρ. β του άρθρου 1 της υπ' αριθ. Φ.400/32/82424/Σ343 Απόφασης του Υπουργού Εθνικής Άμυνας, έτσι ώστε ο ορισμός της αναπηρίας να συνάδει με τις αρχές και τους σκοπούς της Διεθνούς Σύμβασης για τα δικαιώματα των ατόμων με αναπηρία.
2. Η παράγραφος 3 του άρθρου 2 να συμπληρωθεί ως εξής (βλ. κείμενο με έντονους χαρακτήρες) :
«3. Για όσους στρατιωτικούς προστατεύουν ΑμεΑ ισχύουν τα παρακάτω:
α) Εφόσον έχουν σύζυγο ΑμεΑ ή με δικαστική απόφαση έχουν την επιμέλεια ατόμου με αναπηρία ή είναι ανάδοχοι γονείς ατόμου με αναπηρία για όσο χρόνο διαρκεί η αναδοχή, απαλλάσσονται όλων των υπηρεσιών, καθώς επίσης και των ασκήσεων, εφόσον η απαλλαγή τους είναι δυνατή, ως εκ της φύσεως των καθηκόντων τους και της ασκήσεως. Σε περίπτωση εφαρμογής κυλιόμενου ωραρίου, έχουν δικαίωμα επιλογής του χρόνου εργασίας.
β) Εφόσον έχουν τέκνο ΑμεΑ ή με δικαστική απόφαση έχουν την επιμέλεια ατόμου με αναπηρία, καθώς και εάν είναι ανάδοχοι γονείς ατόμου με αναπηρία για όσο χρόνο διαρκεί η αναδοχή, εκτελούν υπηρεσίες που δεν απαιτούν διανυκτέρευση και, σε περίπτωση που δεν υφίστανται τέτοιες, απαλλάσσονται. Συμμετέχουν στις ασκήσεις μόνο εάν αυτό επιβάλλεται και είναι αναγκαίο, ως εκ της φύσεως των καθηκόντων τους και της ασκήσεως. Η προηγούμενη παράγραφος εφαρμόζεται και στους δύο γονείς όταν έχουν δύο ή περισσότερα τέκνα με αναπηρία. Στην περίπτωση των συζευγμένων στρατιωτικών τα εν λόγω ευεργετήματα απολαμβάνει ο ένας εκ των δύο, κατά περίπτωση και κατόπιν υποβολής σχετικής δήλωσης».
3. Το εδάφιο β της παραγράφου 2 του άρθρου 5, αναφορικά με την προτεραιότητα που δίνεται για την στέγαση στελεχών σε οικήματα των Κλάδων των Ενόπλων Δυνάμεων, να συμπληρωθεί ως εξής (βλ. κείμενο με έντονους χαρακτήρες):
«β. Όσοι δικαιούχοι έχουν σύζυγο ή παιδί ΑμεΑ ή με δικαστική απόφαση έχουν την επιμέλεια ατόμου με αναπηρία, καθώς και εάν είναι ανάδοχοι γονείς ατόμου με αναπηρία για όσο χρόνο διαρκεί η αναδοχή ή ανήκουν οι ίδιοι στην κατηγορία των ΑμεΑ».
4. Το εδάφιο α της παραγράφου 2 του άρθρου 6, αναφορικά με την προτεραιότητα που δίνεται για τον παραθερισμό σε κέντρα των ΕΔ, να τροποποιηθεί ως εξής (βλ. κείμενο με έντονους χαρακτήρες):
«α. Όσων είναι άτομα με ποσοστό αναπηρίας 67% και άνω ή έχουν σύζυγο ή τέκνο ΑμεΑ ή με δικαστική απόφαση έχουν την επιμέλεια ατόμου με αναπηρία, καθώς και εάν είναι ανάδοχοι γονείς ατόμου με αναπηρία για όσο χρόνο διαρκεί η αναδοχή».
Η ανωτέρω διάταξη κρίνεται απολύτως απαραίτητη, διότι αποτελεί αδικία να δίνεται προτεραιότητα για τον παραθερισμό σε όσους έχουν σύζυγο ή τέκνο με αναπηρία, αλλά όχι στα ίδια τα άτομα με αναπηρία.
Κύριε Υπουργέ,
Κρίνουμε απαραίτητο να συμπεριληφθούν οι ανωτέρω τροποποιήσεις στην εν λόγω υπουργική απόφαση με νομοθετική ρύθμιση, ώστε να μην υπάρχει η δυνατότητα να τροποποιούνται κάθε φορά.
Οι οικογένειες στελεχών των Ενόπλων Δυνάμεων χρειάζονται αυτές ειδικά τις δύσκολες ώρες που βιώνει όλος ο κόσμος και η Πατρίδα μας, την ηθική στήριξη, αλλά και την ουσιαστική υποστήριξη της Πολιτείας, διότι, εκτός από το καθήκον τους για τη φύλαξη της χώρας μας, εκτελούν και το υπέρτατο καθήκον της φροντίδας ατόμων με αναπηρία.

Με εκτίμηση

Ο Πρόεδρος

Ι. Βαρδακαστάνης

Ο Γεν. Γραμματέας

Ι. Λυμβαίος