Αθήνα: 04/03/2015

ΠΡΟΣ:
κα Ρένα Δούρου, Περιφερειάρχη Αττικής

ΚΟΙΝΟΠΟΙΗΣΗ:
• Αντιπεριφερειάρχες της Περιφέρειας Αττικής
- κ. Π. Αθανασιάδη, Αντιπεριφερειάρχη Ψηφιακής Σύγκλισης
- κα Ε. Αποστολάκη Αντιπεριφερειάρχη Πολιτισμού & Νεότητας
- κα Αικ. Θανοπούλου, Αντιπεριφερειάρχη Κοινωνικής Πολιτικής
- κ. Χ. Καραμάνο, Αντιπεριφερειάρχη Οικονομικών
- κα Β. Λάσκαρη - Κρασοπούλου, Αντιπεριφερειάρχη Υποδομών
- κα Ελ. Τασούλη - Γεωργιάδου, Αντιπεριφερειάρχη Διοίκησης & Προγραμματικού Σχεδιασμού
- κα Ερ. Κυπριανίδου, Αντιπεριφερειάρχη Κεντρικού Τομέα Αθηνών
- κ. Χ. Καπάταη, Αντιπεριφερειάρχη Νότιου Τομέα Αθηνών
- κ. Γ. Καραμέρο, Αντιπεριφερειάρχη Βορείου Τομέα Αθηνών
- κ. Σπ. Τζόκα, Αντιπεριφερειάρχη Δυτικού Τομέα Αθηνών
- κ. Γ. Γαβρίλη, Αντιπεριφερειάρχη Πειραιώς
- κ. Π. Χατζηπέρο, Αντιπεριφερειάρχη Νήσων
- κ. Π. Φιλίππου, Αντιπεριφερειάρχη Ανατολικής Αττικής
- κ. Ι. Βασιλείου, Αντιπεριφερειάρχη Δυτικής Αττικής
• Φορείς - μέλη Ε.Σ.Α.μεΑ.

---

Υπόμνημα της Ε.Σ.Α.μεΑ. για την ανάληψη ενεργειών με στόχο την προώθηση της ισότιμης ένταξης των Ατόμων με Αναπηρία στην Περιφέρεια Αττικής

Αξιότιμη κα Περιφερειάρχη,
Η Εθνική Συνομοσπονδία Ατόμων με Αναπηρία (Ε.Σ.Α.μεΑ.) - που αποτελεί τον τριτοβάθμιο κοινωνικό και συνδικαλιστικό φορέα των ατόμων με αναπηρία και των οικογενειών τους στη χώρα, επίσημα αναγνωρισμένο δια του Ν.2430/96 (ΦΕΚ 156Α/10.7.96) Κοινωνικό Εταίρο της ελληνικής Πολιτείας σε ζητήματα αναπηρίας και ιδρυτικό μέλος του Ευρωπαϊκού Φόρουμ Ατόμων με Αναπηρία (European Disability Forum), του μεγαλύτερου φορέα εκπροσώπησης των ατόμων με αναπηρία και των οικογενειών τους σε ευρωπαϊκό επίπεδο, διαθέτουσα σήμερα διαχειριστική επάρκεια Β΄ και Γ΄ Τύπου για την υλοποίηση συγχρηματοδοτούμενων πράξεων στο πλαίσιο του ΕΣΠΑ 2007 - 2013 και διαπίστευση ως φορέα παροχής προγραμμάτων «Δια Βίου Μάθησης» - θέλει με την παρούσα επιστολή της να σας συγχαρεί για την ανάληψη των καθηκόντων σας και παράλληλα να καταθέσει συγκεκριμένες προτάσεις για την προώθηση της ισότιμης ένταξης των ατόμων με αναπηρία στην Περιφέρεια Αττικής, στο πλαίσιο των επιταγών της νέας Σύμβασης των Ηνωμένων Εθνών (ΗΕ) για τα Δικαιώματα των Ατόμων με Αναπηρία (Ν.4074/2012 ΦΕΚ 88 Α΄), με την πεποίθηση ότι αυτές συνεισφέρουν εξίσου και στην ανάπτυξη της μεγαλύτερης Περιφέρειας της χώρας.

Α. ΥΦΙΣΤΑΜΕΝΗ ΚΑΤΑΣΤΑΣΗ
Με βάση τα αποτελέσματα της έρευνας για τα «άτομα με προβλήματα υγείας ή αναπηρία», η οποία πραγματοποιήθηκε από την Ελληνική Στατιστική Αρχή με περίοδο αναφοράς το Β' τρίμηνο του έτους 2002, στο πλαίσιο της τακτικής τριμηνιαίας έρευνας Εργατικού Δυναμικού, το 18,2 % του πληθυσμού της χώρας αντιμετωπίζει κάποιο πρόβλημα υγείας ή κάποια αναπηρία.
Αδιαμφισβήτητα τα άτομα με αναπηρία και χρόνιες παθήσεις και οι οικογένειές τους έχουν πληγεί με τον πιο σκληρό τρόπο από την οικονομική κρίση και τις οριζόντιες μνημονιακές πολιτικές. Τα μέτρα λιτότητας που επιβλήθηκαν αφενός αύξησαν δραματικά την διαχρονική ανεργία και τη φτώχεια των ατόμων με αναπηρία, αφετέρου υπονόμευσαν την πρόοδο εφαρμογής της Σύμβασης των Ηνωμένων Εθνών για τα δικαιώματα των ατόμων με αναπηρία (ν. 4074/2012).

Επιπρόσθετα, η φτώχεια σε συνδυασμό με την απουσία προσβάσιμων υποδομών και υπηρεσιών έχουν αυξήσει δραματικά τις πιθανότητες αποκλεισμού των πολιτών με αναπηρία. Είναι γνωστό εξάλλου ότι η προσβασιμότητα αποτελεί βασικό παράγοντα για την ισότιμη ένταξη των ατόμων με αναπηρία, εξού και η ιδιαίτερη μνεία σε αυτή στη Σύμβαση των Ηνωμένων Εθνών (βλ. άρθρο 9), τους νεώτερους Κανονισμούς της ΕΕ αλλά και την εθνική νομοθεσία.
Β. ΤΟ ΝΕΟ ΘΕΣΜΙΚΟ ΠΛΑΙΣΙΟ ΓΙΑ ΤΗΝ ΑΝΑΠΗΡΙΑ ΚΑΙ ΤΗΝ ΠΡΟΣΒΑΣΙΜΟΤΗΤΑ
Όπως γνωρίζετε, τόσο το εθνικό όσο και το ευρωπαϊκό πλαίσιο για την αναπηρία διαμορφώνονται πλέον στη βάση:
•του συντάγματος της χώρας, που στο άρθρο 21 παράγραφος 6 αναφέρει ότι: «Τα άτομα με αναπηρίες έχουν δικαίωμα να απολαμβάνουν μέτρων που εξασφαλίζουν την αυτονομία, την επαγγελματική ένταξη και τη συμμετοχή τους στην κοινωνική, οικονομική και πολιτική ζωή της Χώρας»,
•της Σύμβασης των Ηνωμένων Εθνών για τα Δικαιώματα των Ατόμων με Αναπηρία - την οποία αφού επικύρωσε η Ευρωπαϊκή Ένωση, στη συνέχεια επικύρωσε και η χώρα μας μέσω του Ν.4074/2012 (ΦΕΚ 88Α/11.04.2012), αναλαμβάνοντας τις σχετικές υποχρεώσεις σε όλους τους τομείς της ανθρώπινης δραστηριότητας στους οποίους αναφέρεται η Σύμβαση,
•σειράς νεότερων εθνικών νόμων και αποφάσεων που επιβάλλουν την προσβασιμότητα υποδομών και ηλεκτρονικών υπηρεσιών στα άτομα με αναπηρία, όπως:
-Ν. 4030/2012/ΦΕΚ 249Α «Νέος τρόπος έκδοσης αδειών δόμησης, ελέγχου κατασκευών και λοιπές διατάξεις»,
-Ν. 4067/2012/ ΦΕΚ 79Α «Νέος Οικοδομικός Κανονισμός» (επιβάλλει την προσβασιμότητα σε όλα ανεξαιρέτως τα νέα κτίρια και υποχρεώνει την διασφάλισή της στα υφιστάμενα μέχρι το 2020 με ποινή χαρακτηρισμού τους ως αυθαιρέτων )
-Ν. 3996/2011/ΦΕΚ 170Α «Αναμόρφωση του Σώματος Επιθεωρητών Εργασίας, ρυθμίσεις θεμάτων Κοινωνικής Ασφάλισης και άλλες διατάξεις»,
-Ν. 3979/2011 ΦΕΚ 138Α «Ηλεκτρονική διακυβέρνηση και λοιπές διατάξεις», η με αρ. πρωτ. Απόφαση Φ.40.4/1/989 της 10.04.2012 του Υπουργείου Διοικητικής Μεταρρύθμισης & Ηλεκτρονικής Διακυβέρνησης με θέμα «Κύρωση του Πλαισίου Παροχής Υπηρεσιών Ηλεκτρονικής Διακυβέρνησης» (επιβάλλουν την προσβασιμότητα δημοσίων ιστοτόπων) κ.λπ.,
•της Ευρωπαϊκής Στρατηγικής για την Αναπηρία 2010-2020 (COM 2010 636 τελικό/ 15.11.2010), η οποία προβλέπει ότι «..η πλήρης οικονομική και κοινωνική συμμετοχή των ατόμων με αναπηρία αποτελεί σημαντική παράμετρο για την επιτυχία της στρατηγικής Ευρώπη 2020 της ΕΕ, όσον αφορά τη δημιουργία έξυπνης, διατηρήσιμης και χωρίς αποκλεισμούς ανάπτυξης...», κατατάσσοντας μάλιστα την προσβασιμότητα στα άτομα με αναπηρία ως πρώτη μεταξύ των οκτώ βασικών τομέων δράσης της Επιτροπής για το διάστημα 2010-2020,
•των νέων Κανονισμών (ΕΚ) των Διαρθρωτικών Ταμείων της Ευρωπαϊκής Ένωσης, για την νέα προγραμματική περίοδο 2014 - 2020. Επισημαίνουμε ότι ήδη από την προηγούμενη προγραμματική περίοδο ο Κανονισμός 1083/2006 με το άρθρο 16 καθιέρωσε για πρώτη φορά την προσβασιμότητα στα άτομα με αναπηρία μεταξύ των υποχρεωτικών κριτηρίων επιλεξιμότητας πράξεων για χρηματοδότηση από ευρωπαϊκούς πόρους. Οι Κανονισμοί των Ευρωπαϊκών Ταμείων για την νέα προγραμματική περίοδο ακολουθούν και ενισχύουν την προαναφερόμενη λογική, συμπεριλαμβάνοντας ειδική γενική αιρεσιμότητα αποκλειστικά αναφερόμενη στην αναπηρία (Γενική εκ των προτέρων Αιρεσιμότητα 3: «Αναπηρία»), γεγονός που αποδεικνύει τη σοβαρότητα με την οποία πλέον η Ευρωπαϊκή Ένωση αντιμετωπίζει τα θέματα που αφορούν στα άτομα με αναπηρία και ιδιαίτερα στην προσβασιμότητα.
Γ. ΟΙ ΠΡΟΚΛΗΣΕΙΣ
Όπως γίνεται σαφές από τα παραπάνω, οι βασικές προκλήσεις που αναδεικνύονται σήμερα στο πλαίσιο των παραπάνω, εν μέσω οικονομικής κρίσης αλλά και θεμελιακής αναδιάρθρωσης του κράτους, αφορούν στα εξής:
•συμβατότητα όλων των πολιτικών, έργων, προγραμμάτων και δράσεων της Περιφέρειας με τις απαιτήσεις του Ν.4074/2012 (Σύμβαση των Ηνωμένων Εθνών για τα δικαιώματα των ατόμων με αναπηρία). Οριζόντια διάχυση της διάστασης της αναπηρίας στον Επιχειρησιακό και Στρατηγικό Σχεδιασμό της Περιφέρειας.
•ικανοποίηση των απαιτήσεων που θέτει το νέο θεσμικό πλαίσιο ως προς την προσβασιμότητα στα άτομα με αναπηρία υποδομών και υπηρεσιών, που εξειδικεύεται σε:
-διασφάλιση της προσβασιμότητας στα υφιστάμενα κτίρια της Περιφέρειας μέχρι το 2020 προς αποφυγήν του χαρακτηρισμού τους ως αυθαιρέτων,
-διασφάλιση της προσβασιμότητας στα κτίρια και τις υπηρεσίες των επιχειρήσεων την λειτουργία των οποίων αδειοδοτεί η Περιφέρεια,
-διασφάλιση της ηλεκτρονικής προσβασιμότητας των Υπηρεσιών της Περιφέρειας,
-προώθηση της πρόσβασης των ατόμων με αναπηρία σε όλους τους τομείς αρμοδιότητας της Περιφέρειας ( φυσικό και δομημένο περιβάλλον, μεταφορές, υγεία/ πρόνοια, εκπαίδευση, αναψυχή, κ.λπ.).
•ικανοποίηση των απαιτήσεων των Κανονισμών των Ευρωπαϊκών Ταμείων σχετικά με την αναπηρία (βλ. Κανονισμός ΕΕ 1303/2013, άρθρο 7«Προώθηση της ισότητας μεταξύ ανδρών και γυναικών και μη διάκριση» και Γενική Αιρεσιμότητα 3: «Αναπηρία») και την εταιρική σχέση, ειδικότερα με φορείς που είναι υπεύθυνοι για την προώθηση της κοινωνικής ένταξης και την καταπολέμηση των διακρίσεων (βλ. Κανονισμός ΕΕ 1303/2013, άρθρο 5 «Εταιρική σχέση και πολυεπίπεδη διακυβέρνηση», παρ.1.γ), στο Επιχειρησιακό Πρόγραμμα ΑΤΤΙΚΗ 2014-2020 της Περιφέρειας.
•αξιοποίηση των παραπάνω για την υλοποίηση αναπτυξιακών δράσεων προς όφελος όλων των πολιτών και επιχειρηματιών της Περιφέρειας (π.χ. ανάπτυξη του «προσβάσιμου τουρισμού» ή «τουρισμού για όλους» με στόχο τη διεύρυνση της τουριστικής αγοράς, την αναβάθμιση του τουριστικού προϊόντος και την επιμήκυνση της τουριστικής περιόδου , εξισορρόπηση της οικογενειακής/επαγγελματικής ζωής ατόμων με αναπηρία ή γονέων και κηδεμόνων ατόμων με αναπηρία, προώθηση της αυτονομίας των ατόμων με αναπηρία, προώθηση της επιχειρηματικότητας των ατόμων με αναπηρία με στόχο την ένταξή τους στην αγορά εργασίας, διασφάλιση των δικαιωμάτων τους ως καταναλωτών με στόχο παράλληλα τη διεύρυνση της αγοράς κ.λπ.).
Είναι γεγονός ότι η ικανοποίηση των παραπάνω προϋποθέτει εξειδικευμένη τεχνογνωσία, που η εμπειρία έχει αποδείξει ότι συνήθως τα στελέχη των δημοσίων Υπηρεσιών δεν διαθέτουν, σε αντίθεση με την Ε.Σ.Α.μεΑ. η εμπειρία της οποίας πολλάκις χρησιμοποιήθηκε ως «καλό παράδειγμα» σε εθνικό και ευρωπαϊκό επίπεδο .
Δεν είναι, εξάλλου, τυχαίο γεγονός η αξιοποίηση της εμπειρίας/τεχνογνωσίας της Ε.Σ.Α.μεΑ. από την ΜΟΔ ΑΕ, στην οποία ουσιαστικά βασίστηκε ο σχεδιασμός και υλοποίηση σχετικής διημερίδας που πραγματοποιήθηκε στις 8 και 9.10.2014 , με στόχο την εκπαίδευση των στελεχών των Διαχειριστικών Αρχών σε θέματα εφαρμογής των απαιτήσεων των Ευρωπαϊκών Κανονισμών σχετικά με την αναπηρία και την προσβασιμότητα στα άτομα με αναπηρία, αλλά ούτε και η σύσταση από το Υπουργείο Ανάπτυξης και Ανταγωνιστικότητας (Εθνική Αρχή Συντονισμού ΕΣΠΑ), ομάδας εργασίας σχετικά με την ένταξη της διάστασης της αναπηρίας και της μη διάκρισης στο ΕΣΠΑ 2014-2020, με συμμετοχή εκπροσώπων της Ε.Σ.Α.μεΑ.
Δ. ΟΙ ΠΡΟΤΑΣΕΙΣ ΤΗΣ Ε.Σ.Α.μεΑ.
Σε συνέχεια των παραπάνω, με την παρούσα επιστολή μας προτείνουμε την καθιέρωση τακτικής απευθείας διαβούλευσης της Συνομοσπονδίας με την ηγεσία της Περιφέρειας, δηλώνοντας ταυτόχρονα την αμέριστη συμπαράστασή της στο σχεδιασμό/ανάπτυξη/υλοποίηση κοινών δράσεων και θέτοντας στη διάθεσή σας την τεχνογνωσία και εμπειρία που κατά κοινή πλέον ομολογία διαθέτει σήμερα.
Προς τούτο υποβάλλουμε τις παρακάτω εξειδικευμένες προτάσεις:
▪Υπογραφή Πρωτοκόλλου Συνεργασίας μεταξύ της Περιφέρειας Αττικής και της Ε.Σ.Α.μεΑ. με αντικείμενο την προώθηση της διάχυσης της διάστασης της αναπηρίας και της προσβασιμότητας στα άτομα με αναπηρία στον Επιχειρησιακό και Στρατηγικό Σχεδιασμό καθώς και σε όλες τις πολιτικές, έργα, προγράμματα και δράσεις της Περιφέρειας, με στόχο την παράλληλη αναπτυξιακή αξιοποίηση αυτών προς όφελος όλων των πολιτών, επιχειρηματιών και επισκεπτών της Περιφέρειας.

▪Θεσμική εκπροσώπηση της Ε.Σ.Α.μεΑ. - ως αντιπροσωπευτικότερης οργάνωσης των ατόμων με αναπηρία - στην Περιφερειακή Επιτροπή Διαβούλευσης.

▪Κατάρτιση εξειδικευμένου Επιχειρησιακού Σχεδίου της Περιφέρειας για τη διάχυση της διάστασης της αναπηρίας και της προσβασιμότητας των ατόμων με αναπηρία σε όλες τις πολιτικές, διαδικασίες, προγράμματα και δράσεις αυτής από Ομάδα Εργασίας, με συμμετοχή εκπροσώπων της Ε.Σ.Α.μεΑ., που προτείνουμε να συγκληθεί άμεσα με αντικείμενο τη μελέτη και υποβολή στην Περιφέρεια προτάσεων, βάσει συγκεκριμένων χρονοδιαγραμμάτων και επί συγκεκριμένων προκαθορισμένων θεμάτων, όπως ενδεικτικά:
-διάχυση της διάστασης της αναπηρίας και της προσβασιμότητας των ατόμων με αναπηρία στις πολιτικές, διαδικασίες και δράσεις της Περιφέρειας,
-σχεδιασμός δράσεων που θα προωθούν την αυτόνομη ένταξη πολιτών με αναπηρία στην κοινωνικο-οικονομική ζωή της Περιφέρειας, την ανακούφιση των ατόμων με αναπηρία και χρόνιες παθήσεις από την οικονομική κρίση, την αντιμετώπιση του κόστους διαβίωσης λόγω αναπηρίας, την αποφυγή της ιδρυματοποίησης, την εναρμόνιση οικογενειακής και επαγγελματικής ζωής των γονέων/κηδεμόνων ατόμων με αναπηρία, την καταπολέμηση της βίας σε βάρος ατόμων με αναπηρία κ.λπ.,
-καθιέρωση παροχής «ζωντανής» βοήθειας και ενδιαμέσων (συνοδών, επαγγελματιών διερμηνέων της νοηματικής γλώσσας κ.λπ.) για τη διευκόλυνση πρόσβασης ατόμων με αναπηρία, και γενικότερα ατόμων μειωμένης κινητικότητας, σε Υπηρεσίες και εκδηλώσεις της Περιφέρειας,
-διασφάλιση της προσβασιμότητας στους πολίτες με αναπηρία των κτιριακών υποδομών και υπηρεσιών της Περιφέρειας, συμπεριλαμβανομένης της βελτίωσης της προσβασιμότητας των διαδικτυακών τόπων και εφαρμογών της Περιφέρειας σύμφωνα με το διεθνές πρότυπο Web Content Accessibility Guidelines (WCAG), έκδοση 2.0, σε Επίπεδο Προσβασιμότητας τουλάχιστον «ΑΑ» με βελτίωση ή και επανασχεδιασμό τους και συνεχή ενσωμάτωση σε αυτές όλων των διαθέσιμων πληροφοριών,
-ανάπτυξη του Προσβάσιμου Τουρισμού (Τουρισμός για Όλους) στην Περιφέρεια, δράση που ενδεικτικά θα περιλαμβάνει τον εντοπισμό πολιτιστικών, ψυχαγωγικών, εμπορικών κ.λπ. σημείων τουριστικού ενδιαφέροντος και τη βελτίωση και πιστοποίηση της προσβασιμότητάς τους στα άτομα με αναπηρία, την ενημέρωση των επιχειρηματιών, τον σχεδιασμό συστήματος κινήτρων ευαισθητοποίησης των επιχειρηματιών της Περιφέρειας σε θέματα προσβασιμότητας υποδομών και υπηρεσιών, την συλλογή και προώθηση σε εθνικά και διεθνή fora της σχετικής πληροφόρησης κ.λπ.
▪αξιοποίηση των κονδυλίων του ΠΕΠ ΑΤΤΙΚΗ και των τομεακών προγραμμάτων του ΕΣΠΑ 2014-2020 για την υλοποίηση στοχευμένων δράσεων στις παραπάνω κατευθύνσεις.

Αξιότιμη Κυρία Περιφερειάρχη,
Θα εκτιμούσαμε ιδιαίτερα αν είχαμε τη δυνατότητα να συναντηθούμε άμεσα μαζί σας προκειμένου να σας εκθέσουμε το σύνολο των θεμάτων μας που άπτονται των αρμοδιοτήτων σας, αλλά και τις δυνατότητες υποστήριξης του έργου σας από την Ε.Σ.Α.μεΑ.

Με εκτίμηση,
Ο Πρόεδρος Ο Γεν. Γραμματέας

Ι. Βαρδακαστάνης Χρ. Νάστας