Αθήνα: 29/07/2011

ΠΡΟΣ:
κ. Ρ. Σπυρόπουλο, Διοικητή ΙΚΑ

ΚΟΙΝΟΠΟΙΗΣΗ:
- Γραφείο Υπουργού Εργασίας και Κοινωνικών Ασφαλίσεων κ. Γ. Κουτρουμάνη
- Γραφείο Υπουργού Υγείας Κου Αν. Λοβέρδου
- Γραφείο Υφυπουργού Υγείας κ. Μ. Τιμοσιδη
- Γραφείο Υφυπουργού Υγείας κ. Μ. Μπόλαρη
- Γραφείο Γεν. Γραμματέα Κοινωνικών Ασφαλίσεων κ. Αθ. Δρέττα
- κ. Ξένο, Διευθυντή Τμήματος Αναπηρίας ΙΚΑ
- Φορείς – Μέλη Ε.Σ.ΑμεΑ.

---

Προτάσεις της Ε.Σ.ΑμεΑ για την οργάνωση και λειτουργία του ενιαίου Κέντρου Πιστοποίησης Αναπηρίας

Κύριε Διοικητά,

Η Ε.Σ.ΑμεΑ με το παρόν καταθέτει τις προτάσεις της επί του θέματος της οργάνωσης και λειτουργίας του Κέντρου Πιστοποίησης Αναπηρίας, το οποίο πρόκειται να λειτουργήσει από 1ης Σεπτεμβρίου 2011 σύμφωνα με την κείμενη νομοθεσία όπως αυτή διέπεται από το άρθρο 6 και 7 του ν. 3863/2010 και την πρόσφατη τροποποίηση του βάσει του άρθρου 76 παρ. 2 του πρόσφατα ψηφισθέντος νομοσχεδίου «Αναμόρφωση του Σώματος Επιθεώρησης Εργασίας» η οποία έχει ως εξής: «Στην παρ. 7 του άρθρου 6 του ν. 3863/2010 (Α΄115) η καθοριζόμενη ημερομηνία αντικαθίσταται με την ημερομηνία 1.9.2011

Οι προτάσεις που παρατίθενται έχουν κατατεθεί επανειλημμένως σε όλους τους εμπλεκόμενους φορείς ενώ ορισμένες από αυτές είχαν κατατεθεί και κατά τη διαβούλευση επεξεργασίας του ασφαλιστικού νόμου 3863/2010. Επισημαίνουμε ότι οι προτάσεις αυτές δεν παρατίθενται αβασάνιστα, αλλά έχουν αντληθεί από την πολύχρονη εμπειρία μας και από την καταγραφή των συσσωρευμένων προβλημάτων που έχουν διαπιστωθεί στην λειτουργία του προηγούμενου συστήματος πιστοποίησης και αξιολόγησης της αναπηρίας.

1. ΒΑΣΙΚΕΣ ΑΡΧΕΣ ΔΟΜΗΣ ΚΑΙ ΛΕΙΤΟΥΡΓΙΑΣ ΤΟΥ ΚΕΠΑ

Το νέο ΚΕΠΑ θα πρέπει από την πρώτη στιγμή λειτουργίας του να υιοθετήσει τις ακόλουθες βασικές αρχές για τη διαφύλαξη της αντικειμενικότητας και αδιάβλητου χαρακτήρα της αξιολόγησης και πιστοποίησης της αναπηρίας και φυσικά την προστασία της αξιοπρέπειας των πολιτών με αναπηρία της χώρας μας:

1. Καθολική προσβασιμότητα των ατόμων με αναπηρία σε όλες τα κτίρια που στεγάζονται οι υπηρεσίες του ΚΕΠΑ ήτοι: είσοδοι κτιρίων, αίθουσες διοικητικών υπηρεσιών, υγειονομικής εξέτασης, βοηθητικών χώρων, χώρων αναμονής, θέσεις στάθμευσης αναπηρικών αυτοκινήτων, προσβάσιμα wc κ.λπ συμπεριλαμβανομένων και των χώρων εργασίας σε περίπτωση εργαζομένων με αναπηρία στις υπηρεσίες του.

2. Καθολική προσβασιμότητα των διαδικτυακών τόπων του ΚΕΠΑ σε όλες τις κατηγορίες της αναπηρίας. Όσον αφορά στην ιστοσελίδα και τις τυχόν ηλεκτρονικές υπηρεσίες που διατίθενται μέσω του παγκόσμιου Ιστού, αυτές πρέπει να συμμορφώνονται με το πρότυπο Web Content Accessibility Guidelines (Οδηγίες για την Προσβασιμότητα του Περιεχομένου του Ιστού) στην εκάστοτε ισχύουσα έκδοση, και σε επίπεδο προσβασιμότητας τουλάχιστον «ΑΑ»

3.Καθολική πρόσβαση όλων των ατόμων με αναπηρία, ανεξαρτήτως κατηγορίας αναπηρίας, σε όλες τις υπηρεσίες του ΚΕΠΑ με τη λήψη συγκεκριμένων μέτρων όπως : εξασφάλιση παροχής διερμηνείας στην νοηματική γλώσσα σε κωφούς, εξασφάλιση έκδοσης ενημερωτικού έντυπου υλικού εκτός των συμβατικών μορφών γραφής και σε γραφή Braille, έκδοση των έντυπου υλικού και οδηγιών σε νοηματική γλώσσα.

4. Επιμόρφωση διοικητικού και ιατρικού προσωπικού στη νέα προσέγγιση για την αναπηρία: Ενημέρωση για την σύγχρονη προσέγγιση στην αναπηρία όπως επιτάσσει το Σύνταγμα της χώρας, ο χάρτης θεμελιωδών δικαιωμάτων της Ε.Ε., η Διεθνής Σύμβαση των Δικαιωμάτων των Ατόμων με Αναπηρία, μέσω σεμιναρίων επιμόρφωσης του διοικητικού προσωπικού σε θέματα που αφορούν στα άτομα με αναπηρία, καθώς και του ιατρικού προσωπικού, προκειμένου να αντιμετωπιστούν λανθασμένες ή ακόμα και προσβλητικές πρακτικές και συμπεριφορές που έχουν καταγραφεί με το υπάρχον σύστημα.

Επισημαίνουμε ότι το ενιαίο Κέντρο Πιστοποίησης Αναπηρίας θα πρέπει να λειτουργήσει ως κορυφαία θεσμική αλλαγή. Αναμφίβολα το Κέντρο Πιστοποίησης πρέπει να βασιστεί σε ένα νέο σύγχρονο Κανονισμό Πιστοποίησης Αξιολόγησης της Αναπηρίας για το οποίο έχουμε εκφράσει τις θέσεις προτάσεις μας μέσω των εκπροσώπων μας στην Ειδική Επιστημονική Επιτροπή του άρθρου 7 του ν. 3863/2010. Με το παρόν όμως κείμενο επισημαίνουμε ότι υπάρχουν και άλλες σημαντικές παράμετροι που πρέπει να τεθούν σε συζήτηση με όλους τους αρμοδίους και να συγκεκριμενοποιηθούν. Η διαδικασία αυτή αποτελεί σαφώς πολιτικό θέμα και μεταφράζεται σε θέμα ανθρωπίνων δικαιωμάτων.

2. ΕΙΔΙΚΟ ΣΩΜΑ ΙΑΤΡΩΝ

Στο άρθρο 6 του ν. 3863/2010 τίθενται οι βάσεις οργάνωσης και λειτουργίας του ΚΕΠΑ. Σημαντικό εργαλείο του νέου Κέντρου αποτελεί το Ειδικό Σώμα Ιατρών το οποίο έως και την αναμόρφωση του ΚΕΒΑ θα συνεχίσει την αξιολόγηση και πιστοποίηση μέσω του ισχύοντος Κανονισμού. Επισημαίνουμε τα ακόλουθα θέματα που αφορούν στο Ειδικό Σώμα:

1. Ειδικά Προγράμματα Εκπαίδευσης Ειδικού Σώματος Ιατρών: Αυτονόητο είναι ότι με την αναμόρφωση του ΚΕΒΑ θα πρέπει βάσει της παρ. 2 του άρθρου 6 του ν. 3863/2010 να εκδοθούν προγράμματα ειδικής εκπαίδευσης για τους γιατρούς που συμμετέχουν στο Ειδικό Σώμα Πιστοποίησης και Αξιολόγησης της Αναπηρίας. Εύλογο είναι στην εκπόνηση των προγραμμάτων ειδικής εκπαίδευσης να συμμετέχει η Ε.Σ.ΑμεΑ., η οποία έχει ήδη προτείνει να τεθούν συγκεκριμένα χρονοδιαγράμματα τόσο για την εκπόνηση των προγραμμάτων όσο και για τη διαδικασία εκπαίδευσης των ιατρών που θα συμμετέχουν στο προαναφερθέν Ειδικό Σώμα.
2. Έναρξη λειτουργίας της Επιτροπής Αξιολόγησης της Ειδικής Εκπαίδευσης των Ιατρών: Στην παρούσα στιγμή προτεραιότητα έχει η συγκρότηση του Ειδικού Σώματος Ιατρών, το οποίο γνωρίζουμε ότι ήδη έχει αρχίσει να στελεχώνεται και θα πρέπει να είναι έτοιμο τον μήνα Σεπτέμβριο του τρέχοντος έτους. Το Ειδικό αυτό Σώμα είναι σαφές ότι θα πρέπει να εκπαιδευτεί και επί του ισχύοντος ΚΕΒΑ και των τροποποιήσεών του. Επισημαίνουμε ότι οι ιατροί αυτοί αξιολογούνται μετά την ειδική εκπαίδευσή τους από επταμελή επιτροπή που ορίζεται από την παρ. 2 του άρθρου 6 του ν. 3863/2010, η οποία όμως δεν έχει αρχίσει να λειτουργεί, παρόλο που έχει συσταθεί και έχει ζητηθεί ο ορισμός εκπροσώπου από μέρους της Ε.Σ.ΑμεΑ.

3. Σύσταση Ειδικών Επιτροπών ανά ιατρικές ειδικότητες για τη επιστημονική και αντικειμενική ορθότητα της αξιολόγησης και πιστοποίησης της αναπηρίας: Με γνώμονα την αποφυγή της έκδοσης γνωματεύσεων, οι οποίες δεν θα έχουν πλήρη, αναλυτική και επιστημονική αιτιολόγηση προτείνουμε την εξέταση όσων προσφεύγουν στην Επιτροπή από Ειδική Επιτροπή Ιατρών, των οποίων η ειδικότητα θα είναι σχετική με την αναπηρία/χρόνια πάθηση του εξεταζόμενου. Δυστυχώς, τέτοια φαινόμενα ήταν και παραμένουν γενικευμένα με το προηγούμενο σύστημα οδηγώντας συχνά σε απόγνωση τα άτομα με αναπηρία. Η δε προσφυγή τους σε ενστάσεις επί ενστάσεων εκτός του ψυχικού κόστους των ατόμων με αναπηρία, επιβαρύνει ακόμη περισσότερο το δημοσιονομικό κόστος της χώρας (αποζημιώσεις μελών επιτροπών).

Επομένως, και βάσει των ανωτέρω, σε ότι αφορά το Ειδικό Σώμα Ιατρών προτείνουμε τη δημιουργία Ειδικών Επιτροπών στελεχωμένων με ιατρικές ειδικότητες, οι οποίες θα εξετάζουν αναπηρίες και χρόνιες παθήσεις που εμπίπτουν στο πεδίο γνώσεων της ειδικότητάς τους.

4. Πρόβλεψη σύστασης Υγειονομικών Επιτροπών που θα ανήκουν στο Ειδικό Σώμα Ιατρών ανά Περιφερειακή Ενότητα (πρώην νομαρχιακές αυτοδιοικήσεις) στις πρωτεύουσες αυτών με τη λειτουργία επιμέρους Επιτροπών ανά ιατρικές ειδικότητες που θα εξετάζουν αναπηρίες και χρόνιες παθήσεις που εμπίπτουν στο γνωστικό τους αντικείμενο. Τα μέλη των ανωτέρω Υγειονομικών Επιτροπών προτείνουμε να αντλούνται από τις εξειδικευμένες μονάδες χρονίων παθήσεων/Κέντρων Αποκατάστασης.

3. ΘΕΜΑΤΑ ΔΙΟΙΚΗΤΙΚΗΣ ΟΡΓΑΝΩΣΗΣ ΚΕΠΑ

Περαιτέρω, εκτός των θεμάτων που αφορούν στο Ειδικό Σώμα Ιατρών σημαντικά είναι και τα θέματα διοικητικής φύσης.

1. Οργάνωση διοικητικών υπηρεσιών υποδοχής αιτήσεων κ.λπ συμπεριλαμβανομένων μέτρων για άτομα με βαριές αναπηρίες που διαβιούν σε δυσπρόσιτες περιοχές: Εύλογα πρέπει να δοθούν συγκεκριμένες κατευθύνσεις για το νέο τρόπο προγραμματισμού ημερομηνιών εξέτασης (ραντεβού), κατάθεσης αιτήσεων/δικαιολογητικών, καθώς και προσέλευσης μέσω συγκεκριμένων απλοποιημένων διαδικασιών προς αποφυγή των γραφειοκρατικών διαδικασιών που ταλαιπωρούν έως και σήμερα τους πολίτες με αναπηρία. Πρόβλεψη των δυσκολιών που αντιμετωπίζουν σε τέτοιου είδους ζητήματα τα άτομα με αναπηρία που διαβιούν σε δυσπρόσιτες περιοχές όπως στη νησιωτική Ελλάδα. Επί αυτού του θέματος θα πρέπει να ληφθούν υπόψη περιβαλλοντικοί και κοινωνικοί παράγοντες (π.χ. έλλειψη προσβάσιμων Μέσων Μαζικής Μεταφοράς, αυξημένο κόστος μεταφοράς τους με ιδιωτικό μέσο κ.λπ) ακόμα και για τα άτομα με αναπηρία που διαβιούν στην Ηπειρωτική Ελλάδα. Επίσης πρέπει να προβλεφθεί σύστημα αντικειμενικής τήρησης της προτεραιότητας (ραντεβού), λαμβάνοντας υπόψη την εξυπηρέτηση επειγόντων περιστατικών λόγω αιφνίδιας εμφάνισης αναπηρίας, χρόνιας πάθησης, σοβαρών ατυχημάτων κ.λπ.

2. Πρόβλεψη συστήματος κατ’ οίκον εξέτασης για τα άτομα με βαριές και πολλαπλές αναπηρίες: Αναλόγως θα πρέπει το ενιαίο Κέντρο Πιστοποίησης Αναπηρίας να έχει σαφείς οδηγίες για την εξέταση ατόμων με βαριές και πολλαπλές αναπηρίες οι οποίοι δεν δύναται να μετακινηθούν από το χώρο της οικίας τους. Η Ε.Σ.ΑμεΑ. έχει ήδη προτείνει το σύστημα της κατ’ οίκον εξέτασης σε περίπτωση που λόγω της πάθησης είναι αδύνατη ή ιδιαίτερα δυσχερής η μετακίνηση του εξεταζόμενου. Οι λεπτομέρειες, τα κριτήρια και οι προϋποθέσεις του συστήματος της κατ’ οίκον υγειονομικής εξέτασης προτείνουμε να ρυθμιστούν με την έκδοση Υπουργικής Απόφασης εντός σύντομου χρονικού διαστήματος. Θεωρούμε αδιανόητο να επαναληφθούν σκηνές εξέτασης ατόμων με αναπηρία στους προθαλάμους κτιρίων ή ακόμα και στα πεζοδρόμια μη προσβάσιμων κτιρίων.

3. Νέα έκδοση του ειδικού εντύπου Γνωμάτευσης για την ισχύ του σε όλες τις κοινωνικές και οικονομικές παροχές και αποδοχή του σε όλους τους φορείς του δημοσίου ή ιδιωτικού τομέα. Αυτό σημαίνει ότι η γνωμάτευση θα πρέπει να χορηγείται για κάθε νόμιμη χρήση ή για όπου η κείμενη νομοθεσία απαιτεί την προσκόμιση γνωμάτευσης από τον πολίτη με αναπηρία.

4. ΠΑΡΑΚΟΛΟΥΘΗΣΗ ΚΑΙ ΕΛΕΓΧΟΣ ΤΗΣ ΕΦΑΡΜΟΓΗΣ ΤΟΥ ΚΕΠΑ

Σύσταση Ειδικής Επιτροπής Παρακολούθησης Εφαρμογής και Ελέγχου του τρόπου οργάνωσης και λειτουργίας του ΚΕΠΑ, υπό την Προεδρία Υποδιοικητή του ΙΚΑ, με τη συμμετοχή εκπροσώπων του Διευθυντή του ΙΚΑ, υπηρεσιακών παραγόντων της Γενικής Γραμματείας Κοινωνικών Ασφαλίσεων, υπηρεσιακών παραγόντων του ΙΚΑ σχετικών με τα θέματα Αναπηρίας και εκπροσώπων της Εθνικής Συνομοσπονδίας Ατόμων με Αναπηρία και άλλων αρμοδίων φορέων, μετά από απόφαση του Δ.Σ. του ΙΚΑ. Αρμοδιότητα και λειτουργία της ανωτέρω Ειδικής Επιτροπής είναι η παρακολούθηση γνωμοδότηση και διαπίστωση τυχόν στρεβλώσεων του Κέντρου.

Κύριε Διοικητά,

Το εγχείρημα είναι μέγα. Πρέπει να τεθεί σε λειτουργία ένα διαφανές αντικειμενικό σύστημα που θα τυγχάνει κοινωνικής αποδοχής. Για να επιτευχθεί αυτό πρέπει να θεσπιστεί όσο το δυνατό μεγαλύτερη κοινωνική συμμετοχή και κοινωνική λογοδοσία.

Ο αντικειμενικός, επιστημονικός τρόπος αξιολόγησης και πιστοποίησης της αναπηρίας βασισμένος στις αρχές του ανθρώπινου δικαίου αποτελεί το πρώτο σκαλοπάτι για να ξεπεραστούν τα εμπόδια που υψώνονται στην πλήρη ένταξη των ατόμων με αναπηρία στο κοινωνικό και οικονομικό γίγνεσθαι.

Ζητούμε να ορίσετε μία συνάντηση προκειμένου να συζητήσουμε πιο αναλυτικά τις ανωτέρω προτάσεις μας.

Με εκτίμηση

Ο ΠΡΟΕΔΡΟΣ 

Ι. ΒΑΡΔΑΚΑΣΤΑΝΗΣ

Ο ΓΕΝ. ΓΡΑΜΜΑΤΕΑΣ

ΧΡ. ΝΑΣΤΑΣ