Αθήνα: 25/09/2007

ΠΡΟΣ:
κ. Κ. Χατζηδάκη, Υπουργό Μεταφορών και Επικοινωνιών

ΚΟΙΝΟΠΟΙΗΣΗ:
- Γραφείο Πρωθυπουργού
- κ. Σ. Σιμόπουλος, Γενικό Γραμματέα Υπουργείου Μεταφορών και Επικοινωνιών
- Φορείς – μέλη ΕΣΑμεΑ

---

Κατάθεση Υπομνήματος για τη διασφάλιση της προσβασιμότητας των ατόμων με αναπηρία στις υπηρεσίες και τους εποπτευόμενους φορείς του Υπ.Μ.Ε.

Κύριε Υπουργέ,

Η Εθνική Συνομοσπονδία Ατόμων με Αναπηρία θα ήθελε και πάλι να σας εκφράσει τα θερμά της συγχαρητήρια και την ικανοποίησή της για την ανάληψη των καθηκόντων σας στη σημαντική θέση του Υπουργού Μεταφορών και Επικοινωνιών.

Είμαστε βέβαιοι ότι οι αρχές που υπηρετήσατε στο Ευρωπαϊκό Κοινοβούλιο για τη διασφάλιση της προσβασιμότητας και της μη διάκρισης θα διέπουν και την πολιτική σας στο Υπουργείο.

Ελπίζουμε στη θετική ανταπόκρισή σας και στην ανάπτυξη στενής και αποτελεσματικής συνεργασίας μεταξύ μας με στόχο την διασφάλιση της προσβασιμότητας των μεταφορών στα άτομα με αναπηρία ως απαραίτητη προϋπόθεση για την ισότιμη συμμετοχή τους.

Η ΕΣΑμεΑ είναι σε θέση και έχει τη διάθεση, με την τεχνογνωσία που διαθέτει, να υποστηρίξει την πολιτική του Υπουργείου στην προώθηση πολιτικών για την κατάργηση των διακρίσεων, στο πλαίσιο της δημιουργίας αειφόρων μεταφορικών συστημάτων που θα εξυπηρετούν τον κάθε πολίτη σε βάθος χρόνου και σε όλα τα στάδια της ζωής του ανεξάρτητα από τη φυσική του κατάσταση.

Θα εκτιμούσαμε ιδιαιτέρως αν είχαμε τη δυνατότητα να συναντηθούμε άμεσα μαζί σας προκειμένου να σας εκθέσουμε το σύνολο των θεμάτων που άπτονται του Υπουργείου σας και αφορούν στα άτομα με αναπηρία.

Συνημμένα σας αποστέλλουμε Υπόμνημα με θέμα «Διασφάλιση προσβασιμότητας των ατόμων με αναπηρία στις υπηρεσίες και τους εποπτευόμενους φορείς του Υπ.Μ.Ε.».

Με εκτίμηση

Ο ΠΡΟΕΔΡΟΣ 
Γ.ΒΑΡΔΑΚΑΣΤΑΝΗΣ

Ο ΓΕΝΙΚΟΣ ΓΡΑΜΜΑΤΕΑΣ
ΑΡ. ΠΑΝΑΝΟΣ


ΥΠΟΜΝΗΜΑ
ΕΘΝΙΚΗΣ ΣΥΝΟΜΟΣΠΟΝΔΙΑΣ ΑΤΟΜΩΝ ΜΕ ΑΝΑΠΗΡΙΑ
Διασφάλιση προσβασιμότητας των ατόμων με αναπηρία στις υπηρεσίες και τους εποπτευόμενους φορείς του Υπ.Μ.Ε.

Η Εθνική Συνομοσπονδία Ατόμων με Αναπηρία (Ε.Σ.Α.μεΑ) με το Ν.2430/96 (ΦΕΚ156Α/10.7.96) έχει αναγνωριστεί από την Ελληνική Πολιτεία ως ο Επίσημος Κοινωνικός Εταίρος, σε ζητήματα που αφορούν άμεσα ή έμμεσα στα άτομα με αναπηρία. Με στόχο την προώθηση μέτρων που θα διασφαλίζουν την ισότιμη συμμετοχή των ατόμων με αναπηρία στις καθημερινές δραστηριότητες, σας καταθέτουμε τις θέσεις / προτάσεις του αναπηρικού κινήματος σε θέματα που άπτονται του Υπουργείου σας και στα οποία θεωρούμε ότι πρέπει να δοθεί προτεραιότητα και ιδιαίτερη βαρύτητα.

1. Ολοκλήρωση της προσβασιμότητας του μεταφορικού δικτύου και όλων των υποστηρικτικών κατασκευών της Πρωτεύουσας

• Βελτίωση της προσβασιμότητας του ΗΣΑΠ - κάλυψη κενού μεταξύ συρμού και αποβάθρας στους σταθμούς που παρουσιάζουν πρόβλημα
• Βελτίωση της προσβασιμότητας του ΑΤΤΙΚΟ ΜΕΤΡΟ με τη λήψη μέτρων για την εξυπηρέτηση των ατόμων με προβλήματα όρασης – συντήρηση των ανελκυστήρων, οι οποίοι σε πολλές περιπτώσεις δεν λειτουργούν, σε ώρες που δεν εξυπηρετείται το κοινό-προμήθεια ειδικών αμαξιδίων σε όλους τους σταθμούς για τη μεταφορά των ατόμων με κινητικές αναπηρία από τις σκάλες σε περιπτώσεις έκτακτης ανάγκης
• Μέτρα για την προσβασιμότητα του Προαστιακού. Ειδικά για τα άτομα με κινητική αναπηρία η πρόσβασή τους στα βαγόνια παρουσιάζει ιδιαίτερες δυσκολίες διότι υπάρχει σκαλοπάτι στο βαγόνι με αποτέλεσμα να χρειάζεται να επικοινωνήσει με το σταθμαρχείο - βελτίωση στις διαδικασίες για την εξυπηρέτηση ατόμων με αναπηρία κατά την επιβίβαση / αποβίβαση από αυτά
• Βελτίωση των μέτρων για διευκόλυνση των ατόμων με προβλήματα όρασης και ακοής σε όλα τα μέσα μαζικής μεταφοράς
• Νέα πιλοτική Υπηρεσία ΕΘΕΛ για τη μεταφορά ατόμων με αναπηρία και ανάπτυξη μέτρων όπως: - επαύξηση οχημάτων σε τουλάχιστον 10, επέκταση διάρκειας λειτουργίας (να γίνει 6:00-24:00, όλες τις ημέρες, ΣΚ και αργίες) παρουσία συνοδού όλες τις βάρδιες, άρση του περιορισμού στον αριθμό δρομολογίων, εκπαίδευση του προσωπικού σε θέματα Α.μεΑ, άρση του περιορισμού στον αριθμό δρομολογίων. Ενίσχυση της αντίστοιχης υπηρεσίας στη Θεσσαλονίκη
• Βελτίωση της Προσβασιμότητας όλων των υποστηρικτικών κατασκευών όπως στεγάστρων στάσεων, προεξοχών ΟΑΣΑ, εκδοτήρια εισιτηρίων, χάρτες και πίνακες ανακοινώσεων κλπ. ώστε να εξυπηρετούνται όλες τις κατηγορίες ατόμων με αναπηρία.

2. Βελτίωση της προσβασιμότητας του μεταφορικού δικτύου και όλων των υποστηρικτικών κατασκευών της Περιφέρειας

Στην Πρωτεύουσα ιδιαίτερα με την ευκαιρία των Ολυμπιακών / Παραολυμπιακών Αγώνων έγιναν σημαντικές βελτιώσεις στην προσβασιμότητα των μέσων μαζικής μεταφοράς. Στην Περιφέρεια όμως - με ελάχιστες εξαιρέσεις μη ικανές να αλλάξουν το τοπίο - οι συγκοινωνίες παραμένουν απρόσβατες στα άτομα με αναπηρία. Ενδεικτικά αναφέρουμε ότι τα ΚΤΕΛ που αποτελούν το κύριο μεταφορικό μέσο που συνδέει την Πρωτεύουσα με την Περιφέρεια και όλες τις πόλεις της Περιφέρειας μεταξύ τους δεν είναι προσβάσιμα στα άτομα με αναπηρία. Ιδιαίτερο πρόβλημα εντοπίζεται με τα ΚΤΕΛ Αττικής που συνδέουν το αεροδρόμιο με την Ανατολική Αττική (Λαύριο, Κορωπί, Σούνιο κ.λ.π.)

Για τη βελτίωση της Προσβασιμότητας του δικτύου της Περιφέρειας και των Υπεραστικών Συγκοινωνιών όσον αφορά τα ΚΤΕΛ θεωρούμε επιβεβλημένη τη μεθοδική συνεργασία με τα ΚΤΕΛ και την παροχή κινήτρων από το Κράτος στους λεωφορειούχους.

3. Βελτίωση της Προσβασιμότητας των σιδηροδρόμων και των Υποστηρικτικών κατασκευών (σταθμοί, εκδοτήρια, αναβατόρια κ.λ.π.) Σε αυτό το σημείο επισημαίνουμε αφενός την πρόθεση της Ευρωπαϊκής Ένωσης για καθιέρωση Κανονισμού, σε σύντομο χρονικό διάστημα, που θα επιβάλλει μεταξύ άλλων και μέτρα για την εξυπηρέτηση των ατόμων με αναπηρία κατ’ αντιστοιχία του Κανονισμού για τα δικαιώματα των επιβατών με αναπηρία στα αεροπλάνα και αφετέρου την απουσία προσβάσιμων υποδομών σε ολόκληρο το σιδηροδρομικό δίκτυο της χώρας. Με δεδομένη δε την ανάπτυξη σημαντικών δράσεων για τη βελτίωση των σιδηροδρομικών υποδομών στο πλαίσιο του ΕΣΠΑ θεωρούμε άμεση την ανάγκη συνεργασίας των αρμόδιων υπηρεσιών του ΥπΜΕ με την ΕΣΑμεΑ για τη διασφάλιση της προσβασιμότητας.

4. Βελτίωση της προσβασιμότητας των περιφερειακών αεροδρομίων, εν’ όψει μάλιστα της υποχρεωτικής εφαρμογής του Κανονισμού (ΕΚ) 1107/2006 του Ευρωπαϊκού Κοινοβουλίου και του Συμβουλίου σχετικά με τα δικαιώματα των ατόμων με αναπηρία και των ατόμων με μειωμένη κινητικότητα όταν ταξιδεύουν αεροπορικώς. Στο σημείο αυτό επισημαίνουμε την έναρξη συνεργασίας της ΕΣΑμεΑ με την ΥΠΑ για θέματα εκπαίδευσης του προσωπικού των αεροδρομίων και των αεροπορικών εταιριών στο πλαίσιο των απαιτήσεων του παραπάνω Κανονισμού, η οποία όμως χρειάζεται την υποστήριξή και προώθηση εκ μέρους σας.

5. Αναμόρφωση του Κώδικα Οδικής Κυκλοφορίας

Η Ε.Σ.Α.μεΑ κατά την πρόσφατη τροποποίηση του Κώδικα Οδικής Κυκλοφορίας είχε καταθέσει ένα σύνολο προτάσεων που σκοπό είχαν την εξασφάλιση των ίσων ευκαιριών στη διακίνηση των ατόμων με αναπηρία. Οι τροποποιήσεις που έγιναν κινήθηκαν στο πλαίσιο των προστίμων, ένα μέτρο που από μόνο του δεν μπορεί να οδηγήσει στα επιθυμητά αποτελέσματα. Η Ε.Σ.Α.μεΑ είχε καταθέσει ένα πλαίσιο προτάσεων, του οποίου αναφέρουμε ενδεικτικά τα ακόλουθα σημεία:
• Εκπαίδευση των επαγγελματικών οδηγών σε θέματα συναλλαγής με Α.μεΑ πριν την απόκτηση άδειας οδήγησης
• Μετάφραση του ΚΟΚ σε νοηματική γλώσσα
• Επέκταση της ισχύος άδειας οδήγησης κωφών ως τα 65. Δικαίωμα απόκτησης άδειας οδήγησης τύπων : Α, Β, Α1, Β1 και ΕΒ
• Κατασκευή ραμπών και οδηγών τυφλών στα πάρκα κυκλοφοριακής αγωγής
• χρήση αμαξιδίων από τα εκπαιδευόμενα παιδιά για την καλλιέργεια νέας κουλτούρας
• Σήμανση των έργων στο πεζοδρόμιο για προστασία Α.μεΑ
• Μελέτη και αναθεώρηση –όπου απαιτείται- του θεσμικού πλαισίου και των διαδικασιών που αφορούν στις διασκευτές οχημάτων, εξέταση ικανότητας οδήγησης και χορήγηση διπλωμάτων οδήγησης σε οδηγούς με αναπηρία.

6. Καθολική Υπηρεσία σταθερής τηλεφωνίας - ΕΕΤΤ

Η Ε.Σ.Α.μεΑ. κατά την περίοδο της Δημόσιας Διαβούλευσης επί των εισηγήσεων της ΕΕΤΤ για την Καθολική Υπηρεσία κατέθεσε ένα εμπεριστατωμένο πλαίσιο προτάσεων της στην κατεύθυνση της εξίσωσης των ευκαιριών για τα άτομα με αναπηρία. Εν’ αναμονή της ολοκλήρωσης των εργασιών για τη συμπλήρωση του υφιστάμενου θεσμικού πλαισίου για την Καθολική Υπηρεσία αναμένουμε την ενσωμάτωση των προτάσεων μας που σκοπό έχουν την λήψη μέτρων όπως εκπτώσεις για χρήση INERNET, SMS, παροχή ενημέρωσης ΑμεΑ, προδιαγραφές θαλάμων κλπ. από όλους τους παρόχους καθολικών υπηρεσιών για την ισότιμη πρόσβαση των ατόμων με αναπηρία σε αυτές.

7. Διαχείριση – λειτουργία ειδικά διασκευασμένων ΤΑΧΙ

Ο προκάτοχός σας, αναγνωρίζοντας την έλλειψη ολοκληρωμένων προσβάσιμων δικτύων μέσων μαζικής μεταφοράς σε εθνικό επίπεδο, διέθεσε ειδικά διασκευασμένα ΤΑΧΙ σε φορείς ατόμων με αναπηρία σε όλη τη χώρα για τη διευκόλυνση των καθημερινών τους μετακινήσεων.

Έχει όμως διαπιστωθεί, από τα κατά καιρούς παράπονα που εκφράζονται γραπτά ή προφορικά στην ΕΣΑμεΑ από τους Φορείς που αντιπροσωπεύει, ότι η διαχείριση και λειτουργία των οχημάτων αυτών από τους αναπηρικούς Φορείς παρουσιάζει πολλά προβλήματα, τα οποία συχνά οδηγούν σε αδυναμία χρήσης και παροπλισμό των οχημάτων. Συγκεκριμένα:

 Η κυκλοφορία των ειδικών ΤΑΧΙ δημιουργεί ανάγκες «επαγγελματικής δραστηριότητας» των Σωματείων (έκδοση τιμολογίων, τήρηση βιβλίων, υποχρεώσεις στην εφορία κλπ), οι οποίες δεν συνάδουν με τον μη κερδοσκοπικό χαρακτήρα αυτών.
 Τα έξοδα λειτουργίας των ειδικών ΤΑΧΙ (καύσιμα, συντήρηση, μισθοί οδηγού και συνοδού) είναι εξαιρετικά υψηλά, δεδομένου μάλιστα ότι αυτά είναι βενζινοκίνητα. Αντίστοιχα τα όποια έσοδα από τη μεταφορά μόνο «ατόμων με βαριές κινητικές αναπηρίες ή κινητικά εν γένει προβλήματα και των συνοδών των» -όπως μνημονεύεται στη σχετική Υπουργική Απόφαση ΟΙΚ.Β.21336/462/1997- είναι πολύ χαμηλά, κάνοντας έτσι πολύ δύσκολη έως αδύνατη την εξεύρεση επαγγελματιών οδηγών για την λειτουργία τους.
 Ο περιορισμός, επίσης, στη μεταφορά μόνο «ατόμων με βαριές κινητικές αναπηρίες ή κινητικά εν γένει προβλήματα και των συνοδών των» -που αναφέρεται στην σχετική Υπουργική Απόφαση ΟΙΚ.Β.21336/462/1997- αποκλείει τη μεταφορά ατόμων με μη εμφανείς ή προσωρινές αναπηρίες: νεφροπαθείς, άτομα με νοητική υστέρηση, τυφλά άτομα, άτομα με κατάγματα, κλπ.
 Η ισχύουσα νομοθεσία, που αφορά σε μαθητικά δρομολόγια, αποκλείει τα ειδικά ΤΑΧΙ από τις μεταφορές μαθητών με αναπηρία.
 Η αντιμετώπιση των επαγγελματιών οδηγών ΤΑΧΙ είναι συνήθως από αρνητική έως εχθρική, δεδομένου ότι μέχρι σήμερα αυτοί εκτελούσαν τις μεταφορές ατόμων με αναπηρία χωρίς να διαθέτουν βέβαια την κατάλληλη υποδομή, την οποία εξάλλου η εθνική νομοθεσία δεν τους επιβάλλει.

Σε συνέχεια των παραπάνω θεωρούμε ότι είναι πλέον επιβεβλημένη η άμεση επανεξέταση και τροποποίηση του ισχύοντος θεσμικού πλαισίου, σχετικά με τη λειτουργία των ειδικά διασκευασμένων ΤΑΧΙ και η θεσμοθέτηση ειδικού καθεστώτος λειτουργίας, το οποίο να περιλαμβάνει μεταξύ άλλων οπωσδήποτε

 την απελευθέρωση της χρήσης τους σε α’ φάση από όλους τους πολίτες με αναπηρία (και όχι μόνο από τους έχοντες βαριές κινητικές αναπηρίες) και στη συνέχεια την πλήρη απελευθέρωση της χρήσης τους από όλους με ή χωρίς αναπηρία -με προτεραιότητα πάντα στα άτομα με κινητικές αναπηρίες- και
 την επιχορήγηση των λειτουργικών τους εξόδων από την Πολιτεία.

Παράλληλα το Υπουργείο θα πρέπει να ασχοληθεί με το γενικότερο πρόβλημα προσβασιμότητας του ελληνικού στόλου ΤΑΧΙ. Επισημαίνουμε στο σημείο αυτό ότι η χώρα μας με βάση πρόσφατα στοιχεία της Ευρωπαϊκής Επιτροπής των Υπουργών Μεταφορών κατατάσσεται μεταξύ των χωρών με το μικρότερο ποσοστό προσβάσιμων ΤΑΧΙ, χαμηλότερου του 0,50%.

Στο σημείο αυτό επισημαίνουμε ότι πρόσφατη νομοθετική διάταξη που προβλέπει τη λειτουργία προσβάσιμων ΤΑΧΙ από εταιρείες ΤΑΧΙ χωρίς ταξίμετρο κρίνεται απόλυτα κατακριτέα δεδομένου ότι με τον τρόπο αυτό εντάσσουν τα προσβάσιμα ΤΑΧΙ στην κατηγορία των λιμουζινών, μετατρέπουν τα άτομα με αναπηρία σε αντικείμενο εκμετάλλευσης ειδικά εάν ληφθεί υπ’ όψη ότι τα ειδικά ΤΑΧΙ των αναπηρικών φορέων φέρουν ταξίμετρο και μηχανή έκδοσης αποδείξεων.

8. Διεύρυνση των δικαιούχων του Δελτίου Στάθμευσης για τα ΑμεΑ

Με βάση το Π.Δ. 241/05 το Δελτίο Στάθμευσης αντικαθιστά το ειδικό σήμα στάθμευσης για τα άτομα με αναπηρία και οι κάτοχοί του ωφελούνται των διευκολύνσεων στάθμευσης που συνδέονται με αυτό. Η Συνομοσπονδία, όμως, έχει δεχθεί παράπονα από πολλά άτομα με αναπηρία από όλη την Ελλάδα αφού το Π.Δ. ορίζει ως δικαιούχους μόνο τους κατόχους Ι.Χ. οχημάτων που έχουν ταξινομηθεί με τις διατάξεις του άρθρου 16 του Ν.1798/98 όπως αυτό τροποποιήθηκε από την παρ. 1 του άρθρου 21 του Ν.1882/98 καθώς και τους κατόχους Ι.Χ. οχημάτων που έχουν αποκτηθεί χωρίς διαδικασίες που προβλέπονται από τη σχετική νομοθεσία περί απαλλαγής τελών ταξινόμησης Ι.Χ. επιβατικά αυτοκίνητα αλλά έχουν ενταχθεί σε προγράμματα αναδοχής ή υιοθεσίας ΑμεΑ.

Η Συνομοσπονδία ζητά τη χορήγηση του Δελτίου Στάθμευσης σε κατόχους Ι.Χ. (ΑμεΑ) ανεξαρτήτως εάν έχουν αποκτήσει το Ι.Χ. με τις διαδικασίες που προβλέπονται περί απαλλαγής τελών ταξινόμησης για τα ΑμεΑ καθώς και τη χορήγηση του Δελτίου Στάθμευσης σε αυτοκίνητα που έχουν Α΄ βαθμό συγγένειας με το άτομο με αναπηρία εφ’ όσον αποδεδειγμένα το αυτοκίνητο καλύπτει τις μεταφορικές ανάγκες του ατόμου με αναπηρία.

9. Συνεργασία με όλους τους Φορείς που εποπτεύει το Υπουργείο για τη βελτίωση της προσβασιμότητας των ιστοσελίδων τους και την παροχή πληροφόρησης στους πελάτες με αναπηρία σε προσβάσιμες μορφές (έντυπα με μεγάλους χαρακτήρες, έντυπα Braille, CD και κασσέτες κ.λ.π)

10. Εκπαίδευση του προσωπικού των Μέσων Μαζικής Μεταφοράς

Καθιέρωση περιοδικής εκπαίδευσης του προσωπικού των μεταφορών σε θέματα εξυπηρέτησης ατόμων με αναπηρία

11. Επιτροπή Προσβασιμότητας του Υπ.Μ.Ε.

Η Επιτροπή Προσβασιμότητας που έχει συσταθεί και λειτουργεί στο Υπουργείο Μεταφορών, και στην οποία συμμετέχει η Ε.Σ.Α.μεΑ., αποτελεί ένα σημαντικό εργαλείο για την προώθηση θεμάτων προσβασιμότητας και ατόμων με αναπηρία. Η δεκαετής και πλέον λειτουργία της έχει αποδειχθεί ιδιαίτερα αποδοτική σε θέματα προώθησης της προσβασιμότητας προς όφελος όχι μόνο των ατόμων με αναπηρία αλλά του συνόλου των πολιτών. Για το λόγο αυτό προτείνουμε την συνέχιση της λειτουργίας της καθώς επίσης και την αναβάθμισή της. Θεωρούμε ότι λόγω της ιδιαίτερης σημασίας που έχει πλέον προσλάβει και σε ευρωπαϊκό επίπεδο η προσβασιμότητα των ατόμων με αναπηρία με την αναγόρευσή της σε υποχρεωτικό κριτήριο που πρέπει να πληρούται για να χρηματοδοτηθεί οποιαδήποτε δράση από τα ευρωπαϊκά ταμεία, η Επιτροπή θα πρέπει να γνωμοδοτεί σχετικά με την προσβασιμότητα σε όλες τις πολιτικές, νομοσχέδια κλπ του Υπουργείου πριν την οριστικοποίηση ή/και προώθησή τους για νομοθέτης ή υλοποίηση.

Τέλος, η επίτευξη των προαναφερομένων δράσεων απαιτεί: α) τη θέσπιση αυστηρών χρονοδιαγραμμάτων για την επίτευξη τους ανά φορέα στην κατεύθυνση της βελτίωσης της προσβασιμότητας, β) την επανεξέταση τροποποίηση και συμπλήρωση σχετικής νομοθεσίας όπου απαιτείται για την απαλειφή/προσαρμογή διατάξεων που οδηγούν σε διακρίσεις και γ) τη διασφάλιση της αξιοπιστίας των μέτρων για την προσβασιμότητα με καθιέρωση τακτικών συντηρήσεων του σχετικού εξοπλισμού (π.χ. ράμπες λεωφορείων, τρόλλεϋ, αναβατόρια τρένων κ.λ.π.).