Ο Οδικός Χάρτης για την υλοποίηση της Σύμβασης για τα δικαιώματα των ατόμων με αναπηρία στην Περιφέρεια Ηπείρου

Ήπειρος: Ένα από τα χαμηλότερα ποσοστά -μεταξύ των Περιφερειών της χώρας- στον δείκτη απασχόλησης των ατόμων με σοβαρή αναπηρία. Λιγότεροι από 2 στους 10 κατοίκους με σοβαρή αναπηρία εργάζονται. Περισσότεροι από 6 στους 10 κατοίκους της Ηπείρου με σοβαρή αναπηρία (18-64 ετών) βρίσκονται στο φάσμα της φτώχειας ή/και του κοινωνικού αποκλεισμού - 4ο υψηλότερο ποσοστό μεταξύ των Περιφερειών των χώρας. Πρόταση της ΕΣΑμεΑ για ένα περιφερειακό Σχέδιο Δράσης στην Ήπειρο.

Τον Οδικό Χάρτη «Υλοποιώντας τη Σύμβαση των ΗΕ για τα  Δικαιώματα των Ατόμων με Αναπηρίες στην Περιφέρεια Ηπείρου» απέστειλαν με έγγραφό τους στον κ. Α. Καχριμάνη, Περιφερειάρχη Ηπείρου, η Ε.Σ.Α.μεΑ. και το Παρατηρητήριο Θεμάτων Αναπηρίας της ΕΣΑμεΑ, επιθυμώντας να συνδράμουν την Πολιτεία στην ορθή και αποτελεσματική εφαρμογή της Σύμβασης του ΟΗΕ για τα δικαιώματα των ατόμων με αναπηρία στη χώρα και σε περιφερειακό επίπεδο.

Ο Οδικός αυτός Χάρτης περιέχει συστάσεις, οδηγίες και κατευθύνσεις για την ορθή ενσωμάτωση και εφαρμογή των Τελικών Παρατηρήσεων της Επιτροπής και των απαιτήσεων της Σύμβασης, στο πεδίο των αρμοδιοτήτων της Περιφέρειας, μέσω της παροχής τεχνογνωσίας και πληροφόρησης για την ανάπτυξη Περιφερειακού Σχεδίου Δράσης για τα δικαιώματα των ατόμων με αναπηρία κατά αντιστοιχία του Εθνικού Σχεδίου. Το παραδοτέο «Υλοποιώντας τη Σύμβαση των ΗΕ για τα Δικαιώματα των Ατόμων με Αναπηρίες στην Περιφέρεια Ηπείρου» υλοποιήθηκε στο πλαίσιο της δράσης του Παρατηρητηρίου «Παροχή υποστήριξης στα επιμέρους σημεία αναφοράς για την ορθή εφαρμογή των απαιτήσεων της Σύμβασης και των Τελικών Παρατηρήσεων της Επιτροπής σε Κεντρικό και Περιφερειακό Επίπεδο (Π.Ε.9, Υποέργο 1 της Πράξης)», λαμβάνοντας υπόψη τον κρίσιμο ρόλο της τομεακής και περιφερειακής διάστασης των πολιτικών υλοποίησης της Σύμβασης.

Υφιστάμενη κατάσταση των ατόμων με αναπηρία στην Περιφέρεια Ηπείρου

Στην 5η ενότητα του Οδικού Χάρτη, αποτυπώνεται η κατάσταση που αντιμετωπίζουν τα άτομα με αναπηρία στην Περιφέρεια Ηπείρου:

Βιοτικό επίπεδο: Πάνω από 6 στους 10 κατοίκους της Ηπείρου με σοβαρή αναπηρία (18-64 ετών) βρίσκεται στο φάσμα της φτώχειας ή/και του κοινωνικού αποκλεισμού, με το ποσοστό να είναι το 4^ο υψηλότερο μεταξύ των Περιφερειών των χώρας (Ήπειρος: 62,8%/ Ελλάδα:54%). Το χάσμα της φτώχειας και του αποκλεισμού των ατόμων με σοβαρή αναπηρία σε σύγκριση με τον πληθυσμό χωρίς αναπηρία, καταγράφει μια από τις υψηλότερες τιμές στην επικράτεια (31,4 μονάδες). 

Φροντίδα στο σπίτι: Μόνο τα 2 στα 10 νοικοκυριά της Περιφέρειας που έχουν μέλη με ανάγκες φροντίδας ή υποστήριξης (λόγω αναπηρίας/ηλικίας ή χρόνιας πάθησης), έχουν την οικονομική δυνατότητα να καλύψουν πλήρως τις εξειδικευμένες ανάγκες αυτών των μελών, ενώ στην συντριπτική πλειονότητα αυτών των νοικοκυριών (9/10),  οι ανάγκες φροντίδας και υποστήριξης των μελών βαρύνουν πρωτίστως τα άλλα μέλη των νοικοκυριών τα οποία παρέχουν προσωπικά την αναγκαία φροντίδα, αντιμετωπίζοντας σε ποσοστό 53,5% μεγάλη δυσκολία στην  εναρμόνιση της οικογενειακής με την επαγγελματική και κοινωνική τους ζωή. Ωστόσο, στην Ήπειρο καταγράφεται επίσης ένα από τα υψηλότερα ποσοστά νοικοκυριών με μέλη που χρήζουν φροντίδας/υποστήριξης που αναφέρουν (κυρίως ως συμπληρωματικό τρόπο κάλυψης των αναγκών φροντίδας), τη χρήση δημόσιων υπηρεσιών φροντίδας/βοήθειας κατ’ οίκον (40,7%).

Απασχόληση: Στην Ήπειρο καταγράφεται ένα από τα χαμηλότερα ποσοστά -μεταξύ των Περιφερειών της χώρας- συμμετοχής στην απασχόληση των ατόμων με σοβαρή αναπηρία, καθώς και ένα από τα μικρότερα ποσοστά απασχολούμενων με αναπηρία (ανεξαρτήτως βαθμού) που απολαμβάνουν εύλογες προσαρμογές στην εργασία τους. 

Εκπαίδευση: Το ποσοστό των ατόμων με σοβαρή αναπηρία που έχουν ολοκληρώσει τριτοβάθμια εκπαίδευση στην ηλικιακή ομάδα 25 με 64 ετών υπολογίζεται στο 14,6% (Πληθυσμός χωρίς αναπηρία: 30,4%). Παράλληλα, ποσοστό 61,7% των πολιτών με σοβαρή αναπηρία δεν έχουν ολοκληρώσει τη δευτεροβάθμια εκπαίδευση (Άτομα ηλικίας 25 με 64 ετών με ανώτερο εκπαιδευτικό επίπεδο την κατώτερη δευτεροβάθμια (2).

Προσβασιμότητα υποδομών: Τα άτομα με αναπηρία αντιμετωπίζουν και σοβαρά προβλήματα προσβασιμότητας στο δομημένο περιβάλλον, στις υπηρεσίες και τις μεταφορές.

Υγεία: Περισσότεροι από ένας (1) στους τέσσερις (4) κατοίκους της Ηπείρου με σοβαρή αναπηρία έχουν ανικανοποίητες ανάγκες για υπηρεσίες υγείας.

Ψηφιακή ανισότητα: Η αναπηρία αποτελεί παράγοντα σημαντικών ψηφιακών ανισοτήτων μεταξύ των κατοίκων της περιφέρειας.

Διακρίσεις: 5 στους 10 κατοίκους με σοβαρή αναπηρία που διαμένουν στην Ήπειρο έχουν αισθανθεί ότι αντιμετώπισαν άδικη μεταχείριση, ότι δεν έχουν ίσες ευκαιρίες ή ότι βιώνουν κάποιας μορφής αποκλεισμό, λόγω των περιορισμών ή των δυσκολιών της υγεία του.

Πρόταση ΕΣΑμεΑ για ένα Περιφερειακό Σχέδιο Δράσης για τα δικαιώματα των ατόμων με αναπηρία στην Ήπειρο

Στην 6^η ενότητα καταγράφεται η  στρατηγική πρόταση της ΕΣΑμεΑ που έχει σαν στόχο να χρησιμεύσει ως αναλυτικός οδηγός για την εκπόνηση ενός Περιφερειακού Σχεδίου Δράσης για τα Δικαιώματα των Ατόμων με Αναπηρία στην Περιφέρεια Ηπείρου.   

Το Σχέδιο Δράσης για την αναπηρία σε επίπεδο Περιφέρειας πρέπει να στοχεύει:

• στη διασφάλιση ίσων ευκαιριών για όλους τους πολίτες, συμπεριλαμβανομένων των πολιτών με αναπηρία και χρόνιες παθήσεις,

• στην ισότιμη συμμετοχή τους στην τοπική κοινωνία και οικονομία,

• στην ανάδειξη της σημασίας της ενσωμάτωσης αυτών για την τοπική βιώσιμη οικονομική ανάπτυξη,

• στην εξειδίκευση της δικαιωματικής προσέγγισης της αναπηρίας και της αρχής της προσβασιμότητας σε κάθε τομέα αρμοδιότητας της Περιφέρειας.

Μέσω της παραπάνω δράσης, ΕΣΑμεΑ και «Παρατηρητήριο» ευελπιστούν να συμβάλουν στο κρίσιμο έργο που καλείται να διαδραματίσει η Περιφέρεια Ηπείρου σχετικά με την προστασία και την προώθηση των δικαιωμάτων των ατόμων με αναπηρία στην περιοχή και να εδραιωθεί μια σταθερή συνεργασία μαζί για την ορθή υλοποίηση των δεσμεύσεων της χώρας στα ζητήματα της αναπηρίας.

Σ.σ.: Σκοπός του Παρατηρητηρίου είναι η παραγωγή έγκυρης πληροφόρησης, τεκμηρίωσης και επιστημονικής γνώσης για τα θέματα της αναπηρίας στην Ελλάδα, και η συμβολή στη διαμόρφωση πολιτικών που θα εξασφαλίσουν ίσα δικαιώματα και ευκαιρίες για τα άτομα με αναπηρία, χρόνιες παθήσεις και τις οικογένειές τους. Μέσω της επιστημονικής και ερευνητικής δραστηριότητας που αναπτύσσει το Παρατηρητήριο, συγκροτεί έναν επιστημονικό μηχανισμό για την παρακολούθηση και αξιολόγηση των πολιτικών για την αναπηρία υπό την οπτική των ανθρωπίνων δικαιωμάτων, όπως αυτά κατοχυρώνονται  στη Σύμβαση των Ηνωμένων Εθνών για τα Δικαιώματα των Ατόμων με Αναπηρίες (CRPD)  και ταυτόχρονα αποτελεί μια κοιτίδα παραγωγής σύγχρονων θέσεων και  προτάσεων εφαρμοσμένης πολιτικής για την αναπηρία.