Τα άτομα με αναπηρία πλέον εκτεθειμένα σε συνθήκες ανθρωπιστικής κρίσης

Οδηγίες ΕΕ για ανθρωπιστική βοήθεια δίχως αποκλεισμούς

Η Ευρωπαϊκή Ένωση λαμβάνει σημαντικά μέτρα για να εξασφαλιστεί ότι η ανθρωπιστική βοήθεια που χρηματοδοτεί η ΕΕ φτάνει στα άτομα με αναπηρία, ανακοίνωσαν το Ευρωπαϊκό Φόρουμ Ατόμων με Αναπηρία (EDF), η Human Rights Watch, και το Νορβηγικό Συμβούλιο για τους Πρόσφυγες. Τα άτομα με αναπηρία σε συνθήκες ανθρωπιστικής κρίσης αντιμετωπίζουν τεράστια προβλήματα ακόμη και να λάβουν βασικές υπηρεσίες όπως η τροφή, το νερό, η πρόσβαση σε αποχέτευση, η στέγη, η εκπαίδευση και η ασφάλεια.

Στο 4ο Ευρωπαϊκό Κοινοβούλιο των Ατόμων με Αναπηρία στις 6 Δεκεμβρίου 2017, ο Ευρωπαίος Επίτροπος ανθρωπιστικής βοήθειας και διαχείρισης κρίσεων, Χρίστος Στυλιανίδης, ανακοίνωσε σειρά μέτρων που θα βελτιώσουν σημαντικά την πρόσβαση στην ανθρωπιστική βοήθεια παγκοσμίως για τα άτομα με αναπηρία.

Τα άτομα με αναπηρία είναι από τις πιο εκτεθειμένες ομάδες σε συνθήκες ανθρωπιστικών κρίσεων. Ωστόσο, παραλείπονται και συχνότερα, εν μέρει λόγω ανεπαρκών γνώσεων σχετικά με τη συμπερίληψη των ατόμων με αναπηρία και της έλλειψης σαφών προτύπων για τον τρόπο εκτέλεσης της ανθρωπιστικής δράσης χωρίς αποκλεισμούς.

«Οι φορείς βοήθειας μερικές φορές συμβουλεύονται οργανώσεις ατόμων με αναπηρία, αλλά ίσως δεν θεωρούν ότι μπορούμε να βοηθήσουμε άμεσα και στις ανθρωπιστικές επιχειρήσεις», δήλωσε ο Ιωάννης Βαρδακαστάνης, πρόεδρος της ΕΣΑμεΑ και του EDF. "Εξάλλου, ξέρουμε τι σημαίνει να ζούμε με αναπηρία και τι χρειαζόμαστε. Αυτό πρέπει να αλλάξει. Τίποτα για μας χωρίς μας».

Το 15% του παγκόσμιου πληθυσμού - ή ένας στους επτά ανθρώπους - έχει αναπηρία. Ο αριθμός αυτός είναι πιθανόν να είναι ακόμη μεγαλύτερος σε καταστάσεις έκτακτης ανάγκης εξαιτίας συγκρούσεων ή τραυματισμών που σχετίζονται με καταστροφές και ελλείψεις υγειονομικής περίθαλψης και άλλων υπηρεσιών.

Στο Νότιο Σουδάν, την Ελλάδα και την Κεντροαφρικανική Δημοκρατία, η Human Rights Watch έχει τεκμηριώσει ότι τα άτομα με αναπηρία αντιμετωπίζουν παραμέληση, εγκατάλειψη και εμπόδια στις βασικές υπηρεσίες σε καταυλισμούς προσφύγων και εκτοπισμών. Ένας άνθρωπος με σωματική αναπηρία σε ένα στρατόπεδο για εσωτερικά εκτοπισμένα άτομα στην Κεντροαφρικανική Δημοκρατία δήλωσε ότι έπρεπε να σέρνεται στις τουαλέτες: «Πρέπει να περπατήσω με τα χέρια μου και δεν έχω γάντια. Πρέπει να τυλίξω τα χέρια μου σε χαρτί αν το βρίσκω. Τις περισσότερες φορές δεν το βρίσκω. Ειλικρινά με κάνει να λυπάμαι τον εαυτό μου».

Έρευνα που διενεργήθηκε από το Ευρωπαϊκό Φόρουμ Ατόμων με Αναπηρία μεταξύ των προσφύγων στην Ελλάδα, διαπίστωσε επίσης έλλειψη πρόσβασης σε υπηρεσίες, συμπεριλαμβανομένης της ιατρικής περίθαλψης, και ανεπαρκής πρόσβαση σε υποστηρικτική τεχνολογία. Η ΕΣΑμεΑ, μέλος του EDF στην Ελλάδα, συμμετέχει πλέον άμεσα στην παροχή βοήθειας στους πρόσφυγες με αναπηρία και στις οικογένειές τους, σε συνεργασία με την UNHCR, την Υπηρεσία Προσφύγων του ΟΗΕ.
Ο κ. Στυλιανίδης ανακοίνωσε ότι από το 2018, οι αιτήσεις για υποβολή προτάσεων από την ανθρωπιστική υπηρεσία της Ευρωπαϊκής Επιτροπής (ECHO), η οποία χρηματοδοτεί τις επιτόπιες ανθρωπιστικές οργανώσεις, θα υπογραμμίσουν ότι οι αιτούντες πρέπει να συμπεριλάβουν τα άτομα με αναπηρία στις ενέργειές τους. Επιπλέον, η ECHO θα αναπτύξει πρότυπα για την αντιμετώπιση των αναγκών των ατόμων με αναπηρία σε όλα τα έργα που χρηματοδοτούνται από την ΕΕ.
Ο κ. Στυλιανίδης υποσχέθηκε επίσης να συμβουλευθεί τα άτομα με αναπηρία και τις αντιπροσωπευτικές οργανώσεις τους κατά το σχεδιασμό και την υλοποίηση αυτών των πρωτοβουλιών, σύμφωνα με την αρχή «Τίποτα για μας χωρίς εμάς».
«Αυτή είναι μια πραγματική καμπή στις παγκόσμιες προσπάθειες να μην αφήσουμε κανέναν πίσω», δήλωσε η Shantha Rau Barriga, διευθυντής για τα δικαιώματα των ατόμων με αναπηρία στη Human Rights Watch. «Αν η ΕΕ κάνει αυτές τις αλλαγές, θα μπορούσε να βελτιώσει τη ζωή εκατομμυρίων ατόμων με αναπηρία που χρειάζονται βοήθεια σε καταστάσεις έκτακτης ανάγκης σε όλο τον κόσμο».
Η ΕΕ έχει σαφή ευθύνη να συμπεριλάβει τα άτομα με αναπηρία στις ανθρωπιστικές επιχειρήσεις που χρηματοδοτεί, ανέφεραν οι οργανώσεις. Η Σύμβαση των Ηνωμένων Εθνών για τα Δικαιώματα των Ατόμων με Αναπηρία, επικυρωμένη από την Ευρωπαϊκή Ένωση, απαιτεί από την ΕΕ να διασφαλίσει την προστασία και την ασφάλεια των ατόμων με αναπηρία σε καταστάσεις κινδύνου και ανθρωπιστικών καταστάσεων έκτακτης ανάγκης χωρίς διακρίσεις. Επιπλέον, η ΕΕ ενέκρινε τον Χάρτη για την ένταξη των ατόμων με αναπηρία στην ανθρωπιστική δράση, αναλαμβάνοντας τη δέσμευση να εξαλείψει τις διακρίσεις κατά των ατόμων με αναπηρία στον προγραμματισμό και την πολιτική βοήθειας και να διασφαλίσει ότι τα άτομα με αναπηρία έχουν πρόσβαση σε βοήθεια και υπηρεσίες.
Για να φέρουμε τη φωνή των προσφύγων με αναπηρία στους υπεύθυνους χάραξης πολιτικής στην ΕΕ, το Ευρωπαϊκό Φόρουμ για τα 'Άτομα με Αναπηρία, η Human Rights Watch και η Διακομματική Ομάδα του Ευρωπαϊκού Κοινοβουλίου για την αναπηρία οργάνωσαν μια συζήτηση στρογγυλής τραπέζης στο Ευρωπαϊκό Κοινοβούλιο τον Μάρτιο. Στην εκδήλωση, ο Nujeen Mustafa, ένας νέος πρόσφυγας με αναπηρία από τη Συρία, απευθύνθηκε στον Επίτροπο Στυλιανίδη: «Είναι λυπηρό το γεγονός ότι στον 21ο αιώνα οι τουαλέτες και οι βασικές υπηρεσίες θεωρούνται πολυτέλεια για μερικούς ανθρώπους. Όλοι μας, και ειδικά οι άνθρωποι με αναπηρία, αξίζουν πολύ καλύτερα ».
Ενώ οι κυβερνήσεις, οι χορηγοί βοήθειας και οι οργανισμοί παροχής βοήθειας έχουν υπερβολικά πολλές ανταγωνιστικές προτεραιότητες κατά τη διάρκεια έκτακτων περιστατικών, οι ανάγκες και οι ανησυχίες των ατόμων με αναπηρία μπορούν και πρέπει να αντιμετωπιστούν ήδη από το στάδιο του σχεδιασμού, δήλωσαν το EDF, η Human Rights Watch και το Νορβηγικό Συμβούλιο για τους Πρόσφυγες. Αυτό θα πρέπει να περιλαμβάνει τη διασφάλιση της ευαισθησίας των εργαζομένων στον τομέα της ανθρωπιστικής βοήθειας, των ειρηνευτικών δυνάμεων και των τοπικών και των εθνικών αρχών όσον αφορά τα δικαιώματα και τις ανάγκες για την προστασία των ατόμων με αναπηρία και την ενίσχυση της ικανότητας και των δεξιοτήτων των εργαζομένων για τον εντοπισμό και την ένταξη των ατόμων με αναπηρία στα συστήματα και στην ετοιμότητα αντιμετώπιση καταστάσεων έκτακτης ανάγκης.
«Η Ευρωπαϊκή Ένωση, ως ένας από τους μεγαλύτερους χορηγούς ανθρωπιστικής βοήθειας στον κόσμο, έχει τεράστιες δυνατότητες να πιέσει τους εταίρους υλοποίησης για να συμπεριλαμβάνουν τα άτομα με αναπηρία στις δραστηριότητές τους και να γίνει ηγέτης στην ένταξη ατόμων με αναπηρία στον ανθρωπιστικό χώρο», δήλωσε ο Edouard Rodier, Ευρωπαίος διευθυντής του Νορβηγικού Συμβουλίου Προσφύγων. «Καλούμε όλους τους φορείς και τους δωρητές να ακολουθήσουν το παράδειγμα της ECHO και να διασφαλίσουν ότι οι ανάγκες των ατόμων με αναπηρία σε καταστάσεις κρίσης δεν παραλείπονται πλέον».
Μτφ. ΕΣΑμεΑ: https://www.hrw.org/news/2017/12/07/eu-making-aid-efforts-more-inclusive