Αθήνα: 24/03/2010

ΠΡΟΣ:
κ. Π. Γερουλάνο, Υπουργό Πολιτισμού και Τουρισμού

ΚΟΙΝΟΠΟΙΗΣΗ:
- Γραφείο Πρωθυπουργού
- κ. Θ. Πάγκαλο, Αντιπρόεδρο της Κυβέρνησης
- κα Α. Γκερέκου, Υφυπουργό Πολιτισμού και Τουρισμού
- κα Λ. Μενδώνη, Γενική Γραμματέα Πολιτισμού
- Φορείς – μέλη Ε.Σ.Α.μεΑ.

---

ΥΠΟΜΝΗΜΑ της Ε.Σ.Α.μεΑ. για την ανάληψη ενεργειών με στόχο την προώθηση της ισότιμης συμμετοχής των Ατόμων με Αναπηρία στον τομέα του Πολιτισμού

Κύριε Υπουργέ,

Με βάση στατιστικά στοιχεία της EUROSTAT το ποσοστό των ατόμων με αναπηρία στη χώρα μας είναι 10% του συνολικού πληθυσμού, ενώ αντίστοιχα στοιχεία της ECMT αναφέρουν ότι τα άτομα ηλικίας άνω των 60 ετών (με ανάγκες παρόμοιες με τα άτομα με αναπηρία) μέχρι το 2050 θα ανέρχονται στο 30-40% των πολιτών.

Η δημογραφική αυτή εξέλιξη αλλά και τα χαρακτηριστικά των δύο παραπάνω πληθυσμιακών ομάδων επιτείνουν την ανάγκη λήψης άμεσων μέτρων για τη διασφάλιση «των προϋποθέσεων για ίσες ευκαιρίες για όλους και όλες στην πρόσβαση, απόλαυση και συμμετοχή στην πολιτιστική δημιουργία» , μέτρα τα οποία έχει αποδειχθεί διεθνώς ότι εντέλει προσδίδουν στο πολιτιστικό προϊόν πρόσθετη αξία. Επισημαίνουμε ότι τα μέτρα αυτά για να είναι αποτελεσματικά πρέπει να περιλαμβάνουν τη διάχυση της διάστασης της αναπηρίας και της προσβασιμότητας των ατόμων με αναπηρία σε όλες τις σχετικές πολιτικές, διαδικασίες και προγράμματα της Πολιτείας.

Εξάλλου, η πρόσβαση στον πολιτισμό αποτελεί θεμελιώδες δικαίωμα των ατόμων με αναπηρία, το οποίο σχετίζεται άμεσα με την ποιότητα ζωής τους και τη δυνατότητα συμμετοχής τους στις κοινωνικές δραστηριότητες, όπως αναφέρεται και στο άρθρο 30 της Διεθνούς Σύμβασης του ΟΗΕ για τα Δικαιώματα των Ατόμων με Αναπηρία (2007) - την οποία έχει ήδη υπογράψει η χώρα μας, η δε σημερινή Κυβέρνηση έχει αναλάβει τη δέσμευση επικύρωσής της.

Η υλοποίηση των υποχρεώσεων που απορρέουν από το παραπάνω άρθρο επικεντρώνεται στη λήψη κατάλληλων μέτρων που θα διασφαλίζουν
 αφενός την πρόσβαση αλλά και τη συμμετοχή των ατόμων με αναπηρία στην τοπική, περιφερειακή και εθνική πολιτιστική ζωή, δηλαδή στις πολιτιστικές, ψυχαγωγικές, ελεύθερου χρόνου, αθλητικές, πνευματικές και κοινωνικές δραστηριότητες, τόσο ως παρατηρητές όσο και ως συμμετέχοντες και
 αφετέρου τη δυνατότητα στα άτομα με αναπηρία να μπορούν να αναπτύξουν και να χρησιμοποιήσουν το δημιουργικό, αθλητικό, καλλιτεχνικό, πνευματικό και διανοητικό δυναμικό τους, προς όφελος δικό τους αλλά και της κοινωνίας.

Σε συνέχεια των παραπάνω, με την παρούσα επιστολή μας προτείνουμε δομημένη απευθείας διαβούλευση της Συνομοσπονδίας με την ηγεσία του Υπουργείου σας και υποβάλλουμε στη συνέχεια ενδεικτικά αναγκαία μέτρα στην κατεύθυνση της άρσης των εμποδίων σε βάρος των ατόμων με αναπηρία, δηλώνοντας ταυτόχρονα την αμέριστη συμπαράστασή μας στο σχεδιασμό/ ανάπτυξη/ υλοποίησή τους και θέτοντας στη διάθεσή σας την τεχνογνωσία και εμπειρία που διαθέτουμε:

 Κατάρτιση Επιχειρησιακού Σχεδίου από το Υπουργείο Πολιτισμού και Τουρισμού για τη διάχυση της διάστασης της αναπηρίας και της προσβασιμότητας των ατόμων με αναπηρία σε όλες τις πολιτικές, διαδικασίες και προγράμματα που αφορούν στον πολιτισμό:
o Σύσταση ad-hoc Επιτροπών/ Ομάδων Εργασίας με συμμετοχή εκπροσώπων της Ε.Σ.Α.μεΑ., για τη μελέτη/ υποβολή προτάσεων βάσει συγκεκριμένων χρονοδιαγραμμάτων και επί συγκεκριμένων προκαθορισμένων θεμάτων (π.χ. έλεγχο/ επεξεργασία σχεδίων νόμου ώστε να διασφαλίζεται η διάχυση της διάστασης της αναπηρίας και προσβασιμότητας, σχεδιασμό στοχευμένων πολιτιστικών προγραμμάτων, σχεδιασμό συστήματος κινήτρων ευαισθητοποίησης της πολιτιστικής βιομηχανίας σε θέματα προσβασιμότητας κ.λπ.)
o Προώθηση της διατομεακής συνεργασίας μεταξύ των τομέων τουρισμού, μεταφορών, πολιτισμού και εμπορίου για την συμπερίληψη σε αυτό συνεργιών σχετικών με την καθολική προσέγγιση της προσβασιμότητας στις αντίστοιχες υποδομές και υπηρεσίες.

 Θεσμική εκπροσώπηση της Ε.Σ.Α.μεΑ. - ως αντιπροσωπευτικότερης οργάνωσης των ατόμων με αναπηρία - σε όλα τα όργανα σχεδιασμού πολιτικών του Υπουργείου και των εποπτευόμενων Φορέων, με στόχο τη διάχυση της διάστασης της αναπηρίας και τη χάραξη μιας ενιαίας πολιτικής για τα άτομα με αναπηρία στο χώρο του πολιτισμού – Συνεχή διαβούλευση με την ΕΣΑμεΑ και τους Φορείς της σε επίπεδο σχεδιασμού, αξιολόγησης και πιστοποίησης της προσβασιμότητας πολιτιστικών υποδομών και υπηρεσιών.

 Σύσταση στο Υπουργείο Πολιτισμού και Τουρισμού Διεύθυνσης Θεμάτων Πολιτισμού Ατόμων με Αναπηρία, που θα υπάγεται απευθείας στον Υπουργό. Αντικείμενο της Διεύθυνσης θα είναι η χάραξη, ο συντονισμός και η παρακολούθηση των συνόλου των μέτρων και των πολιτικών που αφορούν άμεσα στα άτομα με αναπηρία και τις οικογένειές τους, αλλά και η παρακολούθηση των μέτρων και των πολιτικών που απευθύνονται στο γενικό πληθυσμό με στόχο την ένταξη της διάστασης της αναπηρίας σε αυτά και την αποφυγή δημιουργίας νέων εμποδίων και διακρίσεων σε βάρος των ατόμων με αναπηρία.

 Θέσπιση ισχυρού θεσμικού-νομοθετικού πλαισίου για την εφαρμογή των αρχών του «Πολιτισμού για Όλους». Ενδεικτικά το πλαίσιο αυτό θα πρέπει να περιλαμβάνει μεταξύ άλλων:
o Διασφάλιση, ανάπτυξη μηχανισμού ελέγχου και πιστοποίηση της προσβασιμότητας στα άτομα με αναπηρία των κτιριακών υποδομών, των ηλεκτρονικών υπηρεσιών (προσβασιμότητα ιστοτόπων σύμφωνα με τις διεθνείς προδιαγραφές WAI-W3C, έκδοση 2.0, σε επίπεδο ΑΑΑ) και των εντύπων του Υπουργείου και των εποπτευόμενων από αυτό Υπηρεσιών και Φορέων, αλλά και όλων των πολιτιστικών Φορέων του ιδιωτικού τομέα, καθώς και της ασφάλειας των ατόμων με αναπηρίες στις παραπάνω κτιριακές υποδομές σε περιπτώσεις εκτάκτου ανάγκης με αξιοποίηση των Περιφερειακών Επιχειρησιακών Προγραμμάτων στο πλαίσιο του ΕΣΠΑ 2007-2013. Στο σημείο αυτό επισημαίνουμε ότι η ΕΣΑμεΑ διεκδικεί και μεθοδεύει την αναγόρευσή της σε φορέα πιστοποίησης της προσβασιμότητας υποδομών και υπηρεσιών βασιζόμενη στην πεποίθηση ότι κανείς δεν είναι σε θέση να αξιολογήσει την προσβασιμότητα καλύτερα από αυτό τον ίδιο τον χρήστη με αναπηρία.
o Καθιέρωση παροχής «ζωντανής» βοήθειας και ενδιαμέσων (συνοδών, επαγγελματιών διερμηνέων της νοηματικής γλώσσας κ.λπ.) προκειμένου να διευκολύνουν την πρόσβαση ατόμων με αναπηρία σε όλες τις συναλλαγές τους με το Υπουργείο, τις εποπτευόμενες από αυτό Υπηρεσίες και Φορείς, τους πολιτιστικούς Φορείς του ιδιωτικού τομέα και σε όλες τις πολιτιστικές δραστηριότητες και εκδηλώσεις.
o Επανεξέταση - τροποποίηση του καθεστώτος δικαιωμάτων πνευματικής ιδιοκτησίας ώστε να μην αποτελεί αδικαιολόγητο ή μεροληπτικό εμπόδιο για την πρόσβαση από τα άτομα με αναπηρία στο πολιτιστικό υλικό.
o Δημιουργία τμημάτων αφής και ανάπτυξη προγραμμάτων ξενάγησης στη νοηματική γλώσσα σε επιλεγμένους πολιτιστικούς χώρους.
o Υποχρέωση και μηχανισμό ελέγχου διασφάλισης της πρόσβασης των ατόμων με αναπηρία στις ραδιοφωνικές/ τηλεοπτικές αναμεταδόσεις, τις ταινίες, τα θεατρικά έργα και σε άλλες σχετικές με την τέχνη δραστηριότητες, με προσβάσιμες μορφές που μπορούν να περιλαμβάνουν υπότιτλους, ακουστική περιγραφή και νοηματική γλώσσα.

 Ανάπτυξη – σε συνεργασία με την Ε.Σ.Α.μεΑ. - στοχευμένων προγραμμάτων που θα διασφαλίζουν τη συμμετοχή των ατόμων με αναπηρία στα πολιτιστικά δρώμενα.

 Ένταξη πολιτιστικών δραστηριοτήτων στα προγράμματα εκπαίδευσης για παιδιά με αναπηρία, αναγνωρίζοντας έτσι το ρόλο τέτοιων δραστηριοτήτων στην ενίσχυση των κοινωνικών δεξιοτήτων.

 Προώθηση της ενεργούς εμπλοκής των ατόμων με αναπηρία σε πολιτιστικές, πνευματικές και άλλες συναφείς δραστηριότητες αντίστοιχων φορέων σε τοπικό, περιφερειακό και εθνικό επίπεδο.

 Ανάπτυξη στοχευμένων δράσεων προσβάσιμων υπηρεσιών σε χαμηλό κόστος (π.χ. κάρτα πολιτισμού), για τη διασφάλιση της δυνατότητας συμμετοχής στα πολιτιστικά δρώμενα ατόμων με αναπηρία.

 Λήψη μέτρων για την κατάρτιση / ενημέρωση – σε συνεργασία με την Ε.Σ.Α.μεΑ. - των στελεχών του πολιτιστικού τομέα, με ιδιαίτερη έμφαση στα στελέχη «πρώτης γραμμής», σε θέματα συναλλαγής και εξυπηρέτησης ατόμων με αναπηρία.

Η Ε.Σ.Α.μεΑ. έχει αποδείξει κατ’ επανάληψη ότι με την τεχνογνωσία και εμπειρία που διαθέτει, μπορεί να συνεισφέρει στην επεξεργασία κοινά αποδεκτών πολιτικών και προγραμμάτων, σε συνεργασία με τις αρμόδιες Υπηρεσίες του Υπουργείου σας, αλλά και με τους εκπροσώπους των δημόσιων και ιδιωτικών φορέων του πολιτιστικού χώρου, με στόχο την αναβάθμιση του εθνικού πολιτιστικού προϊόντος.

Κύριε Υπουργέ,

Ελπίζουμε στη θετική ανταπόκρισή σας στις προτάσεις μας και στην ανάπτυξη στενής και αποτελεσματικής συνεργασίας μεταξύ μας, με στόχο τη διασφάλιση της πρόσβασης των ατόμων με αναπηρία στον τομέα του πολιτισμού.

Θα εκτιμούσαμε ιδιαίτερα αν είχαμε τη δυνατότητα να συναντηθούμε άμεσα μαζί σας.

Με εκτίμηση

Ο ΠΡΟΕΔΡΟΣ 
Γ. ΒΑΡΔΑΚΑΣΤΑΝΗΣ

Ο ΓΕΝ. ΓΡΑΜΜΑΤΕΑΣ
ΑΡ. ΠΑΝΑΝΟΣ