Ι. Βαρδακαστάνης: Ο αντίκτυπος της κρίσης στα άτομα με αναπηρία

Στο πλαίσιο του Συνεδρίου της Ευρωπαϊκής Οικονομικής και Κοινωνικής Επιτροπής «Ο αντίκτυπος της κρίσης στους Έλληνες Πολίτες: Πορεία προς την ανάκαμψη» που πραγματοποιείται σήμερα Παρασκευή 31 Μαΐου στην Θεσσαλονίκη, παρευρέθη και μίλησε ο πρόεδρος της ΕΣΑμεΑ και μέλος της Ομάδας «Διάφορες Δραστηριότητες» της ΕΟΚΕ Ιωάννης Βαρδακαστάνης.

Μεταξύ άλλων ο κ. Βαρδακαστάνης επισήμανε ότι «η οικονομική κρίση έπληξε από την πρώτη στιγμή με ακόμα μεγαλύτερη σφοδρότητα τα άτομα με αναπηρία, με χρόνια πάθηση και τις  οικογένειες  που έχουν στη φροντίδα τους άτομα βαριές αναπηρία και πολλαπλές ανάγκες εξάρτησης».

«Το ελληνικό αναπηρικό κίνημα κατέθεσε από την πρώτη στιγμή συγκεκριμένο πλαίσιο προτάσεων για την προστασία των ατόμων με αναπηρία και των οικογενειών τους επισημαίνοντας ότι απαιτείται λήψη συντονισμένων και συνδυαστικών μέτρων από την Πολιτεία και τους φορείς της κοινωνίας που απευθύνονται στα άτομα με αναπηρία και στις οικογένειές τους», είπε ο κ. Βαρδακαστάνης, για να συμπληρώσει στη συνέχεια: «Το ελληνικό αναπηρικό κίνημα έσπευσε να κινητοποιήσει μαζικά τους έλληνες και τις ελληνίδες με αναπηρία. Η χώρα μας έζησε αυτή την τριετία τις μεγαλύτερες διαδηλώσεις σε πανελλήνια κλίμακα, με κύριο αίτημα την προστασία της ευπαθούς αυτής ομάδας από τη λήψη των ιδιαίτερα σκληρών μνημονιακών πολιτικών που είναι βέβαιο ότι έχουν οδηγήσει κυριολεκτικά στην εξαθλίωση τα άτομα με αναπηρία και χρόνιες παθήσεις. (…)κατόρθωσε σε μεγάλο βαθμό να προστατευτούν τα εισοδήματα των συνταξιούχων με βαριά αναπηρία, ενώ δεν ήταν ίδιο το αποτέλεσμα για τους μισθούς των εργαζόμενων με αναπηρία, κυρίως στο δημόσιο τομέα, αφού η αγορά εργασίας έχει αποσαθρωθεί για το σύνολο των πολιτών».

Σύμφωνα με τον πρόεδρο της ΕΣΑμεΑ, «Η πιο αρνητική επίπτωση της κρίσης με κοινωνικά πολιτικά και οικονομικά χαρακτηριστικά  που έχει επηρεάσει καθολικά τους έλληνες και τις ελληνίδες με αναπηρία και χρόνιες παθήσεις ήταν και είναι το νέο σύστημα πιστοποίησης και αξιολόγησης της αναπηρίας, το οποίο αντί να σχεδιαστεί μεθοδικά και βάσει της νέας δικαιωματικής προσέγγισης για την αναπηρία, σχεδιάστηκε μνημονιακά βάσει των επιταγών και απαιτήσεων της Τρόικας, έτσι ώστε να τεθούν πολλά άτομα με αναπηρία εκτός συστήματος οικονομικών και κοινωνικών παροχών. Ο στόχος ήταν να μειωθεί ο αριθμός των ατόμων με αναπηρία, και κατ’ αυτό τον τρόπο να μειωθούν οι δημοσιονομικές δαπάνες που κατευθύνονται στο σύστημα κοινωνικών και οικονομικών παροχών».

Παρακάτω θα βρείτε ολόκληρη την ομιλία. 

Εισήγηση του κ. Γ. Βαρδακαστάνη, Προέδρου: Εθνικής Συνομοσπονδίας Ατόμων με Αναπηρία, Ευρωπαϊκού Φόρουμ ΑμεΑ, Παγκόσμιας Οργάνωσης για την Αναπηρία, & μέλους:  της Ομάδας 3 της ΕΟΚΕ και της Ομάδας 3 της ΟΚΕ.

«Αγαπητοί προσκεκλημένοι,
Αγαπητοί κυρίες και κύριοι,

Είμαι ιδιαίτερα ευτυχής που παρευρίσκομαι στις εργασίες αυτού του σημαντικού Συνεδρίου, μεταξύ σπουδαίων προσωπικοτήτων από την Ευρωπαϊκή Οικονομική και Κοινωνική Επιτροπή, την αντίστοιχη επιτροπή Οικονομική και Κοινωνική Επιτροπή στην Ελλάδα, και από κοινωνικούς και παραγωγικούς φορείς, οι οποίοι αγωνιούν ο καθένας από τη δική του πλευρά για τον αντίκτυπο μιας κρίσης που έχει πλήξει με ιδιαίτερα σφοδρότητα του έλληνες και τις ελληνίδες.

Θα μου επιτρέψετε όμως αντλώντας την εμπειρία και γνώση μου για τα θέματα της αναπηρίας από την ιδιότητα μου, ως  Προέδρου της Εθνικής Συνομοσπονδίας Ατόμων με Αναπηρία, του Ευρωπαϊκού Φόρουμ Ατόμων με Αναπηρία και της Διεθνούς Συμμαχίας για την Αναπηρία ότι αυτή η οικονομική κρίση έπληξε από την πρώτη στιγμή με ακόμα μεγαλύτερη σφοδρότητα τα άτομα με αναπηρία, με χρόνια πάθηση και τις  οικογένειες  που έχουν στη φροντίδα τους άτομα βαριές αναπηρία και πολλαπλές ανάγκες εξάρτησης.

Από την αρχή αυτής της κρίσης, η οποία ασφαλώς έχει για τη χώρα μου τα δικά της οικονομικά χαρακτηριστικά,  αλλά ουσιαστικά είναι διεθνής και ευρωπαϊκή οικονομική κρίση, το ελληνικό αναπηρικό κίνημα κλήθηκε να αντιμετωπίσει την διάλυση προνοιακών, υγειονομικών και υποστηρικτικών υπηρεσιών για τα άτομα με αναπηρία και χρόνια πάθηση,, τον κεντρικό κορμό δηλαδή του Κοινωνικού Κράτους. 

Το αναπηρικό κίνημα απαίτησε από όλες τις κυβερνήσεις από το σύνολο του πολιτικού κόσμου και της ελληνικής κοινωνίας ένα συντονισμένο σχέδιο προστασίας των ατόμων με αναπηρία και χρόνιες παθήσεις, επισημαίνοντας ότι τα άτομα με αναπηρία και οι οικογένειές τους δεν μπορεί να πληρώσουν μία κρίση για την οποία δεν ευθύνονται.

Σε αυτό το σημείο οφείλω να πω σε όσους δεν γνωρίζουν τα τεκταινόμενα της χώρας μου και να υπενθυμίσω σε όσους είναι γνώστες, ότι στην Ελλάδα τα άτομα με αναπηρία, χρόνιες παθήσεις και οι οικογένειές τους ακόμα και τα προηγούμενα χρόνια ευρωστίας και επίπλαστης οικονομικής ανάπτυξης ζούσαν με τον κίνδυνο της φτώχειας της ανεργίας και του κοινωνικού αποκλεισμού.

Το ελληνικό αναπηρικό κίνημα, αντιμέτωπο με τον αρνητικό αντίκτυπο της οικονομικής κρίσης στου πολίτες με αναπηρία, παρενέβη και θα συνεχίσει να παρεμβαίνει σε όλη τη χρονική διάρκεια αυτής της κρίσης, που δυστυχώς όλα δείχνουν ότι δεν θα ξεπεραστεί ούτε εύκολα ούτε γρήγορα. Το ελληνικό αναπηρικό κίνημα κατέθεσε από την πρώτη στιγμή συγκεκριμένο πλαίσιο προτάσεων για την προστασία των ατόμων με αναπηρία και των οικογενειών τους επισημαίνοντας ότι απαιτείται λήψη συντονισμένων και συνδυαστικών μέτρων από την Πολιτεία και τους φορείς της κοινωνίας που απευθύνονται στα άτομα με αναπηρία και στις οικογένειές τους.

Οι παρεμβάσεις του αναπηρικού κινήματος δεν εξαντλήθηκαν σε θεσμικό επίπεδο. Το ελληνικό αναπηρικό βλέποντας την ύφεση να βαθαίνει επικίνδυνα, την ανεργία να αυξάνει με δραματικούς ρυθμούς, και τις δομές του κοινωνικού κράτους να απειλούνται με κατάρρευση έσπευσε να κινητοποιήσει μαζικά τους έλληνες και τις ελληνίδες με αναπηρία. Η χώρα μας έζησε αυτή την τριετία τις μεγαλύτερες διαδηλώσεις σε πανελλήνια κλίμακα, με κύριο αίτημα την προστασία της ευπαθούς αυτής ομάδας από τη λήψη των ιδιαίτερα σκληρών μνημονιακών πολιτικών που είναι βέβαιο ότι έχουν οδηγήσει κυριολεκτικά στην εξαθλίωση τα άτομα με αναπηρία και χρόνιες παθήσεις.

Δεν υπήρξε τομέας της κοινωνικής και οικονομικής ζωής που να μην επηρεαστεί αρνητικά από αυτή την κρίση. Εργασία, Απασχόληση, Υγεία, Πρόνοια, Κοινωνική Ασφάλιση & Ασφαλιστικό Σύστημα Παροχών Υγείας και Περίθαλψης, Παιδεία, Πολιτισμός, Αθλητισμός. Τομείς που όλοι τους είναι άρρηκτα συνδεδεμένοι με την αναπηρία, και ως εκ τούτου η λήψη συντονισμένων και συνδυαστικών μέτρων, όπως ανέφερα και πιο πάνω, ήταν αίτημα αντικειμενικά από ηθικής απόψεως και κοινωνικής δίκαιο. 

Ένα από τα θέματα που αποτέλεσε προτεραιότητα ήταν και παραμένει η προστασία των εισοδημάτων ξεκινώντας από τα επιδόματα αναπηρίας, τις συντάξεις και τους μισθούς αναδεικνύοντας ότι τα άτομα με αναπηρία και οι χρόνια πάσχοντες δεν έχουν να αντιμετωπίσουν μόνο το κόστος επιβίωσης που έχει κάθε πολίτης αλλά και ένα πρόσθετο κόστος, αυτό δηλαδή το κόστος που συνδέεται άμεσα με την διαχρονική αδυναμία της ελληνικής πολιτείας να σχεδιάσει και να εφαρμόσει μέτρα και πολιτικές για τη  φροντίδα και υποστήριξη των ατόμων με αναπηρία και χρόνια πάθηση. Με άλλα λόγια την αδυναμία της να οργανώσει ένα φιλικό και προσβάσιμο περιβάλλον για την αναπηρία. 

Το ελληνικό αναπηρικό κίνημα κατόρθωσε σε μεγάλο βαθμό να προστατευτούν τα εισοδήματα των συνταξιούχων με βαριά αναπηρία, ενώ δεν ήταν ίδιο το αποτέλεσμα για τους μισθούς των εργαζόμενων με αναπηρία, κυρίως στο δημόσιο τομέα, αφού η αγορά εργασίας έχει αποσαθρωθεί για το σύνολο των πολιτών .

Από την άλλη μεριά κατορθώσαμε να διαφυλάξουμε τους εργαζόμενους με αναπηρία από το επαχθές μέτρο των απολύσεων που έχει αρχίσει και εφαρμόζεται στο δημόσιο τομέα της χώρας. Το ζήτημα όμως των απολύσεων παραμένει ανοιχτό για την ερχόμενη περίοδο, κυρίως για αυτούς που έχουν σχετικά βαριά αναπηρία. Το ελληνικό αναπηρικό κίνημα έδωσε και δίνει μάχες για την ανεργία, η οποία ούτως ει άλλως έπληττε τα άτομα με αναπηρία στη χώρα διαχρονικά. Δυστυχώς, η αλματώδης αύξηση της ανεργίας και στο γενικό πληθυσμό σε ποσοστό που έχει ξεπεράσει  το 27% του ενεργού εργατικού δυναμικού έφερε ανεπανόρθωτες δυσκολίες και στο ζήτημα της ένταξης των ατόμων με αναπηρία και χρόνια  πάθηση στην εργασία και στην απασχόληση. Η ανεργία ήταν, είναι και θα είναι για πολλά χρόνια η πιο δυσμενής κατάσταση την οποία αντιμετωπίζουν και θα αντιμετωπίζουν οι  ελληνίδες και οι έλληνες με αναπηρία,  και η οποία θα επηρεάσει καθοριστικά και οριζόντια όλους τους τομείς. 

Η πιο αρνητική επίπτωση της κρίσης με κοινωνικά πολιτικά και οικονομικά χαρακτηριστικά  που έχει επηρεάσει καθολικά τους έλληνες και τις ελληνίδες με αναπηρία και χρόνιες παθήσεις ήταν και είναι το νέο σύστημα πιστοποίησης και αξιολόγησης της αναπηρίας, το οποίο αντί να σχεδιαστεί μεθοδικά και βάσει της νέας δικαιωματικής προσέγγισης για την αναπηρία, σχεδιάστηκε μνημονιακά βάσει των επιταγών και απαιτήσεων της Τρόικας, έτσι ώστε να τεθούν πολλά άτομα με αναπηρία εκτός συστήματος οικονομικών και κοινωνικών παροχών. Ο στόχος ήταν να μειωθεί ο αριθμός των ατόμων με αναπηρία, και κατ’ αυτό τον τρόπο να μειωθούν οι δημοσιονομικές δαπάνες που κατευθύνονται στο σύστημα κοινωνικών και οικονομικών παροχών. 

Το αναπηρικό κίνημα και οι εκατοντάδες φορείς του, κάτω από την ηγεσία της Εθνικής Συνομοσπονδίας ατόμων με αναπηρία έχουν χαρακτηρίσει τις διαδικασίες που έχει ενστερνιστεί το νέο σύστημα πιστοποίησης της αναπηρίας  βάναυσες. Χαρακτηριστικά λέμε ότι το αυτό το σύστημα αποτελεί την γκιλοτίνα των κοινωνικών και οικονομικών παροχών για εκείνους τους πολίτες που αντικειμενικά θα έπρεπε να είχαν ένα ισχυρό δίχτυ προστασίας από την Πολιτεία και την Κοινωνία.

Το ζήτημα για  την Ε.Σ.Α.μεΑ. που εκπροσωπεί όλες τις κατηγορίες αναπηρίας και χρόνιας πάθησης και τις οικογένειες των ατόμων με βαριές αναπηρίες είναι να αναχαιτιστεί η εξάπλωση του συντηρητισμού και των προκαταλήψεων για την αναπηρία, φαινόμενα τα  οποία εμφανίζονται ιστορικά σε περιόδους κρίσεων. Είναι ιστορικό χρέος για την Ε.Σ.ΑμεΑ. μετά από 25 χρόνια δράσης της να μην αφήσει αυτή την οικονομική κρίση να μετατραπεί σε κρίση ανθρωπίνων δικαιωμάτων για τα άτομα με αναπηρία τις  οικογένειές τους και κάθε ευπαθή ομάδα της ελληνικής κοινωνίας.  Σε αυτή την κατεύθυνση το αναπηρικό κίνημα ήταν και είναι  αλληλέγγυο με  τους αγώνες των κοινωνικών και συνδικαλιστικών φορέων που εκπροσωπούν εργαζόμενους, συνταξιούχους και άλλες ευπαθείς ομάδες.

Άλλωστε, το αναπηρικό κίνημα της χώρας μας από την ίδρυσή του έχει ενώσει  τις δυνάμεις του με όλους τους φορείς που εκπροσωπούν τα άτομα με αναπηρία και χρόνια πάθηση στην Ευρώπη και με το Ευρωπαϊκό Φόρουμ ατόμων με αναπηρία για την ανάπτυξη δυναμικών κοινών δράσεων για την προστασία των πολιτών με αναπηρία και χρόνια πάθηση και τις οικογένειες των ατόμων με βαριά αναπηρία».