Συστάσεις ΟΗΕ στην Ε.Ε. για τα δικαιώματα των ατόμων με αναπηρία

Για πρώτη φορά στην ιστορία της, η ΕΕ εξετάστηκε από μια Επιτροπή για τα ανθρώπινα δικαιώματα του ΟΗΕ και έλαβε συστάσεις για την ενίσχυση της προσέγγισή της στα δικαιώματα των ατόμων με αναπηρία στην Ευρώπη.

Στις 27 και 28 Αυγούστου 2015, η Ευρωπαϊκή Ένωση εξετάστηκε για πρώτη φορά από μια Επιτροπή Ανθρωπίνων Δικαιωμάτων του ΟΗΕ στη Γενεύη και συγκεκριμένα από την Επιτροπή Εμπειρογνωμόνων για τα δικαιώματα των ατόμων με αναπηρία. Έχοντας επικυρώσει τη Σύμβαση των Ηνωμένων Εθνών για τα Δικαιώματα των Ατόμων με Αναπηρία (UNCRPD) το 2010, η ΕΕ κλήθηκε να παρουσιάσει το έργο που έχει γίνει σχετικά με την εφαρμογή της Σύμβασης. Αυτή είναι η πρώτη διεθνής Συνθήκη για τα ανθρώπινα δικαιώματα που η ΕΕ έχει κυρώσει.

Το EDF (European Disability Forum)και τα μέλη του ήταν επίσης παρόντες για την εξέταση της ΕΕ στη Γενεύη ώστε να παρακολουθήσουν τον εποικοδομητικό διάλογο («constructive dialogue») μεταξύ του ΟΗΕ και της ΕΕ. Η ΕΣΑμεΑ είναι εκ των ιδρυτικών μελών του Φόρουμ. Πρόεδρος του Φόρουμ είναι ο πρόεδρος της ΕΣΑμεΑ Ιωάννης Βαρδακαστάνης.

Σήμερα η Επιτροπή του ΟΗΕ δημοσιεύει τις καταληκτικές παρατηρήσεις και συστάσεις για το πώς η ΕΕ μπορεί να προωθήσει και να προστατεύσει τα δικαιώματα των ατόμων με αναπηρία στην Ευρώπη σε τομείς όπως: η ελεύθερη κυκλοφορία, η μη διάκριση, η ανεξάρτητη διαβίωση, η εκπαίδευση, η απασχόληση, η ανθρωπιστική βοήθεια και η διεθνής συνεργασία, η δικαιοπρακτική ικανότητα, η πρόσβαση στη δικαιοσύνη, την ελευθερία και την ασφάλεια, η υγεία, η συμμετοχή στις εκλογές κ.λπ.

Οι καταληκτικές παρατηρήσεις στα αγγλικά http://is.gd/KsNZl9 

«Αυτή είναι μια ιστορική στιγμή για εμάς. Οι άνθρωποι με αναπηρία σε ολόκληρη την Ευρωπαϊκή Ένωση έχουν πληγεί σκληρά από την λιτότητα, και αντιμετωπίζουν την αυξανόμενη φτώχεια και την περιθωριοποίηση. Η Επιτροπή για τη Σύμβαση του ΟΗΕ αυτό το αναγνωρίζει και προσφέρει μια ισχυρή και ολοκληρωμένη δέσμη συστάσεων προς την ΕΕ. Αυτή η πράξη συνιστά μια ισχυρή εντολή στην ΕΕ, που συμπεριλαμβάνει και όλα τα όργανα και τους οργανισμούς της, για την ολοκληρωμένη ένταξη των ατόμων με αναπηρία σε όλες τις εργασίες της ΕΕ. Η ΕΕ υπήρξε ένας παγκόσμιος ηγέτης ως περιφερειακό όργανο της παρούσας Σύμβασης ανθρωπίνων δικαιωμάτων. Μπορεί να γίνει ηγέτης και στην εφαρμογή της. Εμείς, το ευρωπαϊκό αναπηρικό κίνημα, θα συνεχίσουμε να εργαζόμαστε σκληρά με τα μέλη και τους συμμάχους μας για την προώθηση αυτών των συστάσεων, έτσι ώστε 80 εκατομμύρια Ευρωπαίοι με αναπηρία να αισθανθούν το όφελος της Σύμβασης άμεσα στις ζωές τους», τονίζει ο πρόεδρος του EDF και της ΕΣΑμεΑ Ιωάννης Βαρδακαστάνης.

Σήμερα το EDF και τα μέλη του χαιρετίζουν θερμά τις συστάσεις του ΟΗΕ προς την ΕΕ, οι οποίες αντικατοπτρίζουν τις προτεραιότητες του αναπηρικού κινήματος σε μεγάλο βαθμό. Γιορτάζουμε αυτή την ημέρα ως την αρχή μιας σημαντικής περιόδου. Στην ΕΕ έχουν δοθεί ισχυρές συστάσεις που καθιστούν τα δικαιώματα των ατόμων με αναπηρία ύψιστη προτεραιότητα.

Τι έπεται;

Ο ΟΗΕ απαιτεί από την ΕΕ να παρέχει πληροφορίες εντός ενός έτους σε τρεις τομείς:

• στην πρόοδο όσον αφορά τον ανεξάρτητο μηχανισμό παρακολούθησης,
• στην υιοθέτηση της πολυαναμενόμενης ευρωπαϊκής Πράξης για την προσβασιμότητα,
• στην αναθεώρηση της Δήλωσης των Δικαιοδοσιών (Declaration of competences) - αυτό σημαίνει ότι η ΕΕ θα πρέπει να αναθεωρήσει και να ενημερώσει τους τομείς της πολιτικής της τους οποίους διαπερνά η Σύμβαση του ΟΗΕ.

Η ΕΕ θα αξιολογηθεί ξανά σε 4 χρόνια, όπου θα εξηγήσει όλα τα μέτρα που έχει πάρει μέχρι εκείνη τη στιγμή για την εφαρμογή των συστάσεων. Η επόμενη έκθεση προόδου πρέπει να υποβληθεί μέχρι τον Ιανουάριο του 2019.

Το EDF μαζί με τα μέλη και τους εταίρους του θα συνεχίσει να εργάζεται ενεργά για την προώθηση της Σύμβασης τα επόμενα τέσσερα χρόνια, με βάση τις καταληκτικές παρατηρήσεις του ΟΗΕ.

Πρώτες παρατηρήσεις του EDF στα συμπεράσματα του ΟΗΕ

Μεταξύ των σημαντικών δράσεων που ζητά ο ΟΗΕ από την ΕΕ να λάβει τα επόμενα χρόνια είναι:

- Να εγκρίνει μια ολοκληρωμένη στρατηγική για την εφαρμογή της Σύμβασης σε όλα τα θεσμικά της όργανα της και στα κράτη μέλη.

- Να προβεί σε μια ενδιάμεση επανεξέταση της ευρωπαϊκής στρατηγικής για την αναπηρία 2010-2020, και να συμπεριλάβει τις συστάσεις της Επιτροπής των Ηνωμένων Εθνών σε αυτή.

- Να αναθεωρήσει την υφιστάμενη νομοθεσία της ΕΕ και τις πολιτικές της ώστε να διασφαλιστεί ότι είναι σύμφωνες με τη Σύμβαση.

- Να αναθεωρήσει τις κατευθυντήριες γραμμές για την αξιολόγηση των επιπτώσεων περιλαμβάνοντας έναν πιο ολοκληρωμένο κατάλογο θεμάτων για την καλύτερη αξιολόγηση της συμμόρφωσης των νέων οργάνων της ΕΕ με τη Σύμβαση.

- Να δημιουργήσει τους όρους για διάλογο σε όλες τις διαδικασίες λήψης αποφάσεων της ΕΕ για τα άτομα με αναπηρία και τις αντιπροσωπευτικές τους οργανώσεις.

- Να διασφαλιστεί η ανεξαρτησία και η συμμόρφωση με τις αρχές του Παρισιού του Πλαισίου Παρακολούθησης της Ευρωπαϊκής Ένωσης, αφαιρώντας την Ευρωπαϊκή Επιτροπή, και να παρέχοντας επαρκείς πόρους για την εκτέλεση των καθηκόντων του.

- Να καθοριστούν Γραφεία για τη Σύμβαση (focal points) σε όλα τα θεσμικά όργανα της ΕΕ, τους οργανισμούς και τις υπηρεσίες της, καθώς να δημιουργηθεί ένας μηχανισμός συντονισμού για την εφαρμογή της Σύμβασης.

- Να συμπεριληφθούν τα δικαιώματα των γυναικών και των παιδιών με αναπηρία στην επερχόμενη Στρατηγική της ΕΕ για την Ισότητα των Φύλων, την Πολιτική για την ισορροπία εργασίας-ζωής, και την επερχόμενη ατζέντα της ΕΕ για τα δικαιώματα του παιδιού, καθώς και με την κύρωση της Σύμβασης του Συμβουλίου της Ευρώπης της Κωνσταντινούπολης.

- Να προχωρήσει σε μια Καμπάνια για την ευαισθητοποίηση για τη Σύμβασης και την καταπολέμηση των προκαταλήψεων κατά των ατόμων με αναπηρία.

- Να προωθήσει την ελεύθερη κυκλοφορία των ατόμων με αναπηρία, όταν μετακινούνται σε άλλο κράτος μέλος της ΕΕ για να εργαστούν ή να ζήσουν, μέσω της υιοθέτησης μιας ευρωπαϊκής πράξης για την προσβασιμότητα, σύμφωνα με τη Σύμβαση, της υιοθέτηση της νομοθεσίας περί ίσης μεταχείρισης επεκτείνοντας την προστασίας έναντι των διακρίσεων για τα άτομα με αναπηρία, συμπεριλαμβανομένης της παροχής εύλογων προσαρμογών, της δυνατότητα μεταφοράς των παροχών κοινωνικής ασφάλισης για τους εργαζομένους με αναπηρία και για τη βραχυπρόθεσμη παραμονή σε άλλα κράτη μέλη για τους σπουδαστές ή ασκούμενους, εξασφαλίζοντας προσιτές και χωρίς αποκλεισμούς εκλογικές διαδικασίες για όλα τα άτομα με αναπηρία.

- Να δημιουργήσει για τα άτομα με αναπηρία ένα ελάχιστο επίπεδο κοινωνικής προστασίας από την οικονομική κρίση - η Επιτροπή εξέφρασε τη βαθιά της ανησυχία σε σχέση με τις δυσανάλογα αρνητικές επιπτώσεις και οπισθοδρομήσεις εξαιτίας των μέτρων λιτότητας στην ΕΕ στη ζωή των ατόμων με αναπηρία.

- Να παράσχει καθοδήγηση στις προσπάθειες κρατών μελών για την αποϊδρυματοποίηση και να ενισχύσει την παρακολούθηση της χρήσης των ευρωπαϊκών διαρθρωτικών ταμείων & Επενδύσεων με την ουσιαστική εμπλοκή των αντιπροσωπευτικών οργανώσεων των ατόμων με αναπηρία. Η Επιτροπή των Ηνωμένων Εθνών συνιστά ότι θα πρέπει να χρησιμοποιούνται αυστηρά για την ανάπτυξη υπηρεσιών υποστήριξης για τα άτομα με αναπηρία μέσα στις τοπικές κοινότητες και όχι σε εκ ανάπτυξη ή επέκταση ιδρυματικών δομών. Η Επιτροπή του ΟΗΕ συνιστά περαιτέρω η ΕΕ να αναστείλει, ανακαλέσει και να ανακτήσει τις πληρωμές εάν παραβιαστεί η υποχρέωση σεβασμού των θεμελιωδών δικαιωμάτων.

- Να λάβει όλα εκείνα τα μέτρα που θα διασφαλίζουν ότι τα άτομα με αναπηρία που έχουν χάσει την αυτοεκπροσώπησή τους μπορούν να ασκήσουν όλα τα δικαιώματα που απορρέουν από τις Συνθήκες και τη νομοθεσία της ΕΕ.

- Να λάβει τα μέτρα που θα διασφαλίζουν την πρόσβαση στη δικαιοσύνη, θα απαγορεύουν την ακούσια κράτηση και θεραπεία, συμπεριλαμβανομένης της αναγκαστικής στείρωσης και άμβλωσης, και θα περιλαμβάνουν την διάστασης της αναπηρίας στην πολιτική της ΕΕ σχετικά με τη βία, την κακοποίηση και την εκμετάλλευση.

- Να υιοθετήσει συγκεκριμένη πολιτική για την ανθρωπιστική βοήθεια και τη διεθνή συνεργασία.

- Να διασφαλιστεί η πρόσβαση όλων των παιδιών με αναπηρία χωρίς αποκλεισμούς στην ποιοτική εκπαίδευση.

- Να εφαρμόσει μια προσέγγιση της υγειονομικής περίθαλψης της αναπηρίας βασισμένη στα ανθρώπινα δικαιώματα.

Σε όλο το κείμενο των καταληκτικών συμπερασμάτων, ο ΟΗΕ απευθύνει έκκληση για την ένταξη των δικαιωμάτων των ατόμων με αυτισμό, με ψυχική αναπηρία, των τυφλών, κωφών και των τυφλοκωφών στο έργο της ΕΕ σχετικά με τη Σύμβαση των Ηνωμένων Εθνών.