Φύλο και Αναπηρία: Η πολλαπλή διάκριση που βιώνουν οι γυναίκες με αναπηρία

Με αφορμή την Ημέρα της Γυναίκας, ως εθνικό αναπηρικό κίνημα θέλουμε να αναδείξουμε την πολλαπλή διάκριση λόγω φύλου και αναπηρίας. Επιθυμούμε να αναδείξουμε το γεγονός ότι οι γυναίκες με αναπηρία βιώνουν μεγαλύτερη διακριτική μεταχείριση όχι μόνο σε σχέση με τις γυναίκες χωρίς αναπηρία, αλλά και σε σχέση με τους άντρες με αναπηρία. Η ύπαρξη προκαταλήψεων και στερεοτύπων στην κοινωνία, αλλά και στο οικογενειακό περιβάλλον, στρεβλώνουν την εικόνα των γυναικών με αναπηρία και την αντίληψη των ίδιων των γυναικών με αναπηρία για τον εαυτό τους, ότι είναι πολίτες με ανθρώπινα δικαιώματα με αποτέλεσμα την κοινωνική τους απομόνωση και τον αποκλεισμό τους.

Ποια είναι τα στοιχεία που τεκμηριώνουν ότι η διάκριση... είναι γένους θηλυκού;

Γυναίκες με αναπηρία και Φτώχεια : Αν και οι γυναίκες και άνδρες με αναπηρία είναι πιθανό να αντιμετωπίσουν τον κίνδυνο της φτώχειας, ωστόσο η κατάσταση είναι δυσμενέστερη για τις γυναίκες κυρίως λόγω της περιορισμένης πρόσβασής τους στην αγορά εργασίας. Ο αποκλεισμός των γυναικών με αναπηρία αποτελεί έναν φαύλο κύκλο: εξαιτίας εμποδίων δεν έχουν ίσες ευκαιρίες πρόσβασης στην εκπαίδευση, δεν αποκτούν επαγγελματική κατάρτιση και εμπειρία και ως εκ τούτου υφίστανται διακρίσεις στον τομέα της απασχόλησης, γεγονός που συμβάλει σε κοινωνικό αποκλεισμό, χαμηλή αυτοεκτίμηση και μεγαλύτερη οικονομική εξάρτηση από την οικογένεια. Σε περιόδους δε δεινής οικονομικής κρίσης, όπως αυτή που βιώνουμε σήμερα, οι γυναίκες με αναπηρία είναι πιο ευάλωτες στη φτώχεια και την εξαθλίωση.
Γυναίκες με αναπηρία και μη εναρμόνιση ιδιωτικής και επαγγελματικής ζωής : Σε γενικές γραμμές, λόγω στερεοτύπων, παρατηρείται έλλειψη αποδοχής της μητρότητας των γυναικών με αναπηρία, ενώ στην περίπτωση των γυναικών με αναπηρία που αποκτούν παιδιά, η ανατροφή αυτών αποδεικνύεται δύσκολο έργο. Η αποτυχία της κοινωνίας να παρέχει υπηρεσίες υποστήριξης στην οικογένεια, αλλά και η μη παροχή προσαρμοσμένης άδειας μητρότητας, περιορίζουν τις δυνατότητες για τις γυναίκες με αναπηρία αλλά και τις μητέρες παιδιών με αναπηρία, να συνδυάσουν τη μητρότητα με την επαγγελματική σταδιοδρομία.
Γυναίκες με αναπηρία και Στείρωση : Σε αρκετές χώρες στην Ευρώπη, σύμφωνα με δηλώσεις του Ευρωπαϊκού Φόρουμ Ατόμων με Αναπηρία, υπάρχουν σαφείς ενδείξεις ότι η αναγκαστική στείρωση εξακολουθεί να πραγματοποιείται σε πολλά άτομα με αναπηρία, ως επί το πλείστον σε κορίτσια και γυναίκες με νοητικές ή ψυχοκοινωνικές αναπηρίες, είτε χωρίς τη συγκατάθεσή τους είτε χωρίς την κατανόηση του ειδικού σκοπού της ιατρικής πράξης, με το πρόσχημα της ευημερίας του ατόμου με αναπηρία.
Γυναίκες με αναπηρία και Βία : Έρευνες στην Ευρώπη, τις Η.Π.Α. και την Αυστραλία έχουν δείξει ότι περισσότερο από το ήμισυ (1/2) του αριθμού των γυναικών με αναπηρία έχουν υποστεί σωματική κακοποίηση, σε σύγκριση με το ένα τρίτο (1/3) των γυναικών που δεν έχουν αναπηρία. Συχνά οι γυναίκες με αναπηρία πέφτουν θύματα βίας από το ίδιο το άτομο που τις φροντίζει. Εξαιτίας της εξάρτησής τους αυτής από τον δράστη δύσκολα προβαίνουν σε καταγγελία. Επίσης, λόγω της μη οικονομικής τους ανεξαρτησίας ακόμα πιο δύσκολα απομακρύνονται από αυτόν. Οι γυναίκες που ζουν σε ιδρύματα είναι ιδιαίτερα ευάλωτες σε αυτού του είδους τη βία.
Γυναίκες με αναπηρία και άνιση εκπροσώπησή τους στα κέντρα λήψης αποφάσεων : Αν οι γυναίκες γενικά υποεκπροσωπούνται στα κέντρα λήψης αποφάσεων σε όλα τα επίπεδα, τότε οι γυναίκες με αναπηρία είναι σχεδόν απούσες. Όσο οι γυναίκες με αναπηρία δεν συμμετέχουν στις διαδικασίες λήψης αποφάσεων, θα είναι δύσκολη η αποτελεσματική μετάβαση προς μία κοινωνία χωρίς αποκλεισμούς και θα υπάρχει ο κίνδυνος τα μέτρα που λαμβάνονται να μην ανταποκρίνονται πλήρως στις ανάγκες τους.

Σε γενικές γραμμές μπορούμε να πούμε ότι οι πολιτικές ισότητας των φύλων αγνοούν ή αντιμετωπίζουν αποσπασματικά την αναπηρία και οι πολιτικές για την αναπηρία αγνοούν ή αντιμετωπίζουν αποσπασματικά το φύλο, διαιωνίζοντας έτσι την κατάσταση των πολλαπλών διακρίσεων, τη μεγαλύτερη ευπάθεια και την ανισότητα των γυναικών με αναπηρία και των μητέρων παιδιών με αναπηρία. Ως εκ τούτου, και με διάθεση αυτοκριτικής, και εμείς ως εθνικό αναπηρικό κίνημα οφείλουμε να πάρουμε τα αναγκαία μέτρα ώστε να διασφαλίσουμε μεγαλύτερη συμμετοχή των γυναικών με αναπηρία στις αναπηρικές μας οργανώσεις και επίσης μεγαλύτερη διάχυση της διάστασης του φύλου στην πολιτική μας δράση.

Με αφορμή την Ημέρα της Γυναίκας, ως εθνικό αναπηρικό κίνημα τονίζουμε την ανάγκη προώθησης μέτρων για την οικονομική, πολιτική και κοινωνική ενδυνάμωση των γυναικών και ειδικότερα των γυναικών με αναπηρία στην Ελλάδα, την Ευρώπη και τον κόσμο. Η Ημέρα της Γυναίκας είναι η ευκαιρία για να διαμηνύσουμε ότι τα ανθρώπινα δικαιώματα των γυναικών με αναπηρία πρέπει να προστατεύονται και να προωθούνται, όπως άλλωστε κατοχυρώνονται στο άρθρο 6 της Διεθνούς Σύμβασης για τα Δικαιώματα των Ατόμων με Αναπηρία (ΟΗΕ, 2007).