Αθήνα: 06/03/2012

ΠΡΟΣ:
κ. Ν. Σηφουνάκη
Αναπληρωτή Υπουργό Περιβάλλοντος, Ενέργειας & Κλιματικής Αλλαγής

ΚΟΙΝΟΠΟΙΗΣΗ:
- κ. Γ. Παπακωνσταντίνου, Υπουργό Περιβάλλοντος, Ενέργειας & Κλιματικής Αλλαγής
- κα Μ. Καλτσά, Γενική Γραμματέα Χωροταξίας & Αστικού Περιβάλλοντος
- Γραφείο Μελετών για ΑμεΑ
- Φορείς - μέλη Ε.Σ.Α.μεΑ.

---

""Δημόσια διαβούλευση επί του Σχεδίου Νόμου ‘Νέος Οικοδομικός Κανονισμός’: Η απάντηση της Ε.Σ.Α.μεΑ." "

Κύριε Υπουργέ
Η Εθνική Συνομοσπονδία Ατόμων με Αναπηρία (Ε.Σ.Α.μεΑ.) - που αποτελεί τον τριτοβάθμιο κοινωνικό και συνδικαλιστικό φορέα των ατόμων με αναπηρία και των οικογενειών τους, επίσημα αναγνωρισμένο Κοινωνικό Εταίρο της ελληνικής Πολιτείας σε ζητήματα αναπηρίας, ιδρυτικό μέλος του Ευρωπαϊκού Φόρουμ Ατόμων με Αναπηρία, πιστοποιημένο φορέα παροχής Προγραμμάτων «Δια Βίου Μάθησης» και κάτοχο διαχειριστικής επάρκειας Β΄ και Γ΄ τύπου για την υλοποίηση συγχρηματοδοτούμενων πράξεων στο πλαίσιο εφαρμογής του ΕΣΠΑ 2007 - 2013 - με αφορμή τη διαβούλευση για το νέο Οικοδομικό Κανονισμό, στην οποία συμμετείχε αναρτώντας στις 06.03.2012 στο διαδικτυακό τόπο ανοιχτής διακυβέρνησης (www.opengov.gr) τις παρατηρήσεις της επί του τελικού σχεδίου του Κανονισμού, επιθυμεί με την παρούσα επιστολή της να σας ευχαριστήσει για την άψογη και αποτελεσματική συνεργασία που επιδείξατε εσείς προσωπικά και οι υπηρεσίες του Υπουργείου σας στα θέματα που αφορούν στα άτομα με αναπηρία και το δικαίωμα αυτών στην απρόσκοπτη και ισότιμη πρόσβαση στο φυσικό και δομημένο περιβάλλον.

Είναι πλέον ευρωπαϊκή και διεθνής διαπίστωση η ανάγκη διασφάλισης της προσβασιμότητας υποδομών, υπηρεσιών και αγαθών στους πολίτες με αναπηρία και όλες τις ομάδες του πληθυσμού με ανάγκες παρόμοιες με αυτά. Ήδη η Ευρωπαϊκή Επιτροπή επεξεργάζεται τη νέα Ευρωπαϊκή Πράξη για την προσβασιμότητα (European Accessibility Act) και θεωρούμε ότι ο νέος Οικοδομικός Κανονισμός κινείται ήδη στη λογική αυτή.
Έχοντας συμμετάσχει στη διαμόρφωσή του, θεωρούμε - μετά την ανάγνωση του τελικού κειμένου που αναρτήθηκε για διαβούλευση και τη συγκέντρωση των απόψεων των Φορέων-μελών μας επί του σχεδίου αυτού - ότι οι παρακάτω διορθώσεις/συμπληρώσεις με έντονους χαρακτήρες απαιτούνται για την ολοκλήρωση των παρεμβάσεων και την πλήρη ικανοποίηση των αναγκών των ατόμων με αναπηρία και με μειωμένη κινητικότητα εν γένει:
1. Στην παρ. 3 του Άρθρου 4 - «Άδειες Δόμησης» η παρακάτω πρόταση «Δεν συμπεριλαμβάνεται η κατασκευή ανελκυστήρα της παραγράφου 3 του άρθρου 27» να διορθωθεί ως ακολούθως:
«Δεν συμπεριλαμβάνεται η κατασκευή ανελκυστήρα της παραγράφου 2 του άρθρου 26.»
 Επίσης η παράγραφος 6 του ίδιου άρθρου να συμπληρωθεί ως ακολούθως:
«6. Σε περίπτωση αυθαίρετης κατασκευής, που δεν παραβιάζει τις ισχύουσες πολεοδομικές διατάξεις ή αυτές που ίσχυαν κατά το χρόνο κατασκευής της, αυτή είναι δυνατόν να νομιμοποιηθεί ύστερα από έκδοση ή αναθεώρηση της άδειας δόμησης...Πρόστιμο αυθαίρετης κατασκευής επιβάλλεται στις περιπτώσεις του άρθρου 26, παρ.4.»
 2. Η παράγραφος 3 του Άρθρου 20 «Κατασκευές σε δημόσιους κοινόχρηστους χώρους» να συμπληρωθεί ως ακολούθως:
«3. Η κατασκευή σκαλοπατιών για την εξυπηρέτηση των κτιρίων έξω από τη ρυμοτομική γραμμή απαγορεύεται σε κάθε περίπτωση.... Κατ’ εξαίρεση - στο πλαίσιο των εύλογων προσαρμογών - είναι δυνατή η κατασκευή μόνιμων ή κινητών ραμπών ή/και η τοποθέτηση ανυψωτικών μηχανισμών (αναβατορίων) για την εξυπηρέτηση ατόμων με αναπηρία σε υφιστάμενα προ της ισχύος του παρόντος νόμου κτίρια ύστερα από άδεια του Δημοτικού ή Κοινοτικού Συμβουλίου. Η κατασκευή αυτή πρέπει να εξασφαλίζει την ασφάλεια της κυκλοφορίας.».
3. Η παράγραφος  1 του Άρθρου 26 «Ειδικές ρυθμίσεις για την εξυπηρέτηση ατόμων αναπηρία ή/και εμποδιζόμενων ατόμων» να συμπληρωθεί ως ακολούθως:
«1………….Ειδικά για τα κτίρια με χρήση κατοικίας επιβάλλεται να εξασφαλίζεται η οριζόντια και κατακόρυφη προσπέλαση από άτομα με αναπηρία ή/και εμποδιζόμενα άτομα σε όλους τους εξωτερικούς και εσωτερικούς κοινόχρηστους χώρους των κτιρίων κατοικίας, καθώς επίσης και η διασφάλιση συνθηκών εύκολης μετατρεψιμότητας των κατοικιών σε κατοικίες μελλοντικών χρηστών με αναπηρία/εμποδιζόμενων ατόμων. Για το λόγο αυτό επιβάλλεται:
α. η πρόβλεψη θυρών προς τους εξωτερικούς και εσωτερικούς κοινόχρηστους χώρους των κτιρίων κατοικιών ελάχιστου αποδεκτού καθαρού πλάτους 0,90 μ. Ειδικότερα όσον αφορά στις θύρες εισόδων πολυκατοικιών επιβάλλεται η τοποθέτηση πινάκων κουδουνιών για αναγραφή των ονομάτων των ενοίκων ή των εγκατεστημένων υπηρεσιών σε μεγαλογράμματη γραφή με την απαιτούμενη αντίθεση φόντου/χαρακτήρων για να διαβάζονται από άτομα με μερική όραση, καθώς και στο σύστημα Braille. Η υποχρέωση αυτή επιβάλλεται και σε υφιστάμενα κτίρια κατοικίας τα οποία εντός πενταετίας από την έκδοση του παρόντος θα πρέπει να αντικαταστήσουν με παρόμοιους πίνακες τους ήδη υπάρχοντες.
β. ………….»
Η παράγραφος  2 του Άρθρου 26 «Ειδικές ρυθμίσεις για την εξυπηρέτηση ατόμων αναπηρία ή/και εμποδιζόμενων ατόμων» να συμπληρωθεί ως ακολούθως:
«2. Η δυνατότητα προσπέλασης των κτιρίων από άτομα με αναπηρία ή/και εμποδιζόμενα άτομα και η εξυπηρέτηση αυτών εξασφαλίζεται με οδεύσεις που αρχίζουν από τη στάθμη του πεζοδρομίου και φτάνουν μέχρι την πόρτα του ανελκυστήρα και αποτελούνται:
α) από διαδρόμους που έχουν ελάχιστο πλάτος 1.30 μ. και δάπεδα ομαλά, χωρίς αναβαθμούς, με κλίση μέχρι 5%
β) από ανελκυστήρες με ελάχιστες εσωτερικές καθαρές διαστάσεις πλάτους 1,10 μ. και μήκους 1,40 μ. και ελεύθερο άνοιγμα πόρτας στη μικρότερη από τις παραπάνω διαστάσεις 0,80 μ. Η απόσταση μεταξύ της πόρτας του ανελκυστήρα και του απέναντι τοίχου ή σκάλας ή άλλου εμποδίου πρέπει να είναι τουλάχιστον 1,50 μ. Στους ανελκυστήρες αυτούς επιβάλλεται η τοποθέτηση οπτικοακουστικών και απτικών μέσων για την εξυπηρέτηση των τυφλών ή κωφών ατόμων (π.χ. κομβία ανάγλυφων ενδείξεων, βιντεοτηλέφωνο, αναγγελία ορόφων  κ.λπ.).
γ) …………………………….».
Η παράγραφος  3 του Άρθρου 26 «Ειδικές ρυθμίσεις για την εξυπηρέτηση ατόμων αναπηρία ή/και εμποδιζόμενων ατόμων» να συμπληρωθεί ως ακολούθως:
«3. Οι κοινής χρήσης υπαίθριοι χώροι των οικοπέδων, στα οποία κατασκευάζονται τα κτίρια που αναφέρονται στην παράγραφο 1, επιβάλλεται να διαμορφώνονται κατάλληλα, εφόσον το επιτρέπει η μορφολογία του εδάφους, με διαδρόμους με ομαλό δάπεδο, κατασκευασμένο από συμπαγές μη ολισθηρό υλικό, χωρίς αναβαθμούς πλάτους τουλάχιστον 1,30 μ. και κλίσης μέχρι και 5%, οριοθετημένοι εκατέρωθεν με σοβατεπί ύψους 10εκ σε όλο το μήκος τους ώστε να χρησιμοποιούνται και από άτομα με αναπηρία ή/και εμποδιζόμενα άτομα.»
Επίσης η παράγραφος 4 του ίδιου Άρθρου να διαμορφωθεί ως εξής:
«4. Στα υφιστάμενα πριν από την ισχύ του παρόντος νόμου κτίρια που στεγάζονται υπηρεσίες του Δημοσίου, νομικά πρόσωπα δημοσίου δικαίου, νομικά πρόσωπα ιδιωτικού δικαίου του ευρύτερου δημόσιου τομέα, κοινωφελείς οργανισμοί, οργανισμοί τοπικής αυτοδιοίκησης πρώτης και δεύτερης βαθμίδας ή έχουν χρήσεις συνάθροισης κοινού (χώροι συνεδρίων, εκθέσεων, μουσείων, συναυλιών, αθλητικών ή/και πολιτιστικών συγκεντρώσεων, ναοί, θέατρα/ κινηματογράφοι, εστιατόρια/ ζαχαροπλαστεία/ καφενεία/ κέντρα διασκέδασης, αίθουσες πολλαπλών χρήσεων, αίθουσες αναμονής επιβατών, τράπεζες/ ανταλλακτήρια κ.λπ.), προσωρινής διαμονής, εκπαίδευσης, υγείας και κοινωνικής πρόνοιας, δικαιοσύνης και σωφρονισμού, γραφείων και εμπορίου, βιομηχανίας και βιοτεχνίας, καθώς επίσης και στους χώρους στάθμευσης αυτοκινήτων και πρατηρίων καυσίμων επιβάλλεται να γίνουν οι απαραίτητες διαμορφώσεις, ώστε οι λειτουργικοί χώροι τους να είναι προσπελάσιμοι από άτομα με αναπηρία ή/και εμποδιζόμενα άτομα.
Οι διαμορφώσεις που αναφέρονται στην παράγραφο αυτή γίνονται σύμφωνα με τις σχετικές Οδηγίες, πρότυπα και κανονισμούς που αναφέρονται στην παραπάνω παράγραφο 1 και θα πρέπει να ολοκληρωθούν μέχρι το 2016, άλλως τα κτίρια θα θεωρούνται αυθαίρετα.
Ειδικά για την περίπτωση των υφιστάμενων κτιρίων που μνημονεύονται στην παρούσα παράγραφο επιτρέπεται κατ΄ εξαίρεση η πρόβλεψη
Α) ανελκυστήρα με ελάχιστες εσωτερικές διαστάσεις θαλάμου: πλάτος 0,90 μ και μήκος 1,20μ, ελεύθερο άνοιγμα πόρτας στη μικρότερη από τις παραπάνω διαστάσεις 0,80 μ και κατά τα λοιπά όπως περιγράφεται στην παραπάνω παράγραφο 2
Β) ενός τουλάχιστον προσβάσιμου σε άτομα με αναπηρία ή/και εμποδιζόμενα άτομα χώρου υγιεινής με κοινή χρήση ανδρών/γυναικών.
Ειδικότερα θέματα που αφορούν στην προσαρμογή των παραπάνω κτιρίων μπορούν να ρυθμιστούν με απόφαση του Υπουργού Περιβάλλοντος, Ενέργειας και Κλιματικής Αλλαγής και του κατά περίπτωση αρμόδιου Υπουργού.»
Να αφαιρεθεί δηλαδή η παράγραφος «Υφιστάμενα κτίρια με χρήσεις εμπορίου και γραφείων - εκτός των κτιρίων που στεγάζουν γραφεία υπηρεσιών του δημόσιου και ευρύτερου δημόσιου φορέα, νομικών προσώπων δημοσίου δικαίου, νομικών προσώπων ιδιωτικού δικαίου, οργανισμών τοπικής αυτοδιοίκησης πρώτης και δεύτερης βαθμίδας - καθώς επίσης και καταστήματα υγειονομικού ενδιαφέροντος με ανάπτυγμα τραπεζοκαθισμάτων στον εσωτερικό ή εξωτερικό χώρο, με μικτό εμβαδόν μικρότερο από 100 τ.μ. μπορούν να εξαιρεθούν μόνο από την υποχρέωση δημιουργίας προσβάσιμων χώρων υγιεινής για το κοινό, εφόσον αυτό προκαλεί δυσανάλογη επιβάρυνση στους ιδιοκτήτες τους.»
4. Η παράγραφος 2 του Άρθρου 27 «Ειδικές Διατάξεις» να συμπληρωθεί ως ακολούθως:
«2. Σε νομίμως υφιστάμενα κτίρια που δεν διαθέτουν ανελκυστήρα και κατά το χρόνο ανέγερσής τους δεν ήταν υποχρεωτική η κατασκευή του από τις ισχύουσες τότε διατάξεις, επιτρέπεται, κατά παρέκκλιση των διατάξεων του παρόντος και των ειδικών όρων δόμησης της περιοχής, κατασκευή ανελκυστήρα ή άλλων μηχανικών μέσων κάλυψης υψομετρικών διαφορών και του χώρου πρόσβασης σε αυτά με απαραίτητη προϋπόθεση την σύνταξη ή ενημέρωση της Ταυτότητας Κτιρίου.
Για διατηρητέα κτίρια και παραδοσιακούς οικισμούς, απαιτείται η σύμφωνη γνώμη του Συμβουλίου Αρχιτεκτονικής.
Αντίστοιχα σε νομίμως υφιστάμενα κτίρια κατοικίας που δεν διασφαλίζουν προσβασιμότητα σε άτομα με αναπηρία και μειωμένη κινητικότητα επιτρέπεται κατά παρέκκλιση κάθε ισχύουσας διάταξης, κανονισμού (συμπεριλαμβανομένου του κανονισμού πολυκατοικίας) κ.λπ. η τοποθέτηση διάταξης (ράμπας ή αναβατορίου) που θα διασφαλίζει την πρόσβαση στα άτομα αυτά εφόσον διαμένουν ως ιδιοκτήτες ή ένοικοι στα κτίρια με απαραίτητη προϋπόθεση την τήρηση των κανόνων ασφαλείας, τη σύνταξη ή ενημέρωση της Ταυτότητας Κτιρίου και την κάλυψη των εξόδων κατασκευής από τα ενδιαφερόμενα άτομα.»
Τέλος, στο σημείο αυτό πρέπει να τονίσουμε ότι η έκδοση του Π.Δ. (εφαρμοστικού του νόμου 4030/2011 περί αδειών οικοδομής) σχετικά με την μελέτη προσβασιμότητας πρέπει να επισπευτεί, δεδομένης της ήδη θέσης σε ισχύ του νόμου από τις 01.03.2012 ώστε να αποφευχθεί οποιαδήποτε εμπλοκή στην έκδοση των οικοδομικών αδειών με το νέο σύστημα.
Αντίστοιχα επισημαίνουμε ότι η Πολιτεία πρέπει να αντιμετωπίσει το μεγάλο κενό που υπάρχει στον τομέα της πιστοποίησης της ορθής εφαρμογής της τεχνικής νομοθεσίας και των οδηγιών και προδιαγραφών περί προσβασιμότητας ατόμων με αναπηρία με αποτέλεσμα τη συχνή υλοποίηση ακατάλληλων παρεμβάσεων. Προς τούτο, παράλληλα με τη δημιουργία ενός σώματος Επιθεωρητών Προσβασιμότητας που αποτελεί πάγιο αίτημα τους εθνικού αναπηρικού κινήματος, θεωρούμε απόλυτα αναγκαία την άμεση διοργάνωση σεμιναρίων σε συνεργασία με την Ε.Σ.Α.μεΑ., η οποία όπως γνωρίζετε διαθέτει πιστοποίηση φορέα «Δια Βίου Εκπαίδευσης», για την εκπαίδευση όλων των στελεχών των φορέων του δημόσιου και ευρύτερου δημόσιου φορέα που ασχολούνται με τη σύνταξη προδιαγραφών, καθώς και τον έλεγχο, την παρακολούθηση και την παραλαβή μελετών και έργων δεδομένου ότι δεν προσφέρεται σχετική εκπαίδευση σε καμία εκπαιδευτική βαθμίδα.
Κύριε Υπουργέ,
Με την πεποίθηση ότι πάντοτε η στενή συνεργασία της Πολιτείας με τους Κοινωνικούς Εταίρους οδηγεί σε λύσεις που βελτιώνουν την ποιότητα ζωής όλων, παραμένουμε στη διάθεσή σας για κάθε συνεργασία και περαιτέρω διευκρινίσεις.

Με εκτίμηση

           Ο ΠΡΟΕΔΡΟΣ                                              Ο ΓΕΝ. ΓΡΑΜΜΑΤΕΑΣ

Ι. ΒΑΡΔΑΚΑΣΤΑΝΗΣ                                                ΧΡ. ΝΑΣΤΑΣ