Αθήνα: 08/02/2019

ΠΡΟΣ:
- κα Μυρσίνη Ζορμπά, Υπουργό Πολιτισμού

ΚΟΙΝΟΠΟΙΗΣΗ:
1) Πρωθυπουργό της Χώρας κ. Α. Τσίπρα
- 2) Υπουργό Επικρατείας κ. Χρ. Βερναρδάκη
- 4) Υπουργό Παιδείας κ. Κ. Γαβρόγλου
- 5) Ε.Ο.Τ.
- Π.Σ.Τ.

---

Κατάθεση αιτημάτων και προτάσεων της ΕΣΑμεΑ επί του σ/ν: σχετικά με ορισμένες επιτρεπόμενες χρήσεις ορισμένων προστατευόμενων έργων και άλλων αντικειμένων προστασίας δυνάμει δικαιωμάτων πνευματικής ιδιοκτησίας και συγγενικών δικαιωμάτων προς όφελος των τυφλών κλπ.

Κυρία Υπουργέ,
Η Εθνική Συνομοσπονδία Ατόμων με Αναπηρία (Ε.Σ.Α.μεΑ.) –που αποτελεί τον τριτοβάθμιο κοινωνικό και συνδικαλιστικό φορέα των ατόμων με αναπηρία και των οικογενειών τους στη χώρα, επίσημα αναγνωρισμένο Κοινωνικό Εταίρο της ελληνικής Πολιτείας σε ζητήματα αναπηρίας- με το παρόν έγγραφό της και με αφορμή το σχέδιο νόμου που έχει τεθεί σε δημόσια διαβούλευση με θέμα «Ενσωμάτωση της Οδηγίας (ΕΕ) 2017/1564 του Ευρωπαϊκού Κοινοβουλίου και του Συμβουλίου της 13ης Σεπτεμβρίου 2017 σχετικά με ορισμένες επιτρεπόμενες χρήσεις ορισμένων προστατευόμενων έργων και άλλων αντικειμένων προστασίας δυνάμει δικαιωμάτων πνευματικής ιδιοκτησίας και συγγενικών δικαιωμάτων προς όφελος των τυφλών, των αμβλυώπων και των ατόμων με άλλα προβλήματα ανάγνωσης εντύπων και για την τροποποίηση της οδηγίας 2001/29/ΕΚ για την εναρμόνιση ορισμένων πτυχών του δικαιώματος του δημιουργού και συγγενικών δικαιωμάτων στην κοινωνία της πληροφορίας» σας αποστέλλει τις προτάσεις της, οι οποίες υποβλήθηκαν και ηλεκτρονικά στις 08.02.2018 στον διαδικτυακό τόπο www.opegov.gr 

Βασικό αίτημα του αναπηρικού και γονεϊκού κινήματος είναι η άμεση κύρωση της Συνθήκης του Μαρακές για την πρόσβαση τυφλών και ατόμων με προβλήματα όρασης σε δημοσιευμένα έργα, η οποία υπογράφηκε στις 27 Ιουνίου του 2013, τέθηκε σε εφαρμογή στις 30 Σεπτεμβρίου 2016 και κυρώθηκε από την Ευρωπαϊκή Ένωση την 1η Οκτωβρίου 2018. Επίσης το εν λόγω σχέδιο νόμου πρέπει να ελεγχθεί ώστε να είναι σε πλήρη εναρμόνιση με τη Συνθήκη του Μαρακές.
Λαμβάνοντας υπόψη:
• την παρ. 2 του άρθρου 4 του Συντάγματος της χώρας, σύμφωνα με το οποίο «Οι Έλληνες και οι Ελληνίδες έχουν ίσα δικαιώματα και υποχρεώσεις»,
• την παρ. 6 του άρθρου 21 του Συντάγματος της χώρας, σύμφωνα με την οποία «τα άτομα με αναπηρίες έχουν δικαίωμα να απολαμβάνουν μέτρων που εξασφαλίζουν την αυτονομία, την επαγγελματική ένταξη και τη συμμετοχή τους στην κοινωνική, οικονομική και πολιτική ζωή της Χώρας»,
• τον ν.4488/2017 (Αρ. ΦΕΚ 137 Α' /13.09.2017), ο οποίος αναφέρει:
- στην παρ. 1 του άρθρου 61 τα εξής: «1. Κάθε φυσικό πρόσωπο ή νομικό πρόσωπο δημοσίου ή ιδιωτικού δικαίου υποχρεούται να διασφαλίζει την ισότιμη άσκηση των δικαιωμάτων των ΑμεΑ στο πεδίο των αρμοδιοτήτων ή δραστηριοτήτων του, λαμβάνοντας κάθε πρόσφορο μέτρο και απέχοντας από οποιαδήποτε ενέργεια ή πρακτική που ενδέχεται να θίγει την άσκηση των δικαιωμάτων των ΑμεΑ. Ιδίως υποχρεούται: α) να αφαιρεί υφιστάμενα εμπόδια κάθε είδους, β) να τηρεί τις αρχές καθολικού σχεδιασμού σε κάθε τομέα της αρμοδιότητάς του ή της δραστηριοποίησής του, προκειμένου να διασφαλίζει για τα ΑμεΑ την προσβασιμότητα των υποδομών, των υπηρεσιών ή των αγαθών που προσφέρει, γ) να παρέχει, όπου απαιτείται σε συγκεκριμένη περίπτωση, εύλογες προσαρμογές υπό τη μορφή εξατομικευμένων και κατάλληλων τροποποιήσεων, ρυθμίσεων και ενδεδειγμένων μέτρων, χωρίς την επιβολή δυσανάλογου ή αδικαιολόγητου βάρους, δ) να απέχει από πρακτικές, κριτήρια, συνήθειες και συμπεριφορές που συνεπάγονται διακρίσεις σε βάρος των ΑμεΑ, ε) να προάγει με θετικά μέτρα την ισότιμη συμμετοχή και άσκηση των δικαιωμάτων των ΑμεΑ στον τομέα της αρμοδιότητας ή δραστηριότητάς του»,
- στο άρθρο 68 «Νομοπαραγωγική διαδικασία, ανάλυση συνεπειών ρυθμίσεων και παραγωγή επίσημων στατιστικών για τα ΑμεΑ» τα εξής: «1. Κατά το στάδιο της νομοπαραγωγικής διαδικασίας τα αρμόδια όργανα συνεκτιμούν τα δικαιώματα των ΑμεΑ, όπως αυτά περιγράφονται στη Σύμβαση και κατά τη διάρκεια της κατάρτισης σχεδίων νόμου, συνεργάζονται με το Συντονιστικό Μηχανισμό του άρθρου 69 και με το Κεντρικό Σημείο Αναφοράς του άρθρου 70 και τελούν σε διαβούλευση με αναγνωρισμένες αντιπροσωπευτικές οργανώσεις του αναπηρικού κινήματος, με άτομα και με ομάδες ατόμων που έχουν εύλογο ενδιαφέρον για τα δικαιώματα των ΑμεΑ [...]»
• τον ν.4074/2012 (ΦΕΚ 88 Α΄/11.04.2012), με τον οποίο η χώρα μας κύρωσε τη
Διεθνή Σύμβαση για τα Δικαιώματα των Ατόμων με Αναπηρία μαζί με το προαιρετικό πρωτόκολλο που τη συνοδεύει, γεγονός που συνεπάγεται την εφαρμογή της σε ευρωπαϊκό και εθνικό επίπεδο, και πιο συγκεκριμένα τις παρακάτω απαιτήσεις που περιλαμβάνονται σε αυτήν:
- την παρ.3 του άρθρου 4 «Γενικές Υποχρεώσεις», στην οποία υπαγορεύεται το εξής: «3. Κατά την ανάπτυξη και εφαρμογή της νομοθεσίας και των πολιτικών, για να εφαρμοστεί η παρούσα Σύμβαση και σε άλλες διαδικασίες λήψης αποφάσεων που αφορούν ζητήματα σχετικά με τα άτομα με αναπηρίες, τα Συμβαλλόμενα Κράτη θα συμβουλεύονται συνεχώς και θα εμπλέκουν ενεργά τα άτομα με αναπηρίες, συμπεριλαμβανομένων και των παιδιών με αναπηρίες, μέσω των αντιπροσωπευτικών οργανώσεών τους»,
- το άρθρο 9 «Προσβασιμότητα», στο οποίο αναφέρεται το εξής: «1. Για να επιτρέψουν στα ΑμεΑ να ζουν ανεξάρτητα και να συμμετέχουν πλήρως σε όλες τις πτυχές της ζωής, τα Κράτη Μέρη λαμβάνουν κατάλληλα μέτρα για να εξασφαλίσουν στα ΑμεΑ πρόσβαση, σε ίση βάση με τους άλλους, στο φυσικό περιβάλλον, στα μέσα μαζικής μεταφοράς, στην ενημέρωση και επικοινωνία, συμπεριλαμβανομένων τεχνολογιών και συστημάτων πληροφοριών, και σε άλλες εγκαταστάσεις και υπηρεσίες, που είναι ανοικτές ή παρέχονται στο κοινό, σε αστικές και αγροτικές περιοχές».

η ΕΣΑμεΑ επιθυμεί να θέσει υπόψη σας τα εξής:
Το υπάρχον νομικό πλαίσιο καλύπτει απόλυτα την πρόσβαση των τυφλών και των ατόμων με χαμηλή όραση στο βιβλίο γενικά, ωστόσο δυστυχώς, αυτό δεν υλοποιείται εκ μέρους των εκδοτών. Ως εκ τούτου, η μόρφωση και η ψυχαγωγία των ανθρώπων με προβλήματα όρασης εναπόκειται μέχρι σήμερα στην «Καλοσύνη των Ξένων», στη βούληση και το φιλότιμο του συγγενικού και φιλικού περιβάλλοντος, ενός μικρού κύκλου εθελοντών, όχι πάντα σταθερού, και κυρίως στην οικονομική αφαίμαξη του άμεσα ενδιαφερομένου. Με το παρόν Σχέδιο Νόμου, αντί να προχωρήσει η χώρα μας ένα βήμα παραπέρα και να εκσυγχρονιστεί πολιτισμικά προσφέροντας ουσιαστική δωρεάν πρόσβαση στους εντυποανάπηρους ανθρώπους κάθε κατηγορίας, θέτει ένα επιπλέον εμπόδιο, ήτοι την αποζημίωση των «δικαιούχων» δηλαδή των εκδοτών. Είναι ντροπή και όνειδος να εξαρτάται η πρόσβαση των τυφλών και των λοιπών ατόμων με προβλήματα όρασης α) από την έκδοση Υπουργικής Απόφασης της οποίας δεν υπάρχει χρονικός προσδιορισμός έκδοσης και β) από την παροχή εύλογης αποζημίωσης στους δικαιούχους. Και η εύλογη αποζημίωση προβλέπεται να χορηγείται από μη κερδοσκοπικούς φορείς ή βιβλιοθήκες Πανεπιστημίων κλπ., οι οποίοι επεξεργάζονται τα κείμενα προκειμένου να τα μετατρέψουν σε προσβάσιμη μορφή, είτε ψηφιακή, είτε ακουστική, είτε σε γραφή Β γει 11ε, είτε σε μεγαλογράμματους χαρακτήρες, με δυσβάσταχτο κόστος, με προσωπικό πολύ περιορισμένο, το οποίο αφιερώνει πολλές εργατοώρες στην μετατροπή κάθε βιβλίου στην κατάλληλη μορφή. Η καταβολή οποιασδήποτε αποζημίωσης εκ μέρους των φορέων αυτών, οι οποίοι ουδόλως αποζημιώνονται για το παρεχόμενο έργο, είναι σε κάθε περίπτωση καταχρηστική, ανεπίτρεπτη και υπερβαίνει τα εσκαμμένα. Το δε προβλεπόμενο ποσοστό παραχώρησης εκ μέρους των εκδοτικών οίκων μόνο του 10% επί των εκδιδομένων τίτλων ετησίως, είναι προκλητικό και θέτει ένα επιπλέον εμπόδιο στην απρόσκοπτη πρόσβαση των ανθρώπων με προβλήματα όρασης στο αγαθό του βιβλίου.
Για όλους τους προαναφερθέντες λόγους, σας καλούμε, είτε να αποσύρεται συλλήβδην το υπό διαβούλευση Σχέδιο Νόμου, είτε να απαλείψετε τα τρία επίμαχα σημεία ήτοι: α) την εύλογη αποζημίωση των δικαιούχων, β) το ποσοστό του 10% παραχώρησης των νέων τίτλων ετησίως και γ) την αίρεση ισχύος του παρόντος από την έκδοση Υπουργικής Απόφασης με άγνωστες λεπτομέρειες σε άδηλο χρονικό σημείο. Καθώς επίσης και να προβλεφθούν αυστηρές κυρώσεις στους εκδότες που δεν συμμορφώνονται και δεν παρέχουν στους αρμόδιους φορείς το υλικό σε μορφή e-pub.

Με εκτίμηση

Ο Πρόεδρος

Ι. Βαρδακαστάνης

Ο Γεν. Γραμματέας

Ι. Λυμβαίος