Αθήνα: 02/08/2019

ΠΡΟΣ:
κ. Κ. Καραμανλή, Υπουργό Υποδομών & Μεταφορών

ΚΟΙΝΟΠΟΙΗΣΗ:
-Γραφείο Πρωθυπουργού της χώρας, κ. Κ. Μητσοτάκη
-κ. Γ. Γεραπετρίτη, Υπουργό Επικρατείας
-κ. Χρήστο - Γεώργιο Σκέρτσο, Υφυπουργό στον Πρωθυπουργό για τον συντονισμό του κυβερνητικού έργου
-κ. Ι. Κεφαλογιάννη, Υφυπουργό Υποδομών & Μεταφορών
-κ. Ν. Σταθόπουλο, Γενικό Γραμματέα Μεταφορών
-Οργανώσεις- Μέλη Ε.Σ.Α.μεΑ.

---

Κατάθεση θεμάτων που αφορούν στα άτομα με αναπηρία και σχετίζονται με τους τομείς αρμοδιότητας του Υπουργού Υποδομών & Μεταφορών -τομέα Μεταφορών

Κύριε Υπουργέ,
Η Εθνική Συνομοσπονδία Ατόμων με Αναπηρία (Ε.Σ.Α.μεΑ.) – που, όπως γνωρίζετε, αποτελεί τον τριτοβάθμιο κοινωνικό και συνδικαλιστικό φορέα των ατόμων με αναπηρία και των οικογενειών τους στη χώρα, επίσημα αναγνωρισμένο Κοινωνικό Εταίρο της ελληνικής Πολιτείας σε ζητήματα αναπηρίας και ιδρυτικό μέλος του Ευρωπαϊκού Φόρουμ Ατόμων με Αναπηρία (European Disability Forum) - με την παρούσα επιστολή της επιθυμεί να σας συγχαρεί για την ανάληψη των καθηκόντων σας και να σας υποβάλλει τα βασικά θέματα που απασχολούν τα άτομα με αναπηρία και άπτονται των αρμοδιοτήτων του Υπουργείου σας στον τομέα των Μεταφορών.

Όπως γνωρίζετε, τόσο το εθνικό όσο και το ευρωπαϊκό πλαίσιο για την αναπηρία και ιδίως την προσβασιμότητα των υποδομών, συμπεριλαμβανομένων των μεταφορών, στα άτομα με αναπηρία διαμορφώνονται πλέον στη βάση:
 της Σύμβασης των Ηνωμένων Εθνών (ΗΕ) για τα Δικαιώματα των Ατόμων με Αναπηρίες, που επικυρώθηκε από την Ελληνική Βουλή με τον ν.4074/2012, και ιδιαιτέρως του άρθρου 9 –«Προσβασιμότητα» αυτής,
 του ν.4488/2017 (Μέρος Δ'), που περιλαμβάνει τις κατευθυντήριες και οργανωτικές διατάξεις υλοποίησης της Σύμβασης, και ιδιαίτερα του άρθρου 64 -«Πρόσβαση στο φυσικό, δομημένο και ηλεκτρονικό περιβάλλον» αυτού, το οποίο αναφέρει ρητά ότι: «τα διοικητικά όργανα και οι αρχές στο πλαίσιο της αρμοδιότητάς τους μεριμνούν για τη διασφάλιση της ισότιμης πρόσβασης των ΑμεΑ στο φυσικό και δομημένο περιβάλλον, τόσο σε συνήθεις συνθήκες όσο και σε καταστάσεις έκτακτης ανάγκης[...]»,
 της «Agenda 2030» για τη Βιώσιμη Ανάπτυξη, η οποία, υποστηρίζοντας τη Σύμβαση των Ηνωμένων Εθνών για τα Δικαιώματα των Ατόμων με Αναπηρίες περιλαμβάνει 11 ρητές αναφορές στα άτομα με αναπηρία, οι δύο εκ των οποίων περιλαμβάνονται στο στόχο 11 για συνεκτικές και βιώσιμες πόλεις (βλ. 11.2 και 11.7), προτρέποντας τα κράτη να διασφαλίσουν έως το 2030, ασφαλή, προσιτά, προσβάσιμα και βιώσιμα συστήματα μεταφοράς για όλους, να βελτιώσει την ασφάλεια των δρόμων, κυρίως με την επέκταση των δημόσιων συγκοινωνιών, δίνοντας ταυτόχρονα ιδιαίτερη προσοχή στις ανάγκες εκείνων που βρίσκονται σε ευάλωτη κατάσταση, όπως οι γυναίκες, τα παιδιά, τα άτομα με αναπηρίες και οι ηλικιωμένοι,
 των Κανονισμών για τα δικαιώματα των επιβατών με αναπηρία σε όλα τα μέσα μεταφοράς (βλ. Κανονισμούς ΕΚ 1107/2006, 1371/2007, 181/2011) και όλων των Οδηγιών που σχετίζονται με τις προδιαγραφές και έγκριση οχημάτων, επιβαταμαξών κ.λπ.,
 του Γενικού Κανονισμού και των επιμέρους Κανονισμών των Ευρωπαϊκών Διαρθρωτικών και Επενδυτικών Ταμείων της Ευρωπαϊκής Ένωσης, οι οποίοι αφενός για την προγραμματική περίοδο 2014-2020, επιβάλλουν πλέον την προσβασιμότητα ως υποχρεωτική σε όλα τα στάδια της προετοιμασίας και της εφαρμογής των προγραμμάτων, ενώ έχουν εισάγει και την Γενική Αιρεσιμότητα 3- «Αναπηρία» επιβάλλοντας μεταξύ άλλων «[...] α) διαβούλευση και συμμετοχή των φορέων που είναι αρμόδιοι για την προστασία των δικαιωμάτων των ατόμων με αναπηρία και των αντιπροσωπευτικών οργανώσεων των ατόμων με αναπηρία καθ' όλη τη διάρκεια της προετοιμασίας και υλοποίησης των Προγραμμάτων, [...] και γ) εξασφάλιση της παρακολούθησης της εφαρμογής του άρθρου 9 «Προσβασιμότητα» της Σύμβασης καθ' όλη την προετοιμασία και την υλοποίηση των Προγραμμάτων, αφετέρου αντίστοιχες υποχρεώσεις συμπεριλαμβάνονται και στα προσχέδια των Ευρωπαϊκών Κανονισμών των Διαρθρωτικών Ταμείων της επόμενης προγραμματικής περιόδου 2021-2027,
 της Οδηγίας (EE) 2019/882 σχετικά με τις απαιτήσεις προσβασιμότητας προϊόντων και υπηρεσιών, που σκοπό έχει να συμβάλει στην ορθή λειτουργία της εσωτερικής αγοράς μέσω της προσέγγισης των νομοθετικών, κανονιστικών και διοικητικών διατάξεων των κρατών μελών όσον αφορά τις απαιτήσεις προσβασιμότητας για ορισμένα προϊόντα, και αναφέρει ότι «(50) Η προσβασιμότητα θα πρέπει να επιτυγχάνεται με τη συστηματική εξάλειψη και πρόληψη των εμποδίων, κατά προτίμηση μέσω ενός καθολικού σχεδιασμού ή μιας προσέγγισης «σχεδιασμός για όλους», η οποία συμβάλλει για τα άτομα με αναπηρίες στη διασφάλιση πρόσβασης επί ίσοις όροις με τους υπολοίπους [...].»,
 του ν. 4412/2016 «Δημόσιες Συμβάσεις Έργων, Προμηθειών και Υπηρεσιών (προσαρμογή στις Οδηγίες 2014/24/ΕΕ και 2014/25/ΕΕ)», που καθορίζει ότι για όλες τις συμβάσεις που προορίζονται για χρήση από φυσικά πρόσωπα οι τεχνικές προδιαγραφές καταρτίζονται έτσι ώστε να λαμβάνουν υπόψη κριτήρια προσβασιμότητας (άρθρο 54 και Παράρτημα VIII),
 τoυ Νέου Οικοδομικού Κανονισμού -Ν.Ο.Κ. (ν. 4067/2012), ο οποίος στα άρθρα του 26 και 27 ορίζει ειδικές ρυθμίσεις για την εξυπηρέτηση των ατόμων με αναπηρία και των εμποδιζόμενων ατόμων, ενώ ρητά θέτει το 2020 ως χρονικό όριο αποκατάστασης της προσβασιμότητας όλων των υφιστάμενων κτιρίων συγκεκριμένων χρήσεων, άλλως τα κτίρια θα θεωρούνται αυθαίρετα,
 του «Εθνικού Προγράμματος για την εφαρμογή της Σύμβασης για τα δικαιώματα των ατόμων με αναπηρία με στόχο την ένταξη και την κοινωνική προστασία των δικαιωμάτων των ατόμων με αναπηρία, με χρόνιες παθήσεις και των οικογενειών τους και την άρση όλων των μορφών διάκρισης σε βάρος τους», που η Ε.Σ.Α.μεΑ. υπέβαλε στον Πρωθυπουργό της χώρας και το Υπουργικό Συμβούλιο στις 16.07.2019 .
Κύριε Υπουργέ,
Στόχος της παρούσας επιστολής είναι η ανάδειξη των κυριότερων σημείων, τα οποία έχουν ανάγκη επεμβάσεων από το Υπουργείο, καθώς και η από κοινού ανάπτυξη μιας επικαιροποιημένης Agenda για την μεταξύ μας συνεργασία, ώστε να αναπτυχθεί και να τεθεί σε εφαρμογή Επιχειρησιακό Σχέδιο του Υπουργείου σας για την εφαρμογή της προσβασιμότητας των υποδομών, οχημάτων και παντός τύπου εξοπλισμών (στάσεις, εκδοτήρια εισιτηρίων, infokiosks κ.λπ.) σε όλη την μεταφορική αλυσίδα (επίγεια και εναέρια) αρμοδιότητάς σας, στο πνεύμα της Σύμβασης για τα δικαιώματα των ατόμων με αναπηρία (ν. 4074/2012) και του ν.4488/2017.

Για την επεξεργασία και παρακολούθηση αυτού του Επιχειρησιακού Σχεδίου, προτείνουμε τη στενή συνεργασία του Επιμέρους Σημείου Αναφοράς του Υπουργείου σας για την Παρακολούθηση Εφαρμογής της Σύμβασης (βλ. παρ. 1, άρθρο 71 του ν.4488/2017) με την Ε.Σ.Α.μεΑ. Επισημαίνουμε ότι η Ε.Σ.Α.μεΑ., εκτός από αναγνωρισμένο κοινωνικό εταίρο για θέματα αναπηρίας , αποτελεί και εταίρο του Πλαισίου για την προαγωγή της εφαρμογής της Σύμβασης (άρθρο 72 του ν.4488/2017).
Στο πλαίσιο του προαναφερθέντος Επιχειρησιακού Σχεδίου, προτείνουμε την επεξεργασία των παρακάτω θεμάτων, δηλώνοντας ταυτόχρονα την αμέριστη συμπαράστασή μας και θέτοντας στη διάθεσή σας την πολύχρονη τεχνογνωσία και εμπειρία που διαθέτουμε:
1.Θεσμικές παρεμβάσεις
1.1 Συμπερίληψη της διάστασης της αναπηρίας σε όλες τις πολιτικές και προγράμματα για την κινητικότητα και την αστική κινητικότητα, καθώς και την οδική ασφάλεια.
1.2 Λήψη μέτρων για την εφαρμογή των απαιτήσεων των Κανονισμών για τα δικαιώματα των επιβατών με αναπηρία σε όλα τα μέσα μεταφοράς- Διασφάλιση της καθολικής πρόσβασης των ατόμων με αναπηρία και μειωμένη κινητικότητα γενικότερα, σε όλα τα δημόσια μεταφορικά συστήματα της χώρας, σταθερής ή μη τροχιάς, αστικά και υπεραστικά (συμπεριλαμβανομένων των ΤΑΧΙ και των υπεραστικών μεταφορών ΚΤΕΛ) - Ανάπτυξη ειδικής δημόσιας υπηρεσίας εξυπηρέτησης ειδικών περιπτώσεων ατόμων με αναπηρία, που θα λειτουργεί 7ημέρες /εβδομάδα και 24 ώρες/ημέρα.
1.3 Θέσπιση διαδικασιών ασφάλειας και διαδικασιών υποστήριξης επιβατών με αναπηρίες σε έκτακτη ανάγκη.
1.5 Αναμόρφωση του πλαισίου χορήγησης αδειών οδήγησης σε οδηγούς με αναπηρία
1.5 Ίδρυση νέων κέντρων εξέτασης υποψηφίων οδηγών, τύπου ΗΝΙΟΧΟΣ, στην Περιφέρεια.
1.6 Αναθεώρηση του συστήματος εκπτώσεων/απαλλαγών των ατόμων με αναπηρία και χρόνιες παθήσεις κατά τις μετακινήσεις τους
1.7 Θεσμοθέτηση μόνιμης Επιτροπής Προσβασιμότητας Μεταφορών η οποία, σε συνεργασία με το Επιμέρους Σημείο Αναφοράς και με τη συμμετοχή εκπροσώπων της Ε.Σ.Α.μεΑ., θα παρακολουθεί την υλοποίηση του Στρατηγικού Σχεδίου και θα εισηγείται στον Υπουργό διορθωτικά μέτρα.
1.8 Θεσμική εκπροσώπηση της Ε.Σ.Α.μεΑ. στα Δ.Σ. όλων των Οργανισμών σταθερής και μη τροχιάς, αστικά και υπεραστικά, σε Αθήνα και Θεσσαλονίκη.
2.Επικοινωνία – Ενημέρωση
2.1 Συμμόρφωση του ιστοτόπου του Υπουργείου-Γενικής Γραμματείας Μεταφορών και των εποπτευόμων από αυτό φορέων με τον ν. 4591/2019 για την προσβασιμότητα των ιστότοπων και των εφαρμογών για φορητές συσκευές των οργανισμών του δημόσιου τομέα και την Υπ. Απόφαση με αριθ.. ΥΑΠ/Φ.40.4/1/989 για την Κύρωση Πλαισίου Παροχής Υπηρεσιών Ηλεκτρονικής Διακυβέρνησης.
2.2 Ενημέρωση των επιβατών με αναπηρία για τα δικαιώματά τους, πρόσβαση στην πληροφόρηση πριν και κατά τη διάρκεια των μετακινήσεων τους (χρήση προσβάσιμων μορφών και μέσω προσβάσιμων συστημάτων επικοινωνιών).
2.3 Εκπαίδευση των στελεχών όλης της αλυσίδας του τομέα μεταφορών (προσωπικό μεταφορικών φορέων/αεροδρομίων/σταθμών, προσωπικό επίγειας εξυπηρέτησης, εκπαιδευτών οδήγησης, επαγγελματιών οδηγών επιβατηγών οχημάτων κ.λπ.) σε θέματα αναπηρίας και προσβασιμότητας.

Κύριε Υπουργέ,
Τα παραπάνω αποτελούν μια συνοπτική έκθεση των θεμάτων που αφορούν στα άτομα με αναπηρία και άπτονται των αρμοδιοτήτων σας στον τομέα των Μεταφορών, τα οποία η Ε.Σ.Α.μεΑ. επιθυμεί να συζητήσει αναλυτικά μαζί σας σε συνάντηση με αντιπροσωπεία της σε ημερομηνία που εσείς θα ορίσετε. Η ισχυρή τεχνογνωσία που σήμερα διαθέτει η Ε.Σ.Α.μεΑ., η οποία έχει αναγνωριστεί από όλες τις Υπηρεσίες με τις οποίες συνεργάζεται στενά, είμαστε βέβαιοι ότι θα διευκολύνει το έργο των Υπηρεσιών σας θέτοντας θεμέλια για μια ουσιαστική στροφή προς μία πραγματικά βιώσιμη κοινωνία.
Σας ευχαριστούμε θερμά εκ των προτέρων.