Αθήνα: 25/05/2015

ΠΡΟΣ:
κ. Χρ. Σπίρτζη, Αναπληρωτή Υπουργό Υποδομών, Μεταφορών & Δικτύων

ΚΟΙΝΟΠΟΙΗΣΗ:
- Πρωθυπουργό της χώρας κ. Αλ. Τσίπρα
- Υπουργό Επικρατείας κ. Ν. Παππά
- Υπουργό Επικρατείας κ. Αλ. Φλαμπουράρη
- κ. Γ. Σταθάκη, Υπουργό Οικονομίας, Υποδομών, Ναυτιλίας και Τουρισμού
- κ. Πέρκα, Γενική Γραμματέα Υποδομών, Μεταφορών και Δικτύων
- κ. Δ. Τζώρτζη, Γενικό Γραμματέα Τηλεπικοινωνιών & Ταχυδρομείων
- Φορείς - Μέλη Ε.Σ.Α.μεΑ.

---

Κατάθεση θεμάτων που αφορούν στα άτομα με αναπηρία και σχετίζονται με τον τομέα των Μεταφορών και Δικτύων

Κύριε Υπουργέ,

Η Εθνική Συνομοσπονδία Ατόμων με Αναπηρία (Ε.Σ.Α.μεΑ.) - που αποτελεί τον τριτοβάθμιο κοινωνικό και συνδικαλιστικό φορέα των ατόμων με αναπηρία και των οικογενειών τους στη χώρα, επίσημα αναγνωρισμένο δια του Ν.2430/96 (ΦΕΚ 156Α/10.7.96) Κοινωνικό Εταίρο της ελληνικής Πολιτείας σε ζητήματα αναπηρίας και ιδρυτικό μέλος του Ευρωπαϊκού Φόρουμ Ατόμων με Αναπηρία, του μεγαλύτερου φορέα εκπροσώπησης των ατόμων με αναπηρία και των οικογενειών τους σε ευρωπαϊκό επίπεδο, διαθέτουσα σήμερα διαχειριστική επάρκεια Β΄ και Γ΄ Τύπου για την υλοποίηση συγχρηματοδοτούμενων πράξεων στο πλαίσιο του ΕΣΠΑ 2007 - 2013 και διαπίστευση φορέα παροχής προγραμμάτων «Δια Βίου Μάθησης» - με την παρούσα επιστολή της σας συγχαίρει για την ανάληψη των νέων καθηκόντων σας και παράλληλα θέτει υπόψη σας βασικά θέματα που απασχολούν τα άτομα με αναπηρία και άπτονται του Υπουργείου σας.

Όπως γνωρίζετε, τόσο το εθνικό όσο και το ευρωπαϊκό πλαίσιο για την αναπηρία διαμορφώνονται πλέον στη βάση:
Α) της Σύμβασης των Ηνωμένων Εθνών για τα Δικαιώματα των Ατόμων με Αναπηρία - την οποία αφού επικύρωσε η Ε.Ε., επικύρωσε και η χώρα μας μέσω του Ν.4074/2012 (ΦΕΚ 88Α/11.04.2012), αναλαμβάνοντας τις σχετικές υποχρεώσεις. Επισημαίνουμε ιδιαίτερα ότι το άρθρο 9 - «Προσβασιμότητα» της Σύμβασης αποτελεί βασικό κριτήριο υλοποίησης της «γενικής εκ των προτέρων αιρεσιμότητας 3- Αναπηρία» του νέου Γενικού Κανονισμού των Ευρωπαϊκών Ταμείων για την περίοδο 2014-2020.
Β) των νέων Ευρωπαϊκών Κανονισμών για τα δικαιώματα των επιβατών με αναπηρία (Κανονισμοί ΕΚ 1107/2006, 1371/2007, 181/2011)
Γ) του Γενικού Κανονισμού (ΕΕ) 1303/2013 των Διαρθρωτικών Ταμείων της Ευρωπαϊκής Ένωσης και των επιμέρους Κανονισμών των Διαρθρωτικών Ταμείων της Ευρωπαϊκής Ένωσης για την νέα προγραμματική περίοδο 2014 - 2020
Δ) των Οδηγιών 2014/24/ΕΕ και 2014/25/ΕΕ σχετικά με τις δημόσιες προμήθειες και με τις προμήθειες φορέων που δραστηριοποιούνται στους τομείς του ύδατος, της ενέργειας, των μεταφορών και των ταχυδρομικών υπηρεσιών αντίστοιχα, οι οποίες πλέον επιβάλλουν για όλες τις προμήθειες που προορίζονται για χρήση από φυσικά πρόσωπα, είτε πρόκειται για το ευρύ κοινό είτε για το προσωπικό της αναθέτουσας αρχής, οι τεχνικές προδιαγραφές να καταρτίζονται με τρόπο ώστε να λαμβάνουν υπόψη τα κριτήρια προσβασιμότητας για άτομα με αναπηρίες ή τον σχεδιασμό για όλους τους χρήστες (βλ. άρθρο 42 της Οδηγίας 2014/24/ΕΕ και αντίστοιχο άρθρο 60 της οδηγίας 2014/25/ΕΕ).
Σκοπός της επιστολής αυτής είναι η υποβολή των προτάσεων του αναπηρικού κινήματος για την θέσπιση συνεργασίας του με το Υπουργείο σας, με στόχο να αναπτυχθεί και τεθεί σε εφαρμογή συγκεκριμένο Επιχειρησιακό Σχέδιο του Υπουργείου για την προώθηση, εφαρμογή και συντονισμό των απαιτούμενων σχετικών πολιτικών και δράσεων, τις οποίες πλέον υπαγορεύουν οι νεότερες ευρωπαϊκές πολιτικές, Οδηγίες και Κανονισμοί και η Σύμβαση των Ηνωμένων Εθνών για τα Δικαιώματα των Ατόμων με Αναπηρία (Ν.4074/2012) και επιβάλλουν οι σημερινές δραματικές συνθήκες που βιώνουν τα άτομα με αναπηρία στη χώρα μας. Για την κατάρτιση και εφαρμογή αυτού του Επιχειρησιακού Σχεδίου προτείνουμε αφενός τον ορισμό από εσάς Ειδικού Συντονιστή, του οποίου κύρια αρμοδιότητα θα είναι ο συντονισμός όλων των πολιτικών/μέτρων/προγραμμάτων του Υπουργείου σας για τα άτομα με αναπηρία στο πλαίσιο της προαναφερόμενης Σύμβασης των Ηνωμένων Εθνών, αφετέρου τη σύσταση Ομάδας Εργασίας στην οποία να συμμετέχουν στελέχη του Υπουργείου και εκπρόσωποι όλων των εμπλεκομένων εποπτευόμενων φορέων, καθώς και εκπροσώπων της Ε.Σ.Α.μεΑ.
Στο σημείο αυτό, ιδιαίτερα επισημαίνουμε την επί σειρά ετών λειτουργία της εξαιρετικά αποτελεσματικής ειδικής Επιτροπής στο Υπουργείο σας σχετικά με θέματα ατόμων με αναπηρία, η οποία είχε καταστήσει το Υπουργείο κομβικό σημείο σε εθνικό και ευρωπαϊκό επίπεδο για τα θέματα αυτά και η οποία έχει πλέον δυστυχώς καταργηθεί τα τελευταία χρόνια.

Κύριε Υπουργέ,

Στο πνεύμα των παραπάνω η Εθνική Συνομοσπονδία Ατόμων με Αναπηρία (Ε.Σ.Α.μεΑ.) επανέρχεται στη συνέχεια στα ελάχιστα και απόλυτα αναγκαία θέματα των τομέων αρμοδιότητάς σας που σχετίζονται με τα άτομα με αναπηρία, δηλώνοντας ταυτόχρονα την αμέριστη συμπαράστασή της για την ανάπτυξη και υλοποίησή τους και θέτοντας στη διάθεσή σας την πολύχρονη τεχνογνωσία και εμπειρία που διαθέτει.

Α. ΓΕΝΙΚΑ

• Δημιουργία ολιγομελούς Ομάδας Εργασίας στελεχών του Υπουργείου, των από αυτό εποπτευόμενων Φορέων και της Ε.Σ.Α.μεΑ., που θα συντάξει Επιχειρησιακό πρόγραμμα του Υπουργείου για την εξειδίκευση των επιταγών της Σύμβασης των Η.Ε. στο αντικείμενο του Υπουργείου και των από αυτό εποπτευόμενων Φορέων για την προώθηση της μη διάκρισης και της προσβασιμότητας ως βάσης για την ανάπτυξη εθνικής πολιτικής για τις Υποδομές, Μεταφορές και Δίκτυα και για την ανάπτυξη και παρακολούθηση της υλοποίησης του προαναφερόμενου Επιχειρησιακού Σχεδίου του Υπουργείου.
• Αξίζει στο σημείο αυτό να αναφερθούμε σε έγγραφο προς το Γραφείο Υφυπουργού κ. Ι. Μαγκριώτη, με αρ. πρωτ. ΔΕΝΠ/84/15.11.2011 της Δ/νσης Εποπτείας Νομικών Προσώπων της Γεν. Γραμ. Συγ/νων Δημ. Έργων με θέμα «Συμπεράσματα Ομάδας εργασίας για την κατάρτιση Επιχειρησιακού Σχεδίου για τη διασφάλιση της πρόσβασης των ατόμων με αναπηρία στις υποδομές και το δομημένο περιβάλλον» και την συνημμένη σε αυτό εισήγηση, που αποτελεί εκτενή μελέτη και αντιμετώπιση πολλών θεμάτων της αρμοδιότητάς σας σχετικών με τα άτομα με αναπηρία, που είχε εκπονήσει ειδική Ομάδα Εργασίας του Υπουργείου με συμμετοχή και εκπροσώπων της Ε.Σ.Α.μεΑ. Εξαιτίας του μεγάλου μεγέθους της εισήγησης (αριθμός σελίδων 38), με το παρόν σας αποστέλλουμε συνημμένα, προς διευκόλυνσή σας, μόνο το προαναφερθέν διαβιβαστικό έγγραφο στο οποίο αναφέρονται επιγραμματικά ανά τομέα αρμοδιότητας του Υπουργείου σας τα αντικείμενα με τα οποία ασχολήθηκε η ειδική Ομάδα Εργασίας. Η εισήγηση θα μπορούσε να λειτουργήσει επικαιροποιούμενη ως βάση για τη σύνταξη του προαναφερόμενου σημερινού Επιχειρησιακού Προγράμματος.

Β. ΤΟΜΕΑΣ ΜΕΤΑΦΟΡΩΝ & ΔΙΚΤΥΩΝ

• Συμμόρφωση με τους νέους Ευρωπαϊκούς Κανονισμούς για τα δικαιώματα επιβατών με αναπηρία . Η Ε.Ε. έχει ήδη εγκρίνει Κανονισμούς για τα δικαιώματα των επιβατών με αναπηρία που ταξιδεύουν με αεροπλάνα, τρένα, λεωφορεία (αστικά και υπεραστικά) κ.λπ. Στη χώρα μας εξακολουθούν να υπάρχουν αεροδρόμια μη προσβάσιμα, αεροπορικές εταιρείες που δε δέχονται επιβάτες με αναπηρία, τρένα και υπεραστικά λεωφορεία απολύτως ακατάλληλα για άτομα με αναπηρία κ.λπ. Οι Κανονισμοί έχουν τεθεί όμως σε εφαρμογή και η χώρα θα κληθεί πάλι κατηγορούμενη για την αθέτηση των υποχρεώσεών της. Είναι καθήκον του Υπουργείου να δρομολογήσει συνεργασία μεταξύ των σχετικών Φορέων που αυτό εποπτεύει και της Ε.Σ.Α.μεΑ. για την προώθηση μέτρων στο πνεύμα των νέων Κανονισμών (βελτίωση της προσβασιμότητας, καθορισμός ποιοτικών προτύπων κ.λπ.)
• Βελτίωση του ισχύοντος θεσμικού πλαισίου του τομέα μεταφορών (ειδικό δελτίο στάθμευσης, ειδικά ΤΑΧΙ αναπηρικών φορέων, διόδια κ.λπ.). Πολλά επιμέρους θέματα έχουν τεθεί υπόψη και των προηγούμενων ηγεσιών του Υπουργείου. Ομάδα με τη συμμετοχή και της Ε.Σ.Α.μεΑ. - όπως προαναφέρθηκε - έχει ήδη καταγράψει τα προβλήματα και έχει υποβάλλει συγκεκριμένες προτάσεις (βλ. έγγραφο προς το Γραφείο Υφυπουργού κ. Ι. Μαγκριώτη, με αρ. πρωτ. ΔΕΝΠ/84/15.11.2011 της Δ/νσης Εποπτείας Νομικών Προσώπων της Γεν. Γραμ. Συγ/νων Δημ. Έργων με θέμα «Συμπεράσματα Ομάδας εργασίας για την κατάρτιση Επιχειρησιακού Σχεδίου για τη διασφάλιση της πρόσβασης των ατόμων με αναπηρία στις υποδομές και το δομημένο περιβάλλον») χωρίς όμως την αντιμετώπισή τους μέχρι σήμερα. Ιδιαίτερα όσον αφορά στο εξαιρετικά πιεστικό θέμα της ελεύθερης διέλευσης από τα διόδια των ατόμων με αναπηρία, επισημαίνουμε ότι λόγω της έλλειψης προσβάσιμων μέσων μαζικής μεταφοράς τα άτομα με αναπηρία αναγκάζονται να χρησιμοποιούν κατά τις μετακινήσεις τους ιδιωτικό αυτοκίνητο (για προσωπικούς ή ιατρικούς λόγους), το κόστος λειτουργίας του οποίου έχει πλέον καταστεί δυσβάστακτο υπό συνθήκες κρίσης. Το υψηλό δε κόστος των διοδίων έχει ως αποτέλεσμα να αυξάνεται σημαντικά το ήδη υψηλό κόστος μετακίνησής τους. Η ΕΣΑμεΑ θεωρεί απόλυτα αναγκαία τη θέσπιση ελεύθερης διέλευσης των αναπηρικών αυτοκινήτων από τα διόδια όλων των αυτοκινητοδρόμων της χώρας με την παρουσία ή μη των ατόμων με αναπηρία στο όχημα, δεδομένου ότι συχνά κάποιος τα μεταφέρει σε ιατρική π.χ. μονάδα για κάποια πολύωρη θεραπεία, τα αφήνει και επιστρέφει για να τα οδηγήσει πίσω στην οικία τους, γεγονός που οδηγεί στην κυκλοφορία του αναπηρικού οχήματος προς εξυπηρέτηση του ατόμου με αναπηρία, χωρίς όμως αυτό να ευρίσκεται εντός του οχήματος.
• Διασφάλιση πρόσβασης των ατόμων με αναπηρία στα μέσα μαζικής μεταφοράς και στις υπηρεσίες του τομέα των μεταφορών γενικότερα (αστικά λεωφορεία, ΚΤΕΛ, ΤΑΧΙ, τρένα/ΠΡΟΑΣΤΙΑΚΟΣ, κρατήσεις εισιτηρίων, συναλλαγή, σταθμοί κ.λπ.) στην Αθήνα και στην Περιφέρεια.
• Επισημαίνουμε ιδιαίτερα την παντελή έλλειψη προσβάσιμων οχημάτων ΚΤΕΛ, γεγονός που αποκλείει τη χρήση του στόλου υπεραστικών συγκοινωνιών από άτομα με αναπηρία απαξιώνοντας πλήρως τον Κανονισμό ΕΕ 181/2011 και ορθώνοντας ένα επιπλέον εμπόδιο στην ανάπτυξη του Τουρισμού για Όλους. Η έλλειψη προσβάσιμων οχημάτων ΚΤΕΛ οδηγεί στον αποκλεισμό 80.000.000 δυνητικών ευρωπαίων επισκεπτών με αναπηρία από τη χώρα μας σε μια περίοδο που η μόνη ακμάζουσα εθνική "βιομηχανία" είναι ο τουρισμός.
• Ιδιαίτερα κρίσιμη επίσης χαρακτηρίζεται η απουσία μέτρων διαφυγής ατόμων με αναπηρία από τις υποδομές των σταθμών, καθώς και οι συνεχείς διακοπές στη λειτουργία ανελκυστήρων στους σταθμούς και η παντελής απουσία χειροκίνητων ανυψωτικών μηχανισμών για τον απεγκλωβισμό και εξυπηρέτηση ατόμων με κινητικά προβλήματα σε αυτούς σε περιπτώσεις έκτακτης ανάγκης.
• Εξίσου σημαντική, η αναβάθμιση της ειδικής υπηρεσίας της ΕΘΕΛ και του ΟΑΣΘ για την εξυπηρέτηση ατόμων με αναπηρία και η δημιουργία αντίστοιχων υπηρεσιών στις μεγαλύτερες πόλεις της χώρας.
• Δράσεις εκπαίδευσης των στελεχών του τομέα μεταφορών στο πλαίσιο των απαιτήσεων των νέων Ευρωπαϊκών Κανονισμών για τα δικαιώματα των επιβατών με αναπηρία και σε συνεργασία με την Ε.Σ.Α.μεΑ. (όπως προβλέπεται και από τους Κανονισμούς).
• Διασφάλιση της προσβασιμότητας της επικοινωνίας/ενημέρωσης ατόμων με αναπηρία Επισημαίνεται η αναγκαιότητα διασφάλισης της προσβασιμότητας της ιστοσελίδας του Υπουργείου και όλων των ηλεκτρονικών εφαρμογών που αναπτύσσει τόσο το Υπουργείο όσο και οι μεταφορικοί φορείς, βάσει της Απόφασης της Υπηρεσίας Ανάπτυξης Πληροφορικής του Υπουργείου Διοικητικής Μεταρρύθμισης & Ηλ. Διακυβέρνησης, ΥΑΠ/Φ.40.4/1/989/10.04.2012 Κύρωση Πλαισίου Παροχής Υπηρεσιών Ηλεκτρονικής Διακυβέρνησης, που προβλέπει «......7.Προσβασιμότητα [ΚΥ.49]: Οι δημόσιοι διαδικτυακοί τόποι ΠΡΕΠΕΙ ΝΑ συμμορφώνονται με το πρότυπο των Οδηγιών για την Προσβασιμότητα του Περιεχομένου του Ιστού Web Content Accessibility Guidelines (WCAG), έκδοση 2.0 σε επίπεδο συμμόρφωσης τουλάχιστον «ΑΑ»....». ενημέρωση των ατόμων με αναπηρία για τα δικαιώματά τους όταν ταξιδεύουν κ.λπ.
• Παράλληλα απόλυτα αναγκαία είναι η επικαιροποίηση πληροφόρησης σχετικά με τις μετακινήσεις ατόμων με αναπηρία, τυχόντα εμπόδια που παρουσιάζονται στα μεταφορικά δίκτυα κ.λπ.
• Δράσεις στο πλαίσιο της παροχής Καθολικής Υπηρεσίας για την βελτίωση της δυνατότητας πρόσβασης των πολιτών με αναπηρία στις τηλεπικοινωνίες και το διαδίκτυο. Η ΕΣΑμεΑ είχε ήδη μια πρώτη επαφή με την ΕΕΤΤ, η συνεργασία όμως με το Υπουργείο και η από κοινού προώθηση δράσεων θεωρήθηκε απόλυτα αναγκαία.

Κύριε Υπουργέ,

Ελπίζοντας ότι θα ανταποκριθείτε θετικά στις προτάσεις μας, θα επιθυμούσαμε τον καθορισμό συνάντησης μαζί σας για να σας αναπτύξουμε τις θέσεις και τις προτάσεις μας με την ελπίδα εδραίωσης μιας ουσιαστικής και αποτελεσματικής μεταξύ μας συνεργασίας.

Με εκτίμηση,

Ο ΠΡΟΕΔΡΟΣ

Ι. ΒΑΡΔΑΚΑΣΤΑΝΗΣ

Ο ΓΕΝ. ΓΡΑΜΜΑΤΕΑΣ

ΧΡ. ΝΑΣΤΑΣ