Αθήνα: 06/05/2011

ΠΡΟΣ:
κ. Δ. Ρέππα, Υπουργό Υποδομών, Μεταφορών & Δικτύων

ΚΟΙΝΟΠΟΙΗΣΗ:
- κ. Σπ. Βούγια, Υφυπουργό Υποδομών, Μεταφορών & Δικτύων
- κ. Θ. Τσιόκα, Γενικό Γραμματέα Υποδομών, Μεταφορών & Δικτύων
- κα Δ. Δάγλα, Διευθύντρια Διεύθυνσης Οδικής Ασφάλειας & Περιβάλλοντος
- Φορείς - μέλη Ε.Σ.Α.μεΑ.

---

Προτάσεις της Ε.Σ.Α.μεΑ. στο πλαίσιο της διαβούλευσης για την “Πρόταση αναμόρφωσης θεσμικού πλαισίου χορήγησης αδειών σε υποψήφιους οδηγούς”

Κύριε Υπουργέ,

Η Εθνική Συνομοσπονδία Ατόμων με Αναπηρία (Ε.Σ.Α.μεΑ.) - που αποτελεί τον τριτοβάθμιο κοινωνικό και συνδικαλιστικό φορέα των ατόμων με αναπηρία και των οικογενειών τους στη χώρα, δια νόμου αναγνωρισμένο Κοινωνικό Εταίρο της ελληνικής Πολιτείας σε ζητήματα αναπηρίας και ιδρυτικό μέλος του Ευρωπαϊκού Φόρουμ Ατόμων με Αναπηρία, του μεγαλύτερου φορέα εκπροσώπησης των ατόμων με αναπηρία και των οικογενειών τους σε ευρωπαϊκό επίπεδο - με την παρούσα επιστολή της υποβάλλει τις θέσεις - προτάσεις της στο πλαίσιο της διαβούλευσης για την «Πρόταση αναμόρφωσης θεσμικού πλαισίου χορήγησης αδειών σε υποψήφιους οδηγούς».

Οι προτάσεις που ακολουθούν υποβλήθηκαν και ηλεκτρονικά και στον διαδικτυακό τόπο ηλεκτρονικής διακυβέρνησης (www.opengov.gr ) στις 06.05.2011.

Όπως έχουμε ήδη αναφέρει και σε προηγούμενα υπομνήματά μας προς το Υπουργείο σας, αλλά και στη Γραμματεία Διϋπουργικής Επιτροπής Οδικής Ασφάλειας, το ισχύον θεσμικό πλαίσιο πρέπει πλέον να τροποποιηθεί στην κατεύθυνση της εξίσωσης των ευκαιριών για όλους τους οδηγούς ώστε αφενός να αρθούν τα όποια εμπόδια υφίστανται οι υποψήφιοι οδηγοί με αναπηρία, αφετέρου να προωθηθεί η εξοικείωση των εκπαιδευτών οδηγών, αλλά και των λοιπών οδηγών, εξεταστών, ιατρών κ.λπ., με τις ανάγκες των πολιτών με αναπηρία.

Ειδικότερα η Ε.Σ.Α.μεΑ. προτείνει ανά ενότητα της Πρότασης του Υπουργείου Υποδομών, Μεταφορών και Δικτύων τα εξής:

Α. ΕΝΟΤΗΤΑ Ι: «Αναβάθμιση εκπαίδευσης, διασφάλιση ποιότητας και της διαφάνειας της διαδικασίας ανάδειξης νέων εκπαιδευτών οδηγών»

Είναι γεγονός ότι σήμερα οι εκπαιδευτές οδηγών δεν λαμβάνουν καμία εκπαίδευση σε θέματα σχετικά με τα άτομα με αναπηρία και τις ανάγκες αυτών. Στη συντριπτική τους δε πλειοψηφία τόσο αυτοί όσο και οι εξεταστές θεωρούν την όποια αναπηρία ως τεκμήριο μη ικανότητας στην οδήγηση. 

Όπως πολύ σωστά αναφέρεται στις «προτεινόμενες ρυθμίσεις» της παρούσας ενότητας της Πρότασης, θα πρέπει να προβλεφθεί η εισαγωγή νέων μαθημάτων, μεταξύ των οποίων θα πρέπει απαραίτητα να συγκαταλέγεται ενότητα που θα αφορά στα άτομα με αναπηρία, τις ανάγκες αυτών και τον τρόπο συναλλαγής με αυτά.

Η Ε.Σ.Α.μεΑ., διαθέτοντας την αναγκαία τεχνογνωσία, τίθεται στη διάθεση του Υπουργείου για την υποστήριξη της σύνταξης του αντίστοιχου εκπαιδευτικού υλικού.

Β. ΕΝΟΤΗΤΑ ΙΙ: «Αναβάθμιση εκπαίδευσης, διασφάλιση ποιότητας και της διαφάνειας της εκπαίδευσης υποψηφίων οδηγών»

Αναφορικά με την αναβάθμιση της εκπαίδευσης υποψηφίων οδηγών, μεταξύ των αδυναμιών των υφιστάμενων ρυθμίσεων πρέπει να συμπεριληφθούν:

• Η απουσία παντελούς εκπαίδευσης των υποψηφίων οδηγών - και δη των επαγγελματιών - σε θέματα σχετικά με τις ανάγκες των οδηγών με αναπηρία, αλλά και των πεζών με αναπηρία, με τους οποίους εκ των πραγμάτων καλούνται να συνυπάρξουν στο οδικό περιβάλλον.
• Η παντελής απουσία προσβάσιμων σχολών εκπαίδευσης και εξεταστικών κέντρων, καθώς και ειδικά διασκευασμένων αυτοκινήτων για την εκπαίδευση των οδηγών με κινητική αναπηρία, πλην ελαχίστων εξαιρέσεων, με πολύ μεγάλο κόστος για τους οδηγούς αυτούς.
• Η απουσία προσβάσιμου εκπαιδευτικού υλικού και προσβάσιμης διαδικασίας για τους οδηγούς με προβλήματα ακοής.

Στο σημείο αυτό πρέπει να επισημανθεί ιδιαίτερα η επιτακτική αναγκαιότητα:

• αναβάθμισης των υπηρεσιών του ΗΝΙΟΧΟΥ (Κέντρο Αξιολόγησης Ικανότητας και Προετοιμασίας Οδήγησης Ατόμων με Αναπηρία στο Ε.Ι.Α.Α.) και του ισχύοντος πλαισίου λειτουργίας του, επαρκούς στελέχωσής του από εξειδικευμένο προσωπικό με γνώση των συνθηκών αναπηρίας και
• επέκτασης της λειτουργίας του στην Περιφέρεια με τη δημιουργία τοπικών παραρτημάτων, που θα πρέπει να στελεχωθούν επίσης με εξειδικευμένο προσωπικό και κατάλληλη υλικοτεχνική υποδομή,

με στόχο την πιο επαρκή προετοιμασία των οδηγών με αναπηρία, την επιλογή των καταλληλότερων διασκευών για τα οχήματά τους, αλλά και την αποφυγή της υπέρμετρης ταλαιπωρίας την οποία υφίστανται εξαναγκαζόμενοι να μεταφερθούν και να παραμείνουν για αρκετό χρονικό διάστημα στην Αθήνα από όλες τις περιοχές της χώρας προκειμένου να εκπαιδευθούν και αξιολογηθούν στον ΗΝΙΟΧΟ. Σήμερα τα άτομα με αναπηρία είναι δέσμια ελάχιστων ιδιωτικών σχολών που διαθέτουν διασκευασμένα οχήματα, ενώ μόνιμο αίτημα του αναπηρικού κινήματος αποτελεί η δημιουργία υπεύθυνου φορέα που θα είναι αρμόδιος για την τοποθέτηση και πιστοποίηση των αναγκαίων διασκευών.

Για το λόγο αυτό προτείνουμε τη συμπερίληψη στις «προτεινόμενες ρυθμίσεις»:

• Της εισαγωγής στο εκπαιδευτικό υλικό υποψηφίων οδηγών ενότητας που θα αφορά στα άτομα με αναπηρία, τις ανάγκες αυτών και τον τρόπο συναλλαγής με αυτά.
• Της επιβολής προσβασιμότητας των υποδομών των σχολών εκπαίδευσης υποψηφίων οδηγών σε άτομα με αναπηρία και μειωμένη κινητικότητα και της πρόβλεψης τουλάχιστον σε μια σχολή εκπαίδευσης ανά νομό ειδικά διασκευασμένων οχημάτων.
• Της αναβάθμισης των υπηρεσιών του ΗΝΙΟΧΟΥ (Κέντρο Αξιολόγησης Ικανότητας και Προετοιμασίας Οδήγησης Ατόμων με Αναπηρία στο Ε.Ι.Α.Α.) και του ισχύοντος πλαισίου λειτουργίας του, της επαρκούς στελέχωσής του από εξειδικευμένο προσωπικό με γνώση των συνθηκών αναπηρίας καθώς και της επέκτασης της λειτουργίας του στην Περιφέρεια με τη δημιουργία τοπικών παραρτημάτων, που θα πρέπει να στελεχωθούν επίσης με εξειδικευμένο προσωπικό και κατάλληλη υλικοτεχνική υποδομή ώστε να διασφαλίζεται η - με το μικρότερο δυνατό κόστος και τη μεγαλύτερη ποιότητα - αξιολόγηση και εκπαίδευση οδηγών με αναπηρία.
• Της πρόβλεψης ειδικών προγραμμάτων για τη θεωρητική εκπαίδευση υποψηφίων οδηγών με αναπηρία μέσω Η/Υ, κατανοητών από όλους και σε προσβάσιμες μορφές.
• Της μετάφρασης του Κώδικα Οδικής Κυκλοφορίας (Κ.Ο.Κ.) στην Ελληνική Νοηματική Γλώσσα και της δωρεάν διανομής του σε ηλεκτρονική μορφή (CD ή DVD) σε άτομα κωφά και βαρήκοα. Η Ομοσπονδία Κωφών Ελλάδος (ΟΜ.Κ.Ε.) προτίθεται να αναλάβει το έργο αυτό με την οικονομική υποστήριξη του Υπουργείου (ως αρμόδιου φορέα παροχής υλικού σε υποψήφιους οδηγούς) για την κάλυψη του κόστους μετάφρασης και ηλεκτρονικής επεξεργασίας, το οποίο έχει εκτιμήσει σε 25.000€.
• Της δημιουργίας υπεύθυνου φορέα που θα είναι αρμόδιος για την τοποθέτηση και πιστοποίηση των αναγκαίων διασκευών σε οχήματα ατόμων με αναπηρία.
• Της αξιοποίησης του μαθήματος της Οδικής Κυκλοφορίας στα σχολεία, καθώς και όλων των πάρκων κυκλοφοριακής αγωγής για την προώθηση νέας κουλτούρας σχετικά με την αποδοχή και κοινωνική ενσωμάτωση των ατόμων με αναπηρία αλλά και το σεβασμό τους ως χρηστών του αστικού και οδικού περιβάλλοντος.

Γ. ΕΝΟΤΗΤΑ ΙΙΙ: «Αναβάθμιση ποιότητας εξεταστών και του έργου των εξετάσεων, διασφάλιση της ποιότητας και της διαφάνειας στις εξετάσεις υποψηφίων οδηγών»

Με δεδομένο ότι οι αδυναμίες που περιγράφηκαν παραπάνω για τις σχολές εκπαίδευσης ισχύουν ακριβώς και για τα εξεταστικά κέντρα και τους εξεταστές, η Ε.Σ.Α.μεΑ. προτείνει τη συμπερίληψη στις «προτεινόμενες ρυθμίσεις» της παρούσας ενότητας των εξής:

• Της εκπαίδευσης/επιμόρφωσης των εξεταστών, αλλά και των ιατρών των Δ.Ι.Ε. και των ειδικών Επιθεωρητών, σε θέματα που αφορούν στα άτομα με αναπηρία, τις ανάγκες αυτών και τον τρόπο συναλλαγής με αυτά.
• Της καθιέρωσης χρήσης από κωφά και βαρήκοα άτομα διερμηνέα της Ελληνικής Νοηματικής γλώσσας - εφόσον το επιθυμούν - κατά την εξέταση των θεωρητικών θεμάτων για την απόκτηση της άδειας οδήγησης. Η ιδιότητα του διερμηνέα θα αποδεικνύεται από σχετικό δελτίο του Συλλόγου Διερμηνέων Ε.Ν.Γ. ή με σχετική βεβαίωση της Ομοσπονδίας Κωφών Ελλάδος (ΟΜ.Κ.Ε.).
• Της πρόβλεψης ενημέρωσης των οδηγών π.χ. για αλλαγές του Κ.Ο.Κ. κ.λπ. με μορφές προσβάσιμες σε αυτούς (προσβάσιμες ιστοσελίδες, DVD με διερμηνεία στη νοηματική κ.λπ.)
• Της τροποποίησης της ισχύουσας νομοθεσίας ώστε και για τα κωφά και βαρήκοα άτομα να ισχύουν ακριβώς οι ίδιες διατάξεις με αυτές που ισχύουν για τους λοιπούς πολίτες - όπως συμβαίνει σε όλες τις άλλες χώρες της Ευρωπαϊκής Ένωσης - με τρόπο ώστε κατ’ εξαίρεση να επιτρέπεται ν' αποκτούν οι κωφοί και βαρήκοοι άδεια οδήγησης των κατηγοριών Α΄ ή Β΄ και Γ΄ ή των υποκατηγοριών Α1 ή Β1 και ΕΒ με τις εξής επιπλέον προϋποθέσεις:
  • αα. Η ιατρική εξέταση για την απόκτηση άδειας οδήγησης θα διενεργηθεί από τη Δ.Ι.Ε. για τη διαπίστωση μόνο της κώφωσης.
  • ββ. Επιπλέον των ανωτέρω είναι υποχρεωτική και η πρωτοβάθμια ιατρική εξέταση από παθολόγο και οφθαλμίατρο.
  • γγ. Η άδεια χορηγείται και ισχύει μέχρι το 65ο έτος της ηλικίας τους και εφόσον δε συντρέχουν άλλοι παθολογικοί λόγοι.
• και να παρατείνεται η ισχύς των αδειών οδήγησης αυτών που έχουν χορηγηθεί με προγενέστερες διατάξεις μέχρι το 65ο έτος της ηλικίας τους.
• Της επιμήκυνσης - στην περίπτωση σταθεροποίησης της υγείας τους - της περιόδου επανεξέτασης των οδηγών με αναπηρία, που λόγω της πάθησής τους αναγκάζονται να δίνουν εξετάσεις κάθε δύο ή τρία χρόνια, καταβάλλοντας κάθε φορά παράβολα, χαρτόσημα κ.λπ. ως να εκδίδεται για πρώτη φορά δίπλωμα οδήγησης, κατά 1 ή 2 χρόνια κατά την κρίση ιατρού της αντίστοιχης υπηρεσίας του ΗΝΙΟΧΟΥ και την απαλλαγή από την καταβολή ή έστω την καταβολή μειωμένων παραβόλων, τελών κ.λπ. σε κάθε επανεξέταση ατόμου με αναπηρία.

Δ. ΕΝΟΤΗΤΑ ΙV: «Απλοποίηση γραφειοκρατικών διαδικασιών για την εξυπηρέτηση των πολιτών και την καλύτερη λειτουργία των υπηρεσιών»

Με στόχο τέλος την απρόσκοπτη πρόσβαση των υποψηφίων οδηγών με αναπηρία σε όλες τις φάσεις της διαδικασίας, η Ε.Σ.Α.μεΑ. προτείνει τη συμπερίληψη στις «προτεινόμενες ρυθμίσεις» της παρούσας ενότητας της επιβολής προσβασιμότητας των υποδομών των υπηρεσιών μεταφορών και της καθιέρωσης χρήσης από κωφά και βαρήκοα άτομα διερμηνέα της Ελληνικής Νοηματικής γλώσσας - εφόσον το επιθυμούν - κατά την συναλλαγή τους με αυτά.

Κύριε Υπουργέ,

Ελπίζοντας στην αποδοχή των προτάσεών μας, είμαστε στη διάθεσή σας για κάθε διευκρίνιση και περαιτέρω συνεργασία.

Με εκτίμηση

Ο ΠΡΟΕΔΡΟΣ
Ι. ΒΑΡΔΑΚΑΣΤΑΝΗΣ

Ο ΓΕΝ. ΓΡΑΜΜΑΤΕΑΣ
ΧΡ. ΝΑΣΤΑΣ