Αθήνα: 07/10/2019

ΠΡΟΣ:
κ. Δ.Οικονόμου, Υφυπουργό Χωροταξίας & Αστικού Περιβάλλοντος

ΚΟΙΝΟΠΟΙΗΣΗ:
-Γραφείο Πρωθυπουργού της χώρας, κ. Κ. Μητσοτάκη
-κ. Γ. Γεραπετρίτη, Υπουργό Επικρατείας
-κ.Κ.Χατζηδάκη, Υπουργό Περιβάλλοντος & Ενέργειας
-κ. Χρήστο - Γεώργιο Σκέρτσο, Υφυπουργό στον Πρωθυπουργό για τον συντονισμό του κυβερνητικού έργου
-κ. Ευθ. Μπακογιάννη, Γενικό Γραμματέα Χωροταξίας και Αστικού Περιβάλλοντος
-Οργανώσεις- Μέλη Ε.Σ.Α.μεΑ.

---

Κατάθεση προτάσεων Ε.Σ.Α.μεΑ. για την ανάπτυξη βραχυπρόθεσμων δράσεων που αφορούν στα άτομα με αναπηρία και σχετίζονται με τους τομείς χωροταξίας & αστικού περιβάλλοντος

Κύριε Υφυπουργέ,
Εν όψει της προγραμματισμένης συνάντησής μας και σε συνέχεια: (α) της με αρ. πρωτ. 1099/05.08.2019 επιστολής μας προς τον Υπουργό Περιβάλλοντος & Ενέργειας, την οποία σας είχαμε κοινοποιήσει, (β) της δημοσιοποίησης των Τελικών Συστάσεων της Επιτροπής των Ηνωμένων Εθνών για τα δικαιώματα των Ατόμων με Αναπηρίες, τις οποίες υποχρεούται η χώρα να ικανοποιήσει, καθώς και (γ) του σχεδίου Εθνικού Προγράμματος για την εφαρμογή της Σύμβασης των Ηνωμένων Εθνών για τα Δικαιώματα των Ατόμων με Αναπηρίες, που η Ε.Σ.Α.μεΑ. υπέβαλε στον Πρωθυπουργό της χώρας και το Υπουργικό Συμβούλιο στις 16.07.2019 , επανερχόμαστε με το παρόν έγγραφό μας για να σας υποβάλλουμε συγκεκριμένη πρόταση της Εθνικής Συνομοσπονδίας Ατόμων με Αναπηρία (Ε.Σ.Α.μεΑ.) για την από κοινού ανάπτυξη εμβληματικού χαρακτήρα δράσεων αρμοδιότητας του Υπουργείου σας.

Είμαστε πεπεισμένοι ότι οι δράσεις αυτές θα σηματοδοτήσουν μια νέα εποχή βιώσιμης ανάπτυξης, αυτόνομης διαβίωσης και ισότιμης πρόσβασης των πολιτών με αναπηρία στο πνεύμα των προαναφερθέντων σημείων (α), (β) και (γ) της επιστολής μας.
Αξίζει να τονίσουμε στο σημείο αυτό:
Α) την ανησυχία που εξέφρασε η Επιτροπή των Ηνωμένων Εθνών για την αργή πρόοδο στην εφαρμογή του υφιστάμενου νομικού πλαισίου για την προσβασιμότητα, συμπεριλαμβανομένης της καθυστέρησης στην υιοθέτηση της σχετικής δευτερογενούς νομοθεσίας, ιδίως της δευτερογενούς νομοθεσίας που ορίζει ο νόμος 4030/2011 και ο νόμος 4067/2012 σε σχέση με την μελέτη προσβασιμότητας για την έκδοση οικοδομικών αδειών και την προσαρμογή υφιστάμενων κτιρίων. Η Επιτροπή ανησυχεί, επίσης, για την καθυστέρηση στη θέσπιση των αναγκαίων μηχανισμών εφαρμογής, ιδίως των Επιτροπών Προσβασιμότητας με βάση τον νόμο 4495/2017.
Β) τη σύσταση της Επιτροπής των Ηνωμένων Εθνών για:
Β.1) θέσπιση από τη χώρα των απαραίτητων νομικών και άλλων μέτρων, συμπεριλαμβανομένης της υιοθέτησης κανονισμών και ενός ολοκληρωμένου εθνικού σχεδίου δράσης και μιας μακροπρόθεσμης στρατηγικής για την προσβασιμότητα, με επαρκείς πιστώσεις προϋπολογισμού, συγκεκριμένες προθεσμίες, και έναν αποτελεσματικό μηχανισμό παρακολούθησης, σε στενή διαβούλευση και με την ενεργό συμμετοχή των ατόμων με αναπηρία, μέσω των αντιπροσωπευτικών τους οργανώσεων,
Β.2) την παροχή κατάρτισης σε παρόχους υπηρεσιών, μηχανικούς, αρχιτέκτονες και πολεοδόμους για τα προβλήματα προσβασιμότητας που αντιμετωπίζουν τα άτομα με αναπηρία.
Κύριε Υφυπουργέ,
Στην προαναφερθείσα επιστολή μας περιγράψαμε αναλυτικά το σύνολο των αναγκαίων παρεμβάσεων αρμοδιότητας του Υπουργείου σας, αναφερόμενοι:
α) στην ανάγκη επεξεργασίας, τροποποίησης, συμπλήρωσης, κωδικοποίησης του ισχύοντος θεσμικού πλαισίου για την προσβασιμότητα, με στόχο την άρση ασαφειών και αντιπαραθέσεων, την συμπλήρωση κενών, την προσαρμογή σε νεώτερα πρότυπα και προδιαγραφές αλλά και ρεαλιστικά χρονοδιαγράμματα, την κωδικοποίηση διάσπαρτων ρυθμίσεων για την ενίσχυση της αποτελεσματικότητας της εφαρμογής και τη διευκόλυνση της παρακολούθησης υλοποίησης,
β) στην ανάγκη συστηματικής συνεργασίας του Υπουργείου με όλα τα Υπουργεία και την Ε.Σ.Α.μεΑ., με στόχο την άρση αντιφάσεων και την επίτευξη συμπληρωματικότητας και συμβατότητας των γενικών ρυθμίσεων αρμοδιότητας του Υπουργείου σας (π.χ. ΝΟΚ) με τις ειδικότερες ρυθμίσεις που προωθούνται από άλλα Υπουργεία (Τουρισμού, Υγείας, Παιδείας κ.λπ.) στο πνεύμα της Σύμβασης για τα δικαιώματα των ατόμων με αναπηρία (ν.4074/2012),
γ) στην ανάγκη ανάπτυξης δράσεων ενημέρωσης και εκπαίδευσης, με στόχο την κατάρτιση των στελεχών του Υπουργείου, του τεχνικού κόσμου και του κοινού σε θέματα σχετικά με τις ανάγκες των ατόμων με αναπηρία και τις υποχρεώσεις που απορρέουν από το θεσμικό πλαίσιο για την προσβασιμότητα, αλλά και τη βελτίωση της προσβασιμότητας της ιστοσελίδας του Υπουργείου σύμφωνα με την εθνική και διεθνή νομοθεσία και πρότυπα, ώστε να καταστεί κόμβος πληροφόρησης και ενημέρωσης όλου του τεχνικού κόσμου και του κοινού σε θέματα προσβασιμότητας.
Γνωρίζοντας ότι οι προαναφερθείσες επισημάνσεις μας απαιτούν υλοποίηση σε βάθος χρόνου και συγκεκριμένο Επιχειρησιακό Σχέδιο του Υπουργείου (βλ. επιστολή μας με αρ.πρωτ. 1099/05.08.2019 προς τον Υπουργό), επανερχόμενοι με την παρούσα επιστολή μας προτείνουμε τα παρακάτω που αποτελούν μια περαιτέρω προσπάθεια επισήμανσης από πλευράς μας των βραχυπρόθεσμων αναγκών, στο πλαίσιο των Τελικών Συστάσεων της Επιτροπής των Ηνωμένων Εθνών για τα δικαιώματα των Ατόμων με Αναπηρίες που άπτονται των αρμοδιοτήτων σας:
1. Για την πρόοδο στην εφαρμογή του υφιστάμενου νομικού πλαισίου για την προσβασιμότητα, με στόχο τη βελτίωση της προσβασιμότητας του υφιστάμενου αστικού αποθέματος που στεγάζει τις συγκεκριμένες χρήσεις που αναφέρονται στο άρθρο 26.4 του ν. 4067/2012 ΦΕΚ Α' 79 – «Νέος Οικοδομικός Κανονισμός» (σύμφωνα με το οποίο αυτές θα πρέπει να γίνουν προσβάσιμες μέχρι το 2020 άλλως θα χαρακτηρισθούν αυθαίρετες), προτείνουμε:
1.1 Την ανάπτυξη ολοκληρωμένης δράσης «Επιχειρώ για όλους» που θα περιλαμβάνει:
• ρεαλιστική προσαρμογή του χρονικού ορίζοντα 2020 για την υλοποίηση των αναγκαίων παρεμβάσεων,
• κατευθυντήριες οδηγίες για την εφαρμογή βασικών παρεμβάσεων διασφάλισης της προσβασιμότητας στα υφιστάμενα κτίρια,
• ένταξη σχετικής δράσης οικονομικής υποστήριξης των ενδιαφερόμενων επιχειρηματιών στο ΕΠ «Υποδομές Μεταφορών, Περιβάλλον και Αειφόρος Ανάπτυξη»,
• πρόβλεψη αυστηρών ρητρών για τους μη συμμορφούμενους.
Είναι γεγονός ότι η πρόβλεψη διασφάλισης της προσβασιμότητας μέχρι το 2020 θεσμοθετήθηκε το 2012 με την ψήφιση του Νέου Οικοδομικού Κανονισμού, δυστυχώς όμως μέχρι σήμερα κανένα μέτρο δεν έλαβε η Πολιτεία για την υλοποίησή του με το 2020 να είναι πλέον προ των πυλών!
1.2 Την ανάπτυξη προγράμματος «Διαβιώ κατ' οίκον» -στο πλαίσιο εφαρμογής του ΕΠ «Υποδομές Μεταφορών, Περιβάλλον και Αειφόρος Ανάπτυξη», και κατά το πρότυπο του Προγράμματος «Εξοικονομώ κατ' οίκον»- για την υποστήριξη ατόμων με αναπηρία κατά την υλοποίηση παρεμβάσεων που θα βελτιώνουν την προσβασιμότητα των κατοικιών τους, θα υποστηρίξουν την ανεξάρτητη διαβίωση και την αποφυγή ιδρυματοποίησης αυτών.

1.3 Την έκδοση, με εισήγηση των Υπηρεσιών του Υπουργείου, του Π.Δ. ή άλλης νομοθετικής ρύθμισης που σχετίζεται με τις προδιαγραφές για την σύνταξη της μελέτης προσβασιμότητας (βλ. ν.4030/2011, όπως τροποποιήθηκε με τον 4495/2017).

2. Για την θέσπιση των απαραίτητων νομικών και άλλων μέτρων, συμπεριλαμβανομένων των αναγκαίων μηχανισμών εφαρμογής, προτείνουμε:
2.1 Την άμεση συγκρότηση της Κεντρικής και των Περιφερειακών Επιτροπών Προσβασιμότητας όπως αυτές προβλέπονται στον ν. 4495/2017 (άρθρα 18 και 19). Επισημαίνουμε ότι η Κεντρική Επιτροπή Προσβασιμότητας σήμερα λειτουργεί με επέκταση του χρόνου λειτουργίας της παλαιάς σύνθεσής της μέχρι τέλους του έτους και με αντικείμενο οριζόμενο από τον ν. 4067/2012, άρθρο 26.7 . Σύμφωνα με τον ν. 4495/2017, άρθρο 19 προβλέπεται η λειτουργία της με συνεκτικότερο σχήμα (9 μέλη) και ευρύτερες αρμοδιότητες, προσαρμοσμένες στη νέα οργάνωση του Υπουργείου, που εκτιμούμε ότι θα διευκολύνουν και θα καταστήσουν ουσιαστικότερη τη λειτουργία και την απόδοση της Κεντρικής Επιτροπής. Επισημαίνουμε, όμως, ότι το άρθρο 19 του ν.4495/2017 έχει τροποποιηθεί στην πορεία με το άρθρο 34, παρ.10 του ν.4546/2018 χωρίς βέβαια ποτέ να εφαρμοστεί μέχρι σήμερα. Το άρθρο 34, παρ.10 του ν.4546/2018, όμως, θεωρούμε ότι θα πρέπει να καταργηθεί δεδομένου ότι η εφαρμογή του θα καθιστούσε αφενός δύσκολη την σύσταση της Επιτροπής λόγω αδυναμίας εξεύρεσης πολλών εξειδικευμένων μηχανικών σε θέματα προσβασιμότητας (η προσβασιμότητα δεν περιλαμβάνεται στα προγράμματα βασικών σπουδών των τεχνικών) και αφετέρου την Επιτροπή δυσλειτουργική -όπως είναι και η υφιστάμενη σήμερα- λόγω του μεγάλου προβλεπόμενου αριθμού μελών (13 μέλη).

2.2 Τη σύνταξη εργαλείων και κατευθυντήριων οδηγιών για την ομοιογενή και αποδοτική λειτουργία της Κεντρικής και των Περιφερειακών Επιτροπών Προσβασιμότητας, ιδιαίτερα όσον αφορά την αντιμετώπιση των αιτημάτων πολιτών με τυποποιημένο τρόπο, κάτι το οποίο επίσης απουσιάζει μέχρι σήμερα.
2.3 Τη σύσταση Ομάδων Εργασίας, με συμμετοχή της Ε.Σ.Α.μεΑ σε όλες, για την αντιμετώπιση επιμέρους θεμάτων νομοθετικού και επιχειρησιακού χαρακτήρα, όπως π.χ. επεξεργασία/ συμπλήρωση/ επικαιροποίηση/ κωδικοποίηση της νομοθεσίας για την προσβασιμότητα του φυσικού και δομημένου περιβάλλοντος, σχεδιασμό δράσεων για την προσβασιμότητα προς ένταξη στο ΕΣΠΑ, ανάπτυξη δράσεων κατάρτισης/ενημέρωσης σε θέματα προσβασιμότητας κ.λπ. Οι Ομάδες θα πρέπει να λειτουργήσουν με «σφικτά» χρονοδιαγράμματα και σαφές αντικείμενο.

Κύριε Υφυπουργέ,
Γνωρίζοντας την προσωπική σας διαδρομή και εμπειρία, ελπίζουμε στην αποδοτική συνεργασία μας προς όφελος όλων των πολιτών χωρίς αποκλεισμούς και σας διαβεβαιώνουμε για άλλη μία φορά ότι η Ε.Σ.Α.μεΑ. θέτει στη διάθεσή σας και στη διάθεση των Υπηρεσιών του Υπουργείου σας την ισχυρή τεχνογνωσία που σήμερα διαθέτει σε θέματα αναπηρίας και προσβασιμότητας, η οποία έχει αναγνωριστεί από όλες τις Υπηρεσίες με τις οποίες συνεργάζεται στενά (βλ. ΕΥΣΣΑ, Διαχειριστικές Αρχές, ΜΟΔ, Στατιστική Αρχή κ.λπ.), με στόχο μια ουσιαστική στροφή προς μία πραγματικά βιώσιμη κοινωνία.
Σας ευχαριστούμε θερμά εκ των προτέρων.