Αθήνα: 31/10/2016

ΠΡΟΣ:
κα. Θ. Φωτίου, Αναπληρώτρια Υπουργό Εργασίας, Κοινωνικής Ασφάλισης & Κοινωνικής Αλληλεγγύης

ΚΟΙΝΟΠΟΙΗΣΗ:

---

Διαπιστώσεις/προτάσεις Ε.Σ.Α.μεΑ. επί του ‘Εθνικού Μηχανισμού Συντονισμού, Παρακολούθησης και Αξιολόγησης των Πολιτικών Κοινωνικής Ένταξης και Κοινωνικής Συνοχής και άλλες διατάξεις για την Κοινωνική Αλληλεγγύη’

Αξιότιμη κυρία Υπουργέ,
Σε απάντηση της υπ. αριθ. οικ 161/14.10.2016 επιστολή σας, η Εθνική Συνομοσπονδία Ατόμων με Αναπηρία (Ε.Σ.Α.μεΑ.) με το παρόν σας υποβάλλει τις διαπιστώσεις/προτάσεις της επί του σχεδίου νόμου «Εθνικός Μηχανισμός Συντονισμού, Παρακολούθησης και Αξιολόγησης των Πολιτικών Κοινωνικής Ένταξης και Κοινωνικής Συνοχής και άλλες διατάξεις για την Κοινωνική Αλληλεγγύη».

Ο εθνικός μηχανισμός επικεντρώνεται στις πολιτικές και τις προτεραιότητες της ΕΣΚΕ για την οποία η Ε.Σ.Α.μεΑ. είχε υποβάλλει τις διαπιστώσεις/προτάσεις της. Για το αναπηρικό κίνημα της χώρας η ΕΣΚΕ δεν ενσωματώνει οριζόντια τη δικαιωματική προσέγγιση της αναπηρίας και το ίδιο ακριβώς συμβαίνει και με τον «νέο οργανικό σχηματισμό» του προαναφερθέντος σχεδίου νόμου.
Δεδομένης της προαναφερθείσας έλλειψης και κατ' απαίτηση των παρακάτω συνταγματικών και νομοθετικών επιταγών:
-της παρ. 6 του άρθρου 21, με την οποία ο συνταγματικός νομοθέτης θεσπίζει την υποχρέωση για λήψη μέτρων που θα αντιμετωπίζουν ολιστικά το ζήτημα της κοινωνικής ένταξης των ατόμων με αναπηρία,
- του ν.4074/2012 (ΦΕΚ 88Α΄/11.04.2012) -που ενσωμάτωσε στο εθνικό μας δίκαιο τη Σύμβαση του ΟΗΕ για τα δικαιώματα των ατόμων με αναπηρία- στη βάση του οποίου πρέπει να επανεξεταστεί το σύνολο της υφιστάμενης νομοθεσίας, των πολιτικών, μέτρων και προγραμμάτων και να αναμορφωθούν δομές και υπηρεσίες που προωθούν το ιατρικό μοντέλο της αναπηρίας,
η Ε.Σ.Α.μεΑ. αιτείται την εκπόνηση διακριτών στρατηγικών για την αναπηρία τόσο σε δημοτικό όσο και σε περιφερειακό και εθνικό επίπεδο, τις αρχές και τις προτεραιότητες των οποίων θα πρέπει να λαμβάνει υπόψη του ο εθνικός μηχανισμός. Αυτό συνεπάγεται την τροποποίηση του σχεδίου νόμου για τον εθνικό μηχανισμό στη βάση, μεταξύ άλλων, και των παρακάτω προτάσεών μας:
1. Διαπίστωση: Ο μηχανισμός έχει δαιδαλώδη αρχιτεκτονική, στον οποίο εμπλέκεται μια πληθώρα δημόσιων φορέων και οργάνων που οι αρμοδιότητές τους αλληλεπικαλύπτονται, δίχως ταυτόχρονα να είναι ξεκάθαρη η μεταξύ τους σχέση και σύνδεση. Επιπρόσθετα, ο χαρακτήρας του είναι περισσότερο μηχανιστικός, εφόσον ο ρόλος του εξαντλείται στην ικανοποίηση της εκ των προτέρων θεματικής αιρεσιμότητας 9 που προβλέπεται στον Κανονισμό (ΕΚ) 1303/2013 των Ευρωπαϊκών Διαρθρωτικών και Επενδυτικών Ταμείων για την προγραμματική περίοδο 2014 - 2020.
Πρόταση: Επανασχεδιασμό της αρχιτεκτονικής του εθνικού μηχανισμού -στο πλαίσιο του οποίου η αρχή της διαφάνειας πρέπει να κατέχει κεντρική θέση- με στόχο τη δημιουργία ενός περισσότερο ευέλικτου και λειτουργικού σχήματος που να διακρίνεται από ετοιμότητα και αποτελεσματικότητα. Επιπρόσθετα μέσω της αρχιτεκτονικής πρέπει να προσδιορίζονται με σαφή τρόπο τα διαφορετικά επίπεδα οργάνωσης (δημοτικό, περιφερειακό, εθνικό), η συμβολή του κάθε Φορέα στον μηχανισμό καθώς και οι μεταξύ τους σχέσεις. Κύριος στόχος του μηχανισμού πρέπει να είναι ο συντονισμός, η παρακολούθηση και η αξιολόγηση του συνόλου των πολιτικών κοινωνικής προστασίας, είτε αυτές συγχρηματοδοτούνται από ευρωπαϊκούς πόρους είτε χρηματοδοτούνται αποκλειστικά και μόνο από εθνικούς πόρους, και όχι ο σχεδιασμός, στον οποίο πρέπει να έχουν μεγαλύτερη συμμετοχή οι αντιπροσωπευτικοί φορείς των ευπαθών ομάδων του πληθυσμού, όπως είναι και η Ε.Σ.Α.μεΑ.
2. Διαπίστωση: Δημιουργείται σύγχυση από την μεγάλη πληθώρα όρων (π.χ. «κοινωνική ένταξη», «κοινωνική συνοχή», «κοινωνική αλληλεγγύη», «κοινωνική φροντίδα», «κοινωνική μέριμνα» κ.λπ.) που χρησιμοποιούνται δίχως να ορίζεται με σαφήνεια το περιεχόμενό τους και ως εκ τούτου η συσχέτιση τόσο μεταξύ τους όσο και με τους διάφορους φορείς που εμπλέκονται στη λειτουργία του μηχανισμού.
Πρόταση: Συμπερίληψη άρθρου στο εν λόγω σχέδιο νόμου με το οποίο να προσδιορίζονται με σαφήνεια αφενός όλες οι έννοιες που περιλαμβάνονται σε αυτό, αφετέρου η σύνδεση αυτών τόσο μεταξύ τους όσο και με τους φορείς που εμπλέκονται στη λειτουργία του μηχανισμού με στόχο τον σαφή προσδιορισμό του ρόλου τους.
3. Διαπίστωση: Στον τομέα της κοινωνικής πρόνοιας, ο εθνικός μηχανισμός δεν αξιοποιεί σημαντικούς φορείς -όπως είναι τα Κέντρα Κοινωνικής Πρόνοιας- που αποτελούν σημαντικό δημόσιο θεσμό παροχής κοινωνικής φροντίδας, μην συμπεριλαμβάνοντάς τους στους φορείς λειτουργίας, γεγονός που σημαίνει ότι αγνοεί τον ρόλο που μπορούν να διαδραματίσουν, προεξοφλώντας μάλλον ότι συνιστούν φορείς ιδρυματοποίησης και εγκλεισμού. Αυτό παράλληλα αποτελεί παράδειγμα ασυμβατότητας του Εθνικού Πλαισίου Στρατηγικής για την Κοινωνική Ένταξη με τη δικαιωματική προσέγγιση δεδομένου ότι στο εν λόγω κείμενο δεν γίνεται καμία αναφορά στην αναμόρφωση της λειτουργίας σημαντικών φορέων που θα μπορούσαν να συντελέσουν σε πρωτοβάθμιο και δευτεροβάθμιο επίπεδο στην μετάβαση από το ιατρικό μοντέλο της αναπηρίας (ιδρυματισμός) στο κοινωνικό /δικαιωματικό (ένταξη στην κοινότητα).
Πρόταση: Στην προτεινόμενη εθνική στρατηγική για την αναπηρία να προβλεφθεί η αναμόρφωση των Κέντρων Κοινωνικής Πρόνοιας από ιδρυματικού σε ενταξιακού χαρακτήρα φορείς και η μεταφορά των ΚΕΚΥΚΑΜΕΑ από τον τομέα της υγείας στον τομέα της κοινωνικής φροντίδας, εκπληρώνοντας με αυτόν τον τρόπο τον ρόλο για τον οποίο δημιουργήθηκαν. Επιπρόσθετα, τα Κέντρα Κοινωνικής Πρόνοιας και τα ΚΕΚΥΚΑΜΕΑ με την υπαγωγή τους είτε στον πρώτο είτε στον δεύτερο βαθμό αυτοδιοίκησης θα μπορούσαν να αποτελέσουν σημαντικό οργανικό τμήμα του εθνικού μηχανισμού, συμβάλλοντας στο έργο και τους στόχους του, σε τοπικό και περιφερειακό επίπεδο αντίστοιχα.
4. Διαπίστωση: Στο άρθρο 12 του σχεδίου νόμου «Εθνική Επιτροπή Κοινωνικής Προστασίας» δεν προβλέπεται η συμμετοχή εκπροσώπων από την ερευνητική και ακαδημαϊκή κοινότητα.
Πρόταση: Μεταξύ των μελών της «Εθνικής Επιτροπής Κοινωνικής Προστασίας» να συμπεριληφθεί ένας εκπρόσωπος του Εθνικού Κέντρου Κοινωνικών Ερευνών και δύο εκπρόσωποι της ακαδημαϊκής κοινότητας.
5. Διαπίστωση: Το «μητρώο φορέων άσκησης προνοιακής πολιτικής» που περιλαμβάνεται στο «ενιαίο γεωπληροφοριακό σύστημα» (ΕΓΣ) (άρθρο 19) συγκεντρώνει στοιχεία από το πληροφοριακό σύστημα «e-pronoia για τον πολίτη» (άρθρο 21).
Πρόταση: Μη σύσταση του «μητρώου φορέων άσκησης προνοιακής πολιτικής» αλλά αναμόρφωση του υπάρχοντος πληροφοριακού συστήματος «e-pronoia για τον πολίτη» προκειμένου να διασφαλιστεί η συμβατότητά του με το ΕΓΣ και ως εκ τούτου να εξοικονομηθούν πόροι.
Αξιότιμη κυρία Υπουργέ,
Ελπίζοντας ότι θα ανταποκριθείτε θετικά στις προτάσεις μας.
Με εκτίμηση

Ο Πρόεδρος

Ι. Βαρδακαστάνης

Ο Γεν. Γραμματέας

Χρ. Νάστας