Αθήνα: 29/07/2011

ΠΡΟΣ:
- κ. Γ. Κουτρουμάνη, Υπουργό Εργασίας και Κοινωνικής Ασφάλισης

ΚΟΙΝΟΠΟΙΗΣΗ:
- κ. Ι. Κουτσούκο, Υφυπουργό Εργασίας & Κοινωνικής Ασφάλισης
- κ. Δ. Σπυράκο, Γενικό Γραμματέα Καταναλωτή
- Φορείς - μέλη Ε.Σ.Α.μεΑ.

---

Προτάσεις Ε.Σ.Α.μεΑ. στο πλαίσιο της δημόσιας διαβούλευσης για το σχέδιο νόμου για την ‘εδραίωση της διαφάνειας στη λειτουργία της ασφαλιστικής αγοράς, την ενδυνάμωση της προστασίας των καταναλωτών και την προστασία των οφειλετών από αθέμιτες εισπρακτικές μεθοδεύσεις’

Κύριε Υπουργέ,

Η Εθνική Συνομοσπονδία Ατόμων με Αναπηρία (Ε.Σ.Α.μεΑ.) - που, όπως άλλωστε γνωρίζετε, αποτελεί τον τριτοβάθμιο κοινωνικό και συνδικαλιστικό φορέα των ατόμων με αναπηρία και των οικογενειών τους στη χώρα, επίσημα αναγνωρισμένο Κοινωνικό Εταίρο της ελληνικής Πολιτείας σε ζητήματα αναπηρίας και ιδρυτικό μέλος του Ευρωπαϊκού Φόρουμ Ατόμων με Αναπηρία, του μεγαλύτερου φορέα εκπροσώπησης των ατόμων με αναπηρία και των οικογενειών τους σε ευρωπαϊκό επίπεδο - με το παρόν σας υποβάλλει τις προτάσεις της στο πλαίσιο της δημόσιας διαβούλευσης για το σχέδιο νόμου για την «εδραίωση της διαφάνειας στη λειτουργία της ασφαλιστικής αγοράς, την ενδυνάμωση της προστασίας των καταναλωτών και την προστασία των οφειλετών από αθέμιτες εισπρακτικές μεθοδεύσεις».

Οι προτάσεις που ακολουθούν υποβλήθηκαν στις 29.07.2011 και στον διαδικτυακό τόπο διαβουλεύσεων www.opengov.gr.

Τα άτομα με αναπηρία υφίστανται εμπόδια σε όλους τους τομείς της κοινωνικής ζωής, τα οποία δυσκολεύουν την άσκηση των ανθρωπίνων και συνταγματικά κατοχυρωμένων δικαιωμάτων τους. Αναφορικά με τον τομέα της παροχής των υπηρεσιών, τα άτομα με αναπηρία βιώνουν μια ακραία διάκριση, εφόσον οι περισσότερες από αυτές δεν είναι προσβάσιμες. Για τη Συνομοσπονδία όλες οι υπηρεσίες, φυσικές και ηλεκτρονικές, που παρέχονται είτε από το δημόσιο είτε από τον ιδιωτικό τομέα, οφείλουν να μη διακρίνουν τα άτομα με αναπηρία και να λαμβάνουν υπόψη τους την ανάγκη τους για προσβασιμότητα. Πέραν όμως της διάκρισης που υφίστανται τα άτομα με αναπηρία στον τομέα των υπηρεσιών εν γένει, ιδιαίτερη διάκριση υφίστανται από τις ασφαλιστικές εταιρίες εξαιτίας αυτής καθ’ αυτής της αναπηρίας τους (π.χ. άρνηση σύναψης ασφαλιστικού συμβολαίου κ.λπ.). Η Συνομοσπονδία θεωρεί πως εάν με το εν λόγω σχέδιο νόμου δεν αντιμετωπιστεί αυτό το πρόβλημα για τα άτομα με αναπηρία, τότε αυτό δεν θα επιλυθεί ποτέ. Για αυτό άλλωστε αιτούμαστε, στη βάση των επιταγών που ακολουθούν, τη συμπερίληψη ξεχωριστού Άρθρου στο οποίο να αναφέρονται τα εξής:

«Άρθρο
Ίση μεταχείριση ατόμων με αναπηρία

Η ίση μεταχείριση των ατόμων με αναπηρία με τους παρόχους των ασφαλιστικών υπηρεσιών και προϊόντων διασφαλίζεται. Ιδίως κατά το στάδιο προσυμβατικής αξιολόγησης σε καμία περίπτωση η αναπηρία δεν μπορεί να συνιστά αιτία διακριτικής μεταχείρισης σε βάρος οιουδήποτε δυνητικού πελάτη και δεν μπορεί να επιφέρει πρόσθετο κόστος σε σχέση με δυνητικούς πελάτες χωρίς αναπηρία. Με απόφαση του Υπουργού Εργασίας & Κοινωνικής Ασφάλισης καθορίζεται κάθε αναγκαία λεπτομέρεια για την εφαρμογή της παρούσας διάταξης».

Το εν λόγω άρθρο, όπως θα δείτε παρακάτω, προτείνουμε να προστεθεί στο Άρθρο 7 του σχεδίου νόμου (ως Άρθρο 28ζ).

Βάσει λοιπόν των επιταγών:

(i) της παρ. 2 του άρθρου 4 του Συντάγματος της χώρας, σύμφωνα με το οποίο «Οι Έλληνες και οι Ελληνίδες έχουν ίσα δικαιώματα και υποχρεώσεις.»,

(ii) των παραγράφων 1 και 2 του Άρθρου 5Α του Συντάγματος της χώρας, σύμφωνα με τις οποίες: «Καθένας έχει δικαίωμα στην πληροφόρηση, όπως νόμος ορίζει…..» και «Καθένας έχει δικαίωμα συμμετοχής στην Κοινωνία της Πληροφορίας. Η διευκόλυνση της πρόσβασης στις πληροφορίες που διακινούνται ηλεκτρονικά, καθώς και της παραγωγής, ανταλλαγής και διάδοσής τους αποτελεί υποχρέωση του Κράτους….»,

(iii) της παρ. 6, του Άρθρου 21 του Συντάγματος της χώρας, σύμφωνα με την οποία «τα άτομα με αναπηρίες έχουν δικαίωμα να απολαμβάνουν μέτρων που εξασφαλίζουν την αυτονομία, την επαγγελματική ένταξη και τη συμμετοχή τους στην κοινωνική, οικονομική και πολιτική ζωή της Χώρας»,

(iv) του άρθρου 9 «Προσβασιμότητα» της Διεθνούς Σύμβασης για τα Δικαιώματα των Ατόμων με Αναπηρία του ΟΗΕ, την οποία η χώρα μας μαζί με το Προαιρετικό της Πρωτόκολλο έχει υπογράψει και αναμένεται άμεσα να κυρώσει και ως εκ τούτου να θέσει σε εφαρμογή σε εθνικό επίπεδο, σύμφωνα με το οποίο: «Προκειμένου να επιτρέψουν στα άτομα με αναπηρίες να ζουν ανεξάρτητα και να συμμετέχουν πλήρως σε όλες τις πτυχές της ζωής, τα Συμβαλλόμενα Κράτη λαμβάνουν κατάλληλα μέτρα προκειμένου να διασφαλίζουν στα άτομα με αναπηρίες την πρόσβαση, σε ίση βάση με τους άλλους, στο φυσικό περιβάλλον, τα μέσα μεταφοράς, την πληροφορία και τις επικοινωνίες, συμπεριλαμβανομένων και των τεχνολογιών και συστημάτων πληροφορίας και επικοινωνιών και σε άλλες εγκαταστάσεις και υπηρεσίες που είναι ανοικτές ή παρέχονται στο κοινό, τόσο στις αστικές όσο και στις αγροτικές περιοχές…»,

(v) της παρ. ε του άρθρου 25 «Υγεία» της Διεθνούς Σύμβασης για τα Δικαιώματα των Ατόμων με Αναπηρία του ΟΗΕ, σύμφωνα με την οποία: «…Τα Συμβαλλόμενα Κράτη …ε. απαγορεύουν τις διακρίσεις κατά των ατόμων με αναπηρίες, κατά την παροχή ασφάλισης υγείας και ζωής, όπου μια τέτοια ασφάλιση επιτρέπεται από την εθνική νομοθεσία, η οποία παρέχεται κατά δίκαιο και εύλογο τρόπο, …»,

(vi) των άρθρων 1 και 26 του Χάρτη των Θεμελιωδών Δικαιωμάτων της Ευρωπαϊκής Ένωσης σύμφωνα με τα οποία «..η ανθρώπινη αξιοπρέπεια είναι απαραβίαστη. Πρέπει να είναι σεβαστή και να προστατεύεται» και «η Ευρωπαϊκή Ένωση αναγνωρίζει και σέβεται το δικαίωμα των ατόμων με αναπηρία να επωφελούνται μέτρων που θα τους εξασφαλίζουν την αυτονομία, την κοινωνική και επαγγελματική ένταξη και τη συμμετοχή στον κοινωνικό βίο», καθώς και του άρθρου 21 με το οποίο απαγορεύεται κάθε είδους διάκριση λόγω αναπηρίας,

η Ε.Σ.Α.μεΑ. προτείνει ανά άρθρο τα εξής:

1. Άρθρο 1

Στο άρθρο 1α «Διαφημιστική Ενημέρωση» - που προτείνεται να προστεθεί μετά το άρθρο 1 του ν. 2496/1997 - να συμπεριληφθεί η πρόνοια για προσβάσιμη ενημέρωση και ως εκ τούτου η παρ. 2 να διαμορφωθεί ως ακολούθως (βλ. με έντονη γραμματοσειρά):
«2. Η πληροφόρηση πρέπει να είναι επαρκής και κατανοητή από το μέσο αποδέκτη της και προσβάσιμη (έντυπα σε γραφή Braille, σε CD, σε DVD ή ενημέρωση μέσω sms κ.λπ.) στους πελάτες ή δυνητικούς πελάτες με αναπηρία. Η πληροφόρηση δεν πρέπει να αποκρύπτει ή να υποβαθμίζει σημαντικά στοιχεία, δηλώσεις ή προειδοποιήσεις κρίσιμα για την διαμόρφωση πλήρους εικόνας για τα χαρακτηριστικά του προϊόντος».
Στο άρθρο 1β «Προσυμβατική ενημέρωση σε όλες τις ασφαλίσεις» - που προτείνεται να προστεθεί μετά το άρθρο 1 του ν. 2496/1997 - να συμπεριληφθεί η πρόνοια για προσβάσιμη ενημέρωση και ως εκ τούτου οι παρ. 1 και 3 να διαμορφωθούν ως ακολούθως (βλ. με έντονη γραμματοσειρά):
«1. Εκτός της ενημέρωσης που προβλέπεται από άλλες διατάξεις, ο ασφαλιστής ενημερώνει τον λήπτη της ασφάλισης πριν τη σύναψη οποιασδήποτε σύμβασης ασφάλισης εγγράφως ή επί άλλου σταθερού μέσου ή μέσω εντύπων σε προσβάσιμες μορφές (έντυπα σε γραφή Braille, σε CD, σε DVD κ.λπ.) ή μέσω sms στην περίπτωση που ο λήπτης της ασφάλισης είναι άτομο με αναπηρία για: ……».
«3. Ο ασφαλιστής οφείλει να διαθέτει στον λήπτη της ασφάλισης ένα ενημερωτικό έντυπο για το συγκεκριμένο ασφαλιστικό προϊόν, το οποίο εμπεριέχει όλες τις σημαντικές πληροφορίες για τη σύναψη και την εκπλήρωση της ασφαλιστικής σύμβασης. Το έντυπο αυτό θα πρέπει να παρέχεται και σε προσβάσιμες μορφές (σε γραφή Braille, σε CD, σε DVD κ.λπ.) στην περίπτωση που ο λήπτης της ασφάλισης είναι άτομο με αναπηρία. Με απόφαση των Υπουργών Εργασίας και Κοινωνικής Ασφάλισης και Οικονομικών μπορούν να εξειδικεύονται οι πληροφορίες που πρέπει περιλαμβάνονται στο έντυπο αυτό».
Στο άρθρο 1γ «Υποχρεώσεις ασφαλιστικού διαμεσολαβητή» - που προτείνεται να προστεθεί μετά το άρθρο 1 του ν. 2496/1997 - να συμπεριληφθεί η πρόνοια για προσβάσιμη ενημέρωση και ως εκ τούτου τα εδάφια 1γ) και δ) να διαμορφωθούν ως ακολούθως (βλ. με έντονη γραμματοσειρά):
«γ) ενημερώνει επαρκώς το λήπτη της ασφάλισης, που εάν αυτός είναι άτομο με αναπηρία η ενημέρωση θα γίνεται μέσω προσβάσιμων μορφών (έντυπα σε γραφή Braille, σε CD, σε DVD κ.λπ.), για τα χαρακτηριστικά της ασφάλισης, τους κινδύνους της καθώς και τα δικαιώματα του λήπτη της ασφάλισης,
δ) να ενημερώνει, πριν από κάθε εξαγορά ή μεταφορά ασφάλισης, τον λήπτη της ασφάλισης, και εάν απαιτείται και μέσω προσβάσιμων μορφών, για τις έννομες και οικονομικές συνέπειες της επιλογής του,..».
2. Άρθρο 4
Στο άρθρο 9α «Ομαδικά συμβόλαια ασφάλισης» - που προτείνεται να προστεθεί μετά το άρθρο 9 του ν. 2496/1997 - να συμπεριληφθεί η πρόνοια για προσβάσιμη ενημέρωση και ως εκ τούτου το εδάφιο α) να διαμορφωθούν ως ακολούθως (βλ. με έντονη γραμματοσειρά):
«Για τη συμμετοχή σε ομαδικά συμβόλαια ασφάλισης, όπου ο λήπτης της ασφάλισης είναι πρόσωπο διαφορετικό του ασφαλισμένου, ο ασφαλισμένος λαμβάνει:
α) ενημέρωση, η οποία σε περίπτωση ατόμου με αναπηρία είναι σε προσβάσιμη μορφή, για την οικονομική επιβάρυνση που συνεπάγεται η συμμετοχή του σε ομαδικό συμβόλαιο ασφάλισης, ….».
3. Άρθρο 6 «Ενημέρωση κατά τη διάρκεια της ασφάλισης»
Στην παρ. 6 - που προτείνεται να προστεθεί μετά το άρθρο 27 του ν. 2496/1997 - να συμπεριληφθεί η πρόνοια για προσβάσιμη ενημέρωση και ως εκ τούτου να διαμορφωθεί ως ακολούθως (βλ. με έντονη γραμματοσειρά):
 «6. Ο ασφαλιστής υποχρεούται να ενημερώνει εγγράφως το λήπτη της ασφάλισης, και σε περίπτωση που ο δεύτερος είναι άτομο με αναπηρία μέσω προσβάσιμων μορφών (έντυπα σε γραφή Braille, σε CD, σε DVD κ.λπ.) ή ακόμη και μέσω sms, χωρίς επιπλέον χρέωση, τουλάχιστον ετησίως, σχετικά με:……»
4. Άρθρο 7
Μετά το άρθρο 28 του ν. 2496/1997 προστίθενται άρθρα 28α, 28β, 28γ, 28δ, 28ε, 28στ και 28ζ ως εξής:
Στο άρθρο 28α «Προσυμβατική αξιολόγηση στις ασφαλίσεις ζωής που συνδέονται με επενδύσεις» - που προτείνεται να προστεθεί μετά το άρθρο 28 του ν. 2496/1997 - να συμπεριληφθεί η πρόνοια για προσβάσιμη ενημέρωση και ως εκ τούτου η παρ. 3 να διαμορφωθεί ως ακολούθως (βλ. με έντονη γραμματοσειρά):
«3. Εάν ο ασφαλιστής κρίνει ότι μια συγκεκριμένη ασφάλιση δεν είναι κατάλληλη για τον λήπτη της ασφάλισης, οφείλει να τον ενημερώσει εγγράφως ή μέσω προσβάσιμων μορφών σε περίπτωση που ο λήπτης είναι άτομο με αναπηρία, προειδοποιώντας τον για τους ενδεχόμενους κινδύνους που αναλαμβάνει».
Στο άρθρο 28δ «Προσυμβατική ενημέρωση στις ασφαλίσεις ζωής» - που προτείνεται να προστεθεί μετά το άρθρο 28 του ν. 2496/1997 - να συμπεριληφθεί η πρόνοια για προσβάσιμη ενημέρωση και ως εκ τούτου η παρ. 1 να διαμορφωθεί ως ακολούθως (βλ. με έντονη γραμματοσειρά):
«1. Πριν τη σύναψη σύμβασης ασφάλισης ζωής ο ασφαλιστής ενημερώνει τον λήπτη ασφάλισης για τα κύρια χαρακτηριστικά της ασφάλισης, σε περίπτωση δε λήπτη της ασφάλισης με αναπηρία μέσω προσβάσιμων μορφών, προκειμένου αυτός:…..»
Στη βάση της προαναφερθείσας επιταγής της παρ. ε του άρθρου 25 «Υγεία» της Διεθνούς Σύμβασης για τα Δικαιώματα των Ατόμων με Αναπηρία του ΟΗΕ, στην οποία αναφέρεται ότι: «…Τα Συμβαλλόμενα Κράτη …ε. απαγορεύουν τις διακρίσεις κατά των ατόμων με αναπηρίες, κατά την παροχή ασφάλισης υγείας και ζωής, όπου μια τέτοια ασφάλιση επιτρέπεται από την εθνική νομοθεσία, η οποία παρέχεται κατά δίκαιο και εύλογο τρόπο, …», προτείνουμε να προστεθεί άρθρο 28ζ ως ακολούθως:

«Άρθρο 28ζ
Ίση μεταχείριση ατόμων με αναπηρία

Η ίση μεταχείριση των ατόμων με αναπηρία με τους παρόχους των ασφαλιστικών υπηρεσιών και προϊόντων διασφαλίζεται. Ιδίως κατά το στάδιο προσυμβατικής αξιολόγησης σε καμία περίπτωση η αναπηρία δεν μπορεί να συνιστά αιτία διακριτικής μεταχείρισης σε βάρος οιουδήποτε δυνητικού πελάτη και δεν μπορεί να επιφέρει πρόσθετο κόστος σε σχέση με δυνητικούς πελάτες χωρίς αναπηρία. Με απόφαση του Υπουργού Εργασίας & Κοινωνικής Ασφάλισης καθορίζεται κάθε αναγκαία λεπτομέρεια για την εφαρμογή της παρούσας διάταξης».
5. Άρθρο 12 «Διαφάνεια στη χρέωση των υπηρεσιών ιδιωτικής υγείας»
Στο άρθρο 12 προτείνεται να προστεθεί παρ. 8 μετά την παρ. 7 ως ακολούθως:

«8. Στην περίπτωση ατόμου με αναπηρία, η παρεχόμενη ενημέρωση θα είναι προσβάσιμη.»
Στη παρ. 8, η οποία ύστερα από την προηγούμενη πρότασή μας θα πρέπει να αριθμηθεί ως παρ. 9, θα πρέπει να συμπεριληφθεί πρόνοια αναφορικά με την προσβασιμότητα της ιστοσελίδας του παρέχοντα ιατρικές υπηρεσίες. Ως εκ τούτου προτείνουμε να διαμορφωθεί ως εξής (βλ. με έντονη γραμματοσειρά):
«8. Ο παρέχων κατά την παράγραφο 1 ιατρικές υπηρεσίες οφείλει να αναρτά σε εμφανή, διακεκριμένα και προσιτά  για τους ασθενείς  σημεία, όπως στους χώρους ιατρικών επισκέψεων ή  στους χώρους εισαγωγής ασθενών, καθώς και στην ιστοσελίδα  του, αναλυτικό κατάλογο με το κόστος όλων των παρεχομένων βασικών ιατρικών πράξεων και θεραπειών. Ειδικά όσον αφορά στην ιστοσελίδα, και τις τυχόν ηλεκτρονικές υπηρεσίες που διατίθενται μέσω του Παγκόσμιου Ιστού, αυτές πρέπει να συμμορφώνονται με το πρότυπο Web Content Accessibility Guidelines (Οδηγίες για την Προσβασιμότητα του Περιεχομένου του Ιστού) στην εκάστοτε ισχύουσα έκδοση, και σε επίπεδο προσβασιμότητας τουλάχιστον «ΑΑ» ή με άλλο πρότυπο ηλεκτρονικής προσβασιμότητας που ορίζεται από κείμενη νομοθεσία και διασφαλίζει αντίστοιχη ή υψηλότερη ποιότητα πρόσβασης των ατόμων με αναπηρία στις ηλεκτρονικές υπηρεσίες, εφαρμογές πληροφορικής και ψηφιακά έγγραφα.»
6. Άρθρο 16 «Εξώδικη ρύθμιση καταναλωτικών διαφορών»
Στο άρθρο 11 του ν. 2251/1994 που προτείνεται προς ανικατάταση, να συμπεριληφθεί η πρόνοια για συμμετοχή, όποτε απαιτείται, διερμημένων νοηματικής γλώσσας που θα ορίζονται από την Ομοσπονδία Κωφών Ελλάδος. Ως εκ τούτου να προστεθεί παρ. 3 μετά την 2 ως ακολούθως:
«3. Στην επιτροπή δύναται να κληθούν να συμμετάσχουν, εάν η περίσταση το απαιτεί, διερμηνείς νοηματικής γλώσσας, οι οποίοι θα ορίζονται από την Ομοσπονδία Κωφών Ελλάδος (ΟΜ.Κ.Ε.). Τα έξοδα για τη συμμοτοχή τους βαρύνουν τον εκάστοτε Δήμο».
7. Άρθρο 17 «Τροποποίηση διατάξεων για την εκπροσώπηση των ενώσεων καταναλωτών»
Ορθά προτείνεται στο τέλος της παραγράφου 2 του άρθρου 12 του Ν. 2251/1994 να προστεθεί το ακόλουθο εδάφιο:«λδ) Έναν Εκπρόσωπο της Ομοσπονδίας  Σωματείων Ατόμων με Αναπηρίες». Ωστόσο επειδή ο τίτλος της Ομοσπονδίας που αναφέρεται δεν είναι ορθός, εφόσον τέτοια Ομοσπονδία δεν υφίσταται, να αντικατασταθεί από τον ορθό τίτλο της Συνομοσπονδίας που είναι ο εξής: Εθνική Συνομοσπονδία Ατόμων με Αναπηρία (Ε.Σ.Α.μεΑ.).
Κύριε Υπουργέ,
Είμαστε στη διάθεσή σας προκειμένου σας επιθέσουμε και από κοντά πιο αναλυτικά τις θέσεις μας επί του προαναφερθέντος σχεδίου νόμου.

Με εκτίμηση,
Ο Πρόεδρος

Ι. Βαρδακαστάνης

Ο Γεν. Γραμματέας

Χρ. Νάστας