Αθήνα: 14/06/2013

ΠΡΟΣ:
κ. Αντ. Ρουπακιώτη Υπουργό Δικαιοσύνης, Διαφάνειας και Ανθρωπίνων Δικαιωμάτων

ΚΟΙΝΟΠΟΙΗΣΗ:
Πίνακας Αποδεκτών

---

Συνάντηση εκπροσώπων της Ε.Σ.Α.μεΑ με τον υπουργό Δικαιοσύνης - 14 Ιουνίου 2013: Θέματα φυσικής και ηλεκτρονικής προσβασιμότητας

Κύριε Υπουργέ, 

Με το παρόν υπόμνημά της, η  Εθνική Συνομοσπονδία των Ατόμων με Αναπηρία (Ε.Σ.Α.μεΑ.) θέτει υπόψη σας το κορυφαίο θέμα της φυσικής και ηλεκτρονικής προσβασιμότητας στα άτομα με αναπηρία των υποδομών και των υπηρεσιών του Υπουργείου Δικαιοσύνης και των εποπτευόμενων φορέων του, η οποία όπως γνωρίζετε αποτελεί την βασική προϋπόθεση για την άσκηση θεμελιωδών δικαιωμάτων των ατόμων με αναπηρία όπως η αυτονομία, η ασφάλεια, η επιλογή, η πληροφόρηση κ.λπ. που καθορίζουν την ποιότητα της καθημερινής διαβίωσής τους και  το βαθμό συμμετοχής τους στα κοινωνικο-οικονομικά δρώμενα. 

Για το κορυφαίο αυτό ζήτημα  παραπέμπουμε στο άρθρο 9 της Σύμβασης για τα δικαιώματα των ατόμων με αναπηρία, η οποία κυρώθηκε από τη Βουλή των Ελλήνων με το Ν.4074/2012 και παραπέμπει σε σειρά συγκεκριμένων μέτρων για την υλοποίηση της προσβασιμότητας.  

 

Άρθρο 9 - Προσβασιμότητα

1. Προκειμένου να επιτρέψουν στα άτομα με αναπηρίες να ζουν ανεξάρτητα και να συμμετέχουν πλήρως σε όλες τις πτυχές της ζωής, τα Συμβαλλόμενα Κράτη λαμβάνουν κατάλληλα μέτρα προκειμένου να διασφαλίζουν στα άτομα με αναπηρίες την πρόσβαση, σε ίση βάση με τους άλλους, στο φυσικό περιβάλλον, τα μέσα μεταφοράς, την πληροφορία και τις επικοινωνίες, συμπεριλαμβανομένων και των τεχνολογιών και συστημάτων πληροφορίας και επικοινωνιών και σε άλλες εγκαταστάσεις και υπηρεσίες που είναι ανοικτές ή παρέχονται στο κοινό, τόσο στις αστικές όσο και στις αγροτικές περιοχές. Τα μέτρα αυτά, που θα συμπεριλαμβάνουν τον προσδιορισμό και την εξάλειψη των εμποδίων και κωλυμάτων προσβασιμότητας, θα ισχύουν, μεταξύ άλλων, για:

α. τα κτίρια, τους δρόμους, τις μεταφορές και λοιπές εσωτερικές και υπαίθριες εγκαταστάσεις, συμπεριλαμβανομένων και των σχολείων, των κατοικιών, των ιατρικών εγκαταστάσεων και των εργασιακών χώρων,

β. τις πληροφορίες, τις επικοινωνίες και λοιπές υπηρεσίες,  συμπεριλαμβανομένων και των ηλεκτρονικών υπηρεσιών και των υπηρεσιών έκτακτης ανάγκης.

2. Τα Συμβαλλόμενα Κράτη λαμβάνουν επίσης κατάλληλα μέτρα προκειμένου:

[…]

γ. να παρέχουν κατάρτιση τους άμεσα ενδιαφερόμενους, σε σχέση με τα ζητήματα προσβασιμότητας που αντιμετωπίζουν τα άτομα με αναπηρίες,

δ. να παρέχουν, στα κτίρια και τις λοιπές εγκαταστάσεις που είναι ανοικτές στο κοινό, σύστημα σήμανσης σε Μπράιγ και σε ευανάγνωστες και κατανοητές μορφές,

ε. να παρέχουν μορφές «ζωντανής» βοήθειας και ενδιαμέσων, συμπεριλαμβανομένων των οδηγών, των αναγνωστών και των επαγγελματιών διερμηνέων της νοηματικής γλώσσας, προκειμένου να διευκολύνουν την προσβασιμότητα στα κτίρια και σε άλλες εγκαταστάσεις που είναι ανοικτές στο κοινό,

στ. να προάγουν άλλες κατάλληλες μορφές βοήθειας και υποστήριξης προς τα άτομα με αναπηρίες, προκειμένου να διασφαλίζουν την πρόσβασή τους στην πληροφορία,

ζ. να προάγουν την πρόσβαση, για τα άτομα με αναπηρίες, στις νέες τεχνολογίες και τα συστήματα πληροφορίας και επικοινωνιών, συμπεριλαμβανομένου και του Διαδικτύου,

[…]

Στη συνέχεια και βάσει των αναγκών που έχει καταγράψει το αναπηρικό κίνημα παραθέτουμε αναλυτικά το σύνολο των σχετικών με την προσβασιμότητα αιτημάτων μας ως εξής:   

1. Λήψη ενεργών μέτρων για την πρόσβαση των ατόμων με αναπηρία σε θέματα προσβασιμότητας των κτιριακών υποδομών του Υπουργείου Δικαιοσύνης, των εποπτευόμενων φορέων του, συμπεριλαμβανομένων και των Δικαστηρίων κάθε βαθμού σε όλη τη χώρα.   

Η προσβασιμότητα, όπως προαναφέρθηκε, έχει αναδειχθεί σε θεμελιώδη προϋπόθεση, την οποία η Πολιτεία έχει υποχρέωση να διασφαλίζει, για να μπορούν όλα τα μέλη της κοινωνίας να προσεγγίσουν και να χρησιμοποιήσουν τις προσφερόμενες υποδομές, υπηρεσίες και αγαθά με τρόπο αυτόνομο και ασφαλή. Ως εκ τούτου και επειδή, όλες οι κτιριακές υποδομές του Υπουργείου Δικαιοσύνης και των εποπτευόμενων φορέων του (Σωφρονιστικών Καταστημάτων, Υποθηκοφυλακείων κ.λπ.), καθώς και των Δικαστηρίων της χώρας (Διοικητικών, Πολιτικών, Ποινικών), χρησιμοποιούνται καθημερινά από το σύνολο των πολιτών, με οποιαδήποτε ιδιότητα και αν αυτοί τα χρησιμοποιούν (εργαζόμενοι ή συναλλασσόμενο κοινό), θα πρέπει να καταστούν πλήρως προσβάσιμα στα άτομα με αναπηρία. Η υποχρέωση αυτή εξάλλου επιβάλλεται και από το άρθρο 26 του Νέου Οικοδομικού Κανονισμού(Ν.4067/2012) για όλα τα νέα αλλά και τα υφιστάμενα κτίρια τα οποία θα πρέπει να έχουν προσαρμοστεί μέχρι το 2020, άλλως θα θεωρούνται αυθαίρετα.

Ειδικότερα, ως προς τις κτιριακές υποδομές που στεγάζονται οι υπηρεσίες του Υπουργείου Δικαιοσύνης συμπεριλαμβανομένων των Σωφρονιστικών Καταστημάτων, Υποθηκοφυλακείων και όλων γενικά των εποπτευόμενων φορέων του, καθώς και των Δικαστηρίων όλων των βαθμίδων, θα πρέπει να ληφθούν άμεσα μέτρα για να καταστούν τόσο οι εξωτερικοί όσο και οι εσωτερικοί χώροι προσβάσιμοι τόσο στα άτομα με κινητική αναπηρία (π.χ. κατασκευή ραμπών, εγκατάσταση προσβάσιμων ανελκυστήρων, βελτίωση κλιμακοστασίων, κατασκευή χώρων υγιεινής, κατασκευή προστατευμένων χώρων αναμονής σε έκτακτες περιπτώσεις κ.λπ.), όσο και στα άτομα με άλλες μορφές αναπηρίας. Έτσι σε όλους τους χώρους θα πρέπει επιπλέον να προβλέπεται κατάλληλη σήμανση σε προσβάσιμες μορφές (οπτική, απτική και ηχητική), όπως π.χ. σε γραφή Braille, ανάγλυφη σήμανση, κατευθυντήρια σήμανση συμπεριλαμβανομένων και οδηγών τυφλών, ανάγλυφοι χάρτες, ηχητική σήμανση, οπτική σήμανση σε περιπτώσεις κινδύνου κ.λπ. 

2. Λήψη ενεργών μέτρων για την πρόσβαση των ατόμων με αναπηρία σε θέματα ενημέρωσης και επικοινωνίας 

Σημαντικό ρόλο διαδραματίζει η πρόσβαση των ατόμων με αναπηρία στην ενημέρωση και επικοινωνία, λαμβάνοντας υπόψη την ποικιλία των αναπηριών και τις διαφορετικές ανάγκες που διαμορφώνονται για κάθε κατηγορία αναπηρίας. Υπό αυτό το σκεπτικό, για τα άτομα με προβλήματα όρασης και ακοής επιβάλλεται να προβλεφθεί -εφόσον ζητηθεί από κάποιο πολίτη με αναπηρία- η διάθεση των εντύπων των Κεντρικών και Περιφερειακών Υπηρεσιών του Υπουργείου σας, των εποπτευόμενων φορέων του, καθώς και των Δικαστηρίων όλων των βαθμίδων σε προσβάσιμες μορφές, όπως έντυπα με χρήση μεγάλων χαρακτήρων και έντονων χρωματικών αντιθέσεων ή γραφής Braille κ.λπ. 

Αναγκαία επίσης είναι η πρόβλεψη μετάφρασης στην νοηματική ώστε να μπορούν τα άτομα με προβλήματα ακοής να ασκούν όλες τις υποχρεώσεις και τα δικαιώματα τους ενώπιον του νόμου. 

Τέλος, απαιτείται η εξασφάλιση της προσβασιμότητας των ιστοσελίδων του Υπουργείου Δικαιοσύνης και όλων των εποπτευόμενων φορέων του, όπως ορίζεται από την Απόφαση με αριθ. ΥΑΠ/Φ.40.4/1/989 (ΦΕΚ 1301Β) «Κύρωση Πλαισίου Παροχής Υπηρεσιών Ηλεκτρονικής Διακυβέρνησης» του Υπουργείου Διοικητικής Μεταρρύθμισης και Ηλεκτρονικής Διακυβέρνησης, με βελτίωση ή και επανασχεδιασμό τους και συνεχή ενσωμάτωση των διαθέσιμων πληροφοριών σε αυτές.

3. Λήψη ενεργών μέτρων για την πρόσβαση των ατόμων με αναπηρία στις διαδικασίες και πολιτικές του Υπουργείου και των εποπτευόμενων από αυτό φορέων

Ιδιαίτερη μέριμνα πρέπει να ληφθεί και για την προσαρμογή των διαδικασιών και πολιτικών  του Υπουργείου και των εποπτευόμενων από αυτό φορέων ώστε να ικανοποιούνται και οι ανάγκες των ατόμων με αναπηρία και να προβλέπονται –όποτε απαιτείται- μορφές «ζωντανής» βοήθειας και ενδιαμέσων, συμπεριλαμβανομένων των οδηγών, των αναγνωστών και των επαγγελματιών διερμηνέων της νοηματικής γλώσσας, όποτε αυτό απαιτείται. Ιδιαίτερη κρίσιμη επίσης θεωρείται η διάχυση της διάστασης της αναπηρίας (mainstreaming) στις πολιτικές του Υπουργείου. Η Ε.Σ.Α.μεΑ. με την τεχνογνωσία που σήμερα διαθέτει μπορεί να υποστηρίξει τις αρμόδιες υπηρεσίες σχεδιασμού πολιτικών.

 

4. Λήψη ενεργών μέτρων για την κατάρτιση του προσωπικού όλων των βαθμίδων και ειδικοτήτων του ευρύτερου τομέα της δικαιοσύνης, συμπεριλαμβανομένης και της αστυνομίας και του προσωπικού των φυλακών, σε θέματα αναπηρίας.

Όπως σαφώς ορίζεται στο άρθρο 13, παρ.2 της Σύμβασης […] προκειμένου να βοηθήσουν στη διασφάλιση αποτελεσματικής πρόσβασης στη δικαιοσύνη για τα άτομα με αναπηρίες, τα Συμβαλλόμενα Κράτη προάγουν την κατάλληλη κατάρτιση εκείνων που εργάζονται στον τομέα της απονομής της δικαιοσύνης, συμπεριλαμβανομένης και της αστυνομίας και του προσωπικού των φυλακών. 

Η Ε.Σ.Α.μεΑ. ως πιστοποιημένος φορέας «Δια Βίου Εκπαίδευσης» μπορεί να υποστηρίξει αποτελεσματικά και αυτό το εγχείρημα.

Κύριε Υπουργέ,

Η διασφάλιση της πρόσβασης των ατόμων με αναπηρία στις υποδομές και υπηρεσίες συμπεριλαμβανομένων των ηλεκτρονικών, καθώς και στην ενημέρωση και επικοινωνία επί ίσοις όροις με κάθε άλλο πολίτη αποτελεί την πρωταρχική ενέργεια που το Υπουργείο πρέπει να αναλάβει στο πλαίσιο των υποχρεώσεών του που απορρέουν από τη Σύμβαση (Ν.4074/2012).

Η Ε.Σ.Α.μεΑ. σήμερα διαθέτει τεχνογνωσία που συχνά προπορεύεται αυτής των δημοσίων υπηρεσιών. Η παρούσα δε επιστολή της αποτελεί πρόσκληση στενής συνεργασίας με στόχο την εξεύρεση των βέλτιστων λύσεων για την υλοποίηση των υποχρεώσεων που απορρέουν από τη Σύμβαση και την εθνική νομοθεσία σε σχέση με την προσβασιμότητα. 

Με εκτίμηση 

Ο ΠΡΟΕΔΡΟΣ

Ι. ΒΑΡΔΑΚΑΣΤΑΝΗΣ

 

Ο ΓΕΝ. ΓΡΑΜΜΑΤΕΑΣ

ΧΡ. ΝΑΣΤΑΣ

 

ΠΙΝΑΚΑΣ ΑΠΟΔΕΚΤΩΝ: 

• Γραφείο Πρωθυπουργού κ. Αντ.Σαμαρά 
• κ.Κ.Καραγκούνη, Υφυπουργό Δικαιοσύνης, Διαφάνειας και Ανθρωπίνων Δικαιωμάτων
• κ.Ν.Κανελόπουλο, Γενικό Γραμματέα Υπουργείου Δικαιοσύνης, Διαφάνειας και Ανθρωπίνων Δικαιωμάτων
• κ.Γ.Σούρλα, Γενικό Γραμματέα Διαφάνειας και Ανθρωπίνων Δικαιωμάτων
• κ.Μ.Σκανδάμη, Γενικό Γραμματέα Αντεγκληματικής Πολιτικής 
• Πρόεδρο Ένωσης Δικαστών και Εισαγγελέων 
• Πρόεδρο Ενώσεως Εισαγγελέων Ελλάδας 
• Πρόεδρο Ένωσης Δικαστικών Λειτουργών ΣτΕ
• Πρόεδρο Ένωσης Δικαστικών Λειτουργών Ελεγκτικού Συνεδρίου 
• Πρόεδρο Διοικητικών Δικαστηρίων 
• Πρόεδρο Ενώσεως Συμβούλων Νομικού Συμβουλίου του Κράτους
• Πρόεδρο Ολομέλειας Προέδρων Δικηγορικών Συλλόγων της χώρας
• Πρόεδρο Δικηγορικού Συλλόγου Αθηνών 
• Φορείς-Μέλη Ε.Σ.Α.μεΑ. 
• Mέλη Ε.Γ., Γ.Σ., & Ε.Ε. της Ε.Σ.Α.μεΑ.