Αθήνα: 15/09/2022

ΠΡΟΣ:
Υφυπουργό στον Πρωθυπουργό, κ. Ι. Οικονόμου

ΚΟΙΝΟΠΟΙΗΣΗ:
- Γραφείο Πρωθυπουργού, κ. Κ. Μητσοτάκη
- Γραφείο Υπουργού Επικρατείας, κ. Γ. Γεραπετρίτη
- Γραφείο Υφυπουργού παρά τω Πρωθυπουργώ, κ. Άκη Σκέρτσου
- Γραφείο Γεν. Γραμματέα Γεν. Γραμματείας Ενημέρωσης και Επικοινωνίας κ. Δ. Γαλαμάτη
- Πρόεδρο και Μέλη Εθνικής Επιτροπής Προσβασιμότητας
- Οργανώσεις - Μέλη ΕΣΑμεΑ

---

Προτάσεις της Ε.Σ.Α.μεΑ. επί του νομοσχεδίου “Ενίσχυση δημοσιότητας και διαφάνειας στον έντυπο και ηλεκτρονικό τύπο - Σύσταση Ηλεκτρονικών Μητρώων Έντυπου και Ηλεκτρονικού Τύπου και λοιπές ρυθμίσεις αρμοδιότητας της Γενικής Γραμματείας Επικοινωνίας και Ενημέρωσης”

Αξιότιμε κύριε Υφυπουργέ στον Πρωθυπουργό,
Η Εθνική Συνομοσπονδία Ατόμων με Αναπηρία (Ε.Σ.Α.μεΑ.), η οποία αποτελεί την τριτοβάθμια κοινωνική και συνδικαλιστική οργάνωση των ατόμων με αναπηρία, χρόνιες παθήσεις και των οικογενειών τους στη χώρα, κοινωνικό εταίρο της ελληνικής Πολιτείας σε ζητήματα αναπηρίας και ιδρυτικό μέλος του Ευρωπαϊκού Φόρουμ Ατόμων με Αναπηρία, ήτοι του μεγαλύτερου φορέα εκπροσώπησης των ατόμων με αναπηρία και των οικογενειών τους σε ευρωπαϊκό επίπεδο, στο πλαίσιο της δημόσιας διαβούλευσης επί του Σχεδίου Νόμου «Ενίσχυση δημοσιότητας και διαφάνειας στον έντυπο και ηλεκτρονικό τύπο - Σύσταση Ηλεκτρονικών Μητρώων Έντυπου και Ηλεκτρονικού Τύπου και λοιπές ρυθμίσεις αρμοδιότητας της Γενικής Γραμματείας Επικοινωνίας και Ενημέρωσης», σας αποστέλλει με το παρόν τις προτάσεις της. Αξίζει να επισημανθεί πως τα αιτήματα που περιλαμβάνονται στο παρόν έγγραφό μας υποβλήθηκαν σήμερα, Πέμπτη 15 Σεπτεμβρίου και στον διαδικτυακό τόπο www.opengov.gr 

Λαμβάνοντας λοιπόν υπόψη τις παρακάτω συνταγματικές επιταγές, προβλέψεις της εθνικής νομοθεσίας, παρατηρήσεις και συστάσεις της Επιτροπής των Ηνωμένων Εθνών για τα Δικαιώματα των Ατόμων με Αναπηρίες, και πιο συγκεκριμένα:
1. Τη συνταγματική επιταγή της παρ. 6 του άρθρου 21, στη οποία αναφέρεται ότι: «6. Τα άτομα με αναπηρίες έχουν δικαίωμα να απολαμβάνουν μέτρων που εξασφαλίζουν την αυτονομία, την επαγγελματική ένταξη και τη συμμετοχή τους στην κοινωνική, οικονομική και πολιτική ζωή της Χώρας.»,
2. Τον ν. 4443/2016 για την ίση μεταχείριση στην απασχόληση και την εργασία, και δη: α) τα άρθρα 2 και 5 με τα οποία απαγορεύονται οι διακρίσεις σε βάρος των εργαζόμενων με αναπηρία ή/και χρόνιες παθήσεις και η μη παροχή εύλογων προσαρμογών σε αυτούς και β) την παρ. 2 του άρθρου 7, σύμφωνα με την οποία: «Δεν συνιστά διάκριση, όσον αφορά τα άτομα με αναπηρία ή χρόνια πάθηση η θέσπιση ή η διατήρηση διατάξεων που αφορούν στην προστασία της υγείας και της ασφάλειας στο χώρο εργασίας ή μέτρων που αποβλέπουν στη δημιουργία ή τη διατήρηση προϋποθέσεων ή διευκολύνσεων για τη διαφύλαξη ή την ενθάρρυνση της ένταξής τους στην απασχόληση και την εργασία».
3. Την παρ. 1 του άρθρου 61 του ν. 4488/2017, στην οποία αναφέρεται ότι: «1. Κάθε φυσικό πρόσωπο ή νομικό πρόσωπο δημοσίου ή ιδιωτικού δικαίου υποχρεούται να διασφαλίζει την ισότιμη άσκηση των δικαιωμάτων των ΑμεΑ στο πεδίο των αρμοδιοτήτων ή δραστηριοτήτων του, λαμβάνοντας κάθε πρόσφορο μέτρο και απέχοντας από οποιαδήποτε ενέργεια ή πρακτική που ενδέχεται να θίγει την άσκηση των δικαιωμάτων των ΑμεΑ. Ιδίως υποχρεούται: α) να αφαιρεί υφιστάμενα εμπόδια κάθε είδους, β) να τηρεί τις αρχές καθολικού σχεδιασμού σε κάθε τομέα της αρμοδιότητάς του ή της δραστηριοποίησής του, προκειμένου να διασφαλίζει για τα ΑμεΑ την προσβασιμότητα των υποδομών, των υπηρεσιών ή των αγαθών που προσφέρει, γ) να παρέχει, όπου απαιτείται σε συγκεκριμένη περίπτωση, εύλογες προσαρμογές υπό τη μορφή εξατομικευμένων και κατάλληλων τροποποιήσεων, ρυθμίσεων και ενδεδειγμένων μέτρων, χωρίς την επιβολή δυσανάλογου ή αδικαιολόγητου βάρους, δ) να απέχει από πρακτικές, κριτήρια, συνήθειες και συμπεριφορές που συνεπάγονται διακρίσεις σε βάρος των ΑμεΑ, ε) να προάγει με θετικά μέτρα την ισότιμη συμμετοχή και άσκηση των δικαιωμάτων των ΑμεΑ στον τομέα της αρμοδιότητας ή δραστηριότητάς του»,
4. Το Κεφάλαιο Η΄ του ν. 4727/2020, με το οποίο ενσωματώθηκε εκ νέου στην εθνική μας νομοθεσία η Οδηγία (ΕΕ) 2016/2102 για την προσβασιμότητα των ιστότοπων και εφαρμογών για φορητές συσκευές των οργανισμών του Δημόσιου Τομέα,
5. Τον ν.4067/2012 «Νέος Οικοδομικός Κανονισμός», όπως τροποποιήθηκε και ισχύει σήμερα,
6. Τις απαιτήσεις του άρθρου 9 «Προσβασιμότητα» της Σύμβασης των Ηνωμένων Εθνών για τα Δικαιώματα των Ατόμων με Αναπηρία, η οποία κυρώθηκε από την Ελληνική Βουλή με τον ν.4074/2012, καθώς και των άρθρων 3 «Γενικές Αρχές», 4 «Γενικές υποχρεώσεις», 5 «Ισότητα και μη διάκριση», και 29 «Συμμετοχή στον πολιτικό και δημόσιο βίο»,
7. Τις Τελικές παρατηρήσεις και Συστάσεις της Επιτροπής των Ηνωμένων Εθνών για τα Δικαιώματα των Ατόμων με Αναπηρία στην αρχική έκθεση της Ελλάδας, στις οποίες αναφέρεται: (εφαρμογή των προβλέψεων του άρθρου 9 της Σύμβασης) ότι:
«13. Η Επιτροπή εκφράζει την ανησυχία της για τα εξής:
(α) Την αργή πρόοδο στην εφαρμογή του υφιστάμενου νομικού πλαισίου για την προσβασιμότητα, συμπεριλαμβανομένης της καθυστέρησης στην υιοθέτηση της σχετικής δευτερογενούς νομοθεσίας, ιδίως της δευτερογενούς νομοθεσίας που ορίζει ο νόμος 4030/2011 και ο νόμος 4067/2012 σε σχέση με την μελέτη προσβασιμότητας για την έκδοση οικοδομικών αδειών και την προσαρμογή υφιστάμενων κτιρίων. Ανησυχεί, επίσης, για την καθυστέρηση στη θέσπιση των αναγκαίων μηχανισμών εφαρμογής, ιδίως των επιτροπών προσβασιμότητας με βάση τον νόμο 4495/2017.
(β) Την απουσία εθνικής στρατηγικής για την εφαρμογή των προτύπων προσβασιμότητας που διέπουν το δομημένο περιβάλλον, τα αγαθά και τις υπηρεσίες, συμπεριλαμβανομένων των μεταφορών, των μέσων ενημέρωσης και των υπηρεσιών πληροφόρησης και επικοινωνίας, τόσο στον δημόσιο όσο και στον ιδιωτικό τομέα.
14. Η Επιτροπή συνιστά στο συμβαλλόμενο Κράτος, με βάση το γενικό σχόλιο Αρ. 2 (2014) για την προσβασιμότητα, και λαμβάνοντας υπόψη τους υποστόχους 9 και 11 των Στόχων για τη Βιώσιμη Ανάπτυξη, και ιδιαίτερα τους υποστόχους 11.2 και 11.7:
(α) Να θεσπίσει τα απαραίτητα νομικά και άλλα μέτρα, συμπεριλαμβανομένης της υιοθέτησης κανονισμών και ενός ολοκληρωμένου εθνικού σχεδίου δράσης και μιας μακροπρόθεσμης στρατηγικής για την προσβασιμότητα, με επαρκείς πιστώσεις προϋπολογισμού, συγκεκριμένες προθεσμίες, και έναν αποτελεσματικό μηχανισμό παρακολούθησης, σε στενή διαβούλευση και με την ενεργό εμπλοκή των ατόμων με αναπηρία, μέσω των αντιπροσωπευτικών τους οργανώσεων.
(β) Να λάβει τα απαραίτητα μέτρα ώστε να εγγυηθεί την προσβασιμότητα του δομημένου περιβάλλοντος, των αγαθών και υπηρεσιών, και ιδίως του συστήματος μεταφορών στις αστικές και αγροτικές περιοχές, και στα δημόσια μέσα ενημέρωσης και στα μέσα κοινωνικής δικτύωσης, και να παρέχει κατάρτιση σε παρόχους υπηρεσιών, μηχανικούς, αρχιτέκτονες και πολεοδόμους για τα προβλήματα προσβασιμότητας που αντιμετωπίζουν τα άτομα με αναπηρία,
η Ε.Σ.ΑμεΑ. προτείνει τα εξής (βλ. έντονη γραμματοσειρά):
• Άρθρο 4 παρ.1 να συμπληρωθεί ως εξής: «Στη Γενική Γραμματεία Επικοινωνίας και Ενημέρωσης (Γ.Γ.Ε.Ε.) συστήνεται Μητρώο Έντυπου Τύπου (Μ.Ε.Τ.), στο οποίο δύνανται να εγγράφονται οι επιχειρήσεις έντυπου τύπου κατόπιν αιτήσεώς τους. Το Μ.Ε.Τ. τηρείται σε ηλεκτρονική μορφή και είναι προσβάσιμο, στο μέγιστο επίπεδο συμμόρφωσης (Επίπεδο ΑΑΑ)».
• Άρθρο 4 παρ. 4 να προστεθεί σημείο ια) ως εξής: «Να συμμορφώνεται, εφόσον έχει την υποχρέωση, με το άρθρο 10 του ν. 4779/2021 (Α' 27), σχετικά με την προσβασιμότητα των ατόμων με αναπηρία στις υπηρεσίες οπτικοακουστικών μέσων».
• Άρθρο 11 παράγραφος 1 να συμπληρωθεί ως εξής: «Στη Γ.Γ.Ε.Ε. συστήνεται Μητρώο Ηλεκτρονικού Τύπου (Μ.Η.Τ.). Οι επιχειρήσεις ηλεκτρονικού τύπου, όπως αυτός ορίζεται στην παρ. 2 του άρθρου 3, δύνανται να εγγράφονται στο Μ.Η.Τ. με αίτησή τους προς το Τμήμα Μητρώων και Διαφάνειας της Γ.Γ.Ε.Ε.. Το Μ.Η.Τ. τηρείται σε ηλεκτρονική μορφή. Αρμόδια υπηρεσία για την τήρησή του είναι η Διεύθυνση Εποπτείας Μέσων Ενημέρωσης της Γ.Γ.Ε.Ε. Οι προσβάσιμες ιστοσελίδες προτεραιοποιούνται στο ΜΗΤ και λαμβάνουν ειδική σήμανση».
• Άρθρο 22 παρ. 3 να συμπληρωθεί ως εξής: «Η Επιτροπή συγκαλείται οποτεδήποτε, είτε αυτεπαγγέλτως κατά την κρίση των μελών της, είτε κατόπιν καταγγελίας οποιουδήποτε έχει έννομο συμφέρον εναντίον μέσου του έντυπου ή ηλεκτρονικού τύπου, κατά την έννοια του άρθρου 3, και επιλαμβάνεται των υπό εξέταση ή των καταγγελλομένων θεμάτων. Η Επιτροπή αποφαίνεται εντός δέκα (10) ημερών από τότε που περιήλθε σε γνώση της η κρινόμενη υπόθεση, για τη διατήρηση ή τη διαγραφή της επιχείρησης από τα Μητρώα. Η Επιτροπή συμβουλεύεται την Ε.Σ.Α.μεΑ. για θέματα αναπηρίας και ΜΜΕ».
• Άρθρο 36 παρ.1 να προστεθεί ως εξής : «Στην περ. 4 του άρθρου 2 του π.δ. 261/1997 (Α΄ 186) (...). Τα πρόσωπα αυτά πρέπει να είναι προσηκόντως καταχωρημένα στο Μητρώο που τηρείται στο Τμήμα Ελέγχου Διαφάνειας του Εθνικού Συμβουλίου Ραδιοτηλεόρασης σύμφωνα με τους όρους του π.δ. 310/1996 (ΦΕΚΑ' 114) και, εφόσον λειτουργούν με τη μορφή της ανώνυμης εταιρείας, έχουν ονομαστικές μετοχές σύμφωνα με τους όρους και τις εξαιρέσεις που προβλέπονται από τις παραπάνω οικείες διατάξεις.
Οι προσβάσιμες στα άτομα με αναπηρία ιστοσελίδες προτεραιοποιούνται στην καταχώρηση διαφημίσεων».
Κύριε Υφυπουργέ στον Πρωθυπουργό,
Τα ΜΜΕ μπορούν και πρέπει να αποτελέσουν ζωτικό εργαλείο για την αντιμετώπιση του στίγματος και της παραπληροφόρησης, για την εξοικείωση της ευρύτερης κοινωνίας με τα άτομα με αναπηρία («φοβόμαστε ότι δε γνωρίζουμε») και την προώθηση της πραγματικής εικόνας της αναπηρίας ως μέρους της ανθρώπινης ποικιλομορφίας. Με αφορμή το παρόν νομοσχέδιο, η Ε.Σ.Α.μεΑ. υπενθυμίζει ότι διεκδικεί στη Γενική Γραμματεία Επικοινωνίας και Ενημέρωσης, στο ΕΣΡ αλλά και στην ΕΡΤ, να δημιουργηθούν ειδικές υπηρεσίες για τη συμπερίληψη, την εποπτεία και τον έλεγχο της ορατότητας στα ΜΜΕ των ατόμων με αναπηρία και χρόνιες παθήσεις.