Αθήνα: 05/07/2016

ΠΡΟΣ:
κ. Ν. Παρασκευόπουλο, Υπουργό Δικαιοσύνης, Διαφάνειας & Ανθρωπίνων Δικαιωμάτων

ΚΟΙΝΟΠΟΙΗΣΗ:
 κ. Κ. Κοσμάτο, Γενικό Γραμματέα Υπουργείου Δικαιοσύνης, Διαφάνειας & Ανθρωπίνων Δικαιωμάτων
 κ. Ευτ. Φυτράκη, Γενικό Γραμματέα Αντεγκληματικής Πολιτικής
 κ. Κ. Παπαϊωάννου, Γενικό Γραμματέα Διαφάνειας & Ανθρωπίνων Δικαιωμάτων

---

Προτάσεις Ε.Σ.Α.μεΑ. επί της νομοθετικής πρωτοβουλίας "Παροχή νομικής βοήθειας σε φυσικά πρόσωπα”

Αξιότιμε κύριε Υπουργέ,
Η Εθνική Συνομοσπονδία Ατόμων με Αναπηρία (Ε.Σ.Α.μεΑ.), που αποτελεί τον τριτοβάθμιο κοινωνικό και συνδικαλιστικό φορέα των ατόμων με αναπηρία και των οικογενειών τους στη χώρα, επίσημα αναγνωρισμένο Κοινωνικό Εταίρο της ελληνικής Πολιτείας σε ζητήματα αναπηρίας -βάσει του Ν. 2430/1996 (Αρ. ΦΕΚ 156 Α΄/10.07.1996)- μέλος με δικαίωμα ψήφου στις Επιτροπές Παρακολούθησης του συνόλου των Επιχειρησιακών Προγραμμάτων του ΕΣΠΑ 2014-2020 και ιδρυτικό μέλος του Ευρωπαϊκού Φόρουμ Ατόμων με Αναπηρία (European Disability Forum)- του μεγαλύτερου φορέα εκπροσώπησης των ατόμων με αναπηρία και των οικογενειών τους σε ευρωπαϊκό επίπεδο- με το παρόν έγγραφό της σας αποστέλλει τις προτάσεις της επί της νομοθετικής πρωτοβουλίας του Υπουργείου σας με τίτλο: «Παροχή νομικής βοήθειας σε φυσικά πρόσωπα». Αξίζει να αναφερθεί ότι οι προτάσεις που περιλαμβάνονται στο παρόν έγγραφό μας υποβλήθηκαν και ηλεκτρονικά στις 05.05.2016 στην ιστοσελίδα www.opengov.gr 

Λαμβάνοντας υπόψη:
α) Το άρθρο 5 «Ισότητα και μη διάκριση» της Διεθνούς Σύμβασης για τα δικαιώματα των ατόμων με αναπηρία, την οποία η χώρα μας μαζί με το προαιρετικό πρωτόκολλό της επικύρωσε με τον Ν.4074/2012 (Αρ. ΦΕΚ 88 Α΄/11.04.2012) και ως εκ τούτου οφείλει να εφαρμόσει, στο οποίο αναφέρεται το εξής: «1. Τα Συμβαλλόμενα Κράτη αναγνωρίζουν ότι όλα τα άτομα είναι ίσα ενώπιον και σύμφωνα με τον νόμο και δικαιούνται, χωρίς οποιαδήποτε διάκριση, ίση προστασία και ίσα οφέλη από το νόμο. ..3. Προκειμένου να προάγουν την ισότητα και να εξαλείψουν τις διακρίσεις, τα Συμβαλλόμενα Κράτη λαμβάνουν όλα τα κατάλληλα μέτρα, προκειμένου να διασφαλίζουν ότι παρέχεται εύλογη προσαρμογή. 4. Τα συγκεκριμένα μέτρα, τα οποία είναι απαραίτητα προκειμένου να επιταχυνθεί ή να επιτευχθεί μία πραγματική ισότητα των ατόμων με αναπηρίες, δεν θεωρούνται διακρίσεις, σύμφωνα με τους όρους της παρούσας Σύμβασης».
β) το εδάφιο ε, της παρ. 2 του άρθρου 9 «Προσβασιμότητα» της Διεθνούς Σύμβασης για τα δικαιώματα των ατόμων με αναπηρία, στο οποίο αναφέρεται το εξής: «2. Τα Συμβαλλόμενα Κράτη λαμβάνουν επίσης κατάλληλα μέτρα προκειμένου: ε. να παρέχουν μορφές 'ζωντανής' βοήθειας και ενδιαμέσων, συμπεριλαμβανομένων των οδηγών, των αναγνωστών και των επαγγελματιών διερμηνέων της νοηματικής γλώσσας, προκειμένου να διευκολύνουν την προσβασιμότητα στα κτίρια και σε άλλες εγκαταστάσεις που είναι ανοικτές στο κοινό»,
γ) Το άρθρο 13 «Πρόσβαση στη δικαιοσύνη» της Διεθνούς Σύμβασης για τα δικαιώματα των ατόμων με αναπηρία, στο οποίο αναφέρεται το εξής: «1. Τα Συμβαλλόμενα Κράτη διασφαλίζουν στα άτομα με αναπηρίες αποτελεσματική πρόσβαση στη δικαιοσύνη, σε ίση βάση με τους άλλους, συμπεριλαμβανόμενης και της παροχής διαδικαστικών και κατάλληλων για την ηλικία διευκολύνσεων, προκειμένου να διευκολυνθεί ο αποτελεσματικός ρόλος τους ως άμεσων και έμμεσων συμμετεχόντων και ως μαρτύρων, σε όλες τις νομικές διαδικασίες, συμπεριλαμβανόμενων και των ανακριτικών και λοιπών προκαταρκτικών σταδίων....»,
η Ε.Σ.Α.μεΑ. προτείνει ανά άρθρο τα εξής:
1) Άρθρο 02 «Δικαιούχοι νομικής βοήθειας»
Η παρ. 3 να τροποποιηθεί/συμπληρωθεί ως ακολούθως (βλ. με έντονη γραμματοσειρά):
«3. Πέραν των εισοδηματικών προϋποθέσεων της προηγούμενης παραγράφου, δικαιούχοι νομικής βοήθειας είναι επίσης:
α) όσοι κατά το χρόνο υποβολής της αίτησής τους είναι άνεργοι για περισσότερο από 12 μήνες, ακόμη και αν το μέσο ετήσιο καθαρό οικογενειακό εισόδημά τους κατά τα τρία τελευταία έτη υπερβαίνει αυτό της προηγούμενης παραγράφου, όχι όμως σε ποσοστό μεγαλύτερο του 1/3 αυτού.
β) άτομα με ασθένεια ιδιαίτερης σοβαρότητας, γεγονός που θα πρέπει να προκύπτει από σχετικές γνωματεύσεις δημόσιων ή ιδιωτικών φορέων παροχής υπηρεσιών υγείας και εξαιτίας τους απαιτείται τακτική ή συνεχιζόμενη θεραπεία για μακρό χρόνο, ώστε αφαιρουμένων των σχετικών δαπανών και των ποσών που αντιστοιχούν στα πάσης φύσεως επιδόματα που χορηγούνται λόγω αναπηρίας (προνοιακά, απολύτου αναπηρίας, ανικανότητας, εξωιδρυματικό επίδομα, επίδομα κίνησης, διατροφικό επίδομα) να απομένουν κατ' έτος εισοδήματα ίσα ή μικρότερα προς αυτά της περίπτωσης v) του σημείου α) της παραγράφου 2 του παρόντος άρθρου.
γ) άτομα με ποσοστό αναπηρίας από 50% και άνω που προκύπτει από βεβαίωση πιστοποίησης της αναπηρίας σε ισχύ, ώστε αφαιρουμένων των ποσών που αντιστοιχούν στα πάσης φύσεως επιδόματα που χορηγούνται λόγω αναπηρίας (προνοιακά, απολύτου αναπηρίας, ανικανότητας, εξωιδρυματικό επίδομα, επίδομα κίνησης, διατροφικό επίδομα) να απομένουν κατ' έτος εισοδήματα ίσα ή μικρότερα προς αυτά της περίπτωσης v) του σημείου α) της παραγράφου 2 του παρόντος άρθρου.
δ) γονέας/κηδεμόνας/δικαστικός συμπαραστάτης ατόμου με αναπηρία, η οποία προκύπτει από βεβαίωση πιστοποίησης της αναπηρίας σε ισχύ, ώστε αφαιρουμένων των ποσών που αντιστοιχούν στα πάσης φύσεως επιδόματα που χορηγούνται λόγω αναπηρίας (προνοιακά, απολύτου αναπηρίας, ανικανότητας, εξωιδρυματικό επίδομα, επίδομα κίνησης, διατροφικό επίδομα) να απομένουν κατ' έτος εισοδήματα ίσα ή μικρότερα προς αυτά της περίπτωσης v) του σημείου α) της παραγράφου 2 του παρόντος άρθρου. Σε περίπτωση δικαστικής συμπαράστασης απαιτείται η προσκόμιση οριστικής δικαστικής απόφασης.
ε) γονείς, τέκνα και σύζυγοι ατόμων με αναπηρία για την υποβολή αίτησης έκδοσης απόφασης δικαστικής συμπαράστασης, ώστε αφαιρουμένων των ποσών που αντιστοιχούν στα πάσης φύσεως επιδόματα που χορηγούνται λόγω αναπηρίας (προνοιακά, απολύτου αναπηρίας, ανικανότητας, εξωιδρυματικό επίδομα, επίδομα κίνησης, διατροφικό επίδομα) να απομένουν κατ' έτος εισοδήματα ίσα ή μικρότερα προς αυτά της περίπτωσης v) του σημείου α) της παραγράφου 2 του παρόντος άρθρου.
στ) οι μόνιμα διαμένοντες-φιλοξενούμενοι σε δημόσιες δομές κλειστής περίθαλψης που είναι άτομα με αναπηρία ή χρόνιες παθήσεις τα οποία στερούνται άμεσου οικογενειακού περιβάλλοντος, ανεξαρτήτως εισοδηματικής κατάστασης».
Σημείωση: στις προαναφερθείσες περιπτώσεις β), γ), δ) και ε) αναφορικά με την επιλεξιμότητα του οικογενειακού εισοδήματος -που βάσει των προτάσεών μας ορίζεται κατ' ελάχιστο στο ποσό των 10.000 ευρώ αφαιρουμένων των ποσών που αντιστοιχούν στα πάσης φύσεως επιδόματα που χορηγούνται λόγω αναπηρίας (προνοιακά, απολύτου αναπηρίας, ανικανότητας, εξωιδρυματικό επίδομα, επίδομα κίνησης, διατροφικό επίδομα)- όπως προβλεφθεί κλιμακούμενη αύξηση του εισοδηματικού κριτηρίου βάσει της οικογενειακής κατάστασης του δικαιούχου κατ' αντιστοιχία του σημείου α) της παραγράφου 2 του άρθρου 2.
2) Άρθρο 03 «Διαδικασία παροχής νομικής βοήθειας»
Η παρ. 1 να συμπληρωθεί ως ακολούθως (βλ. με έντονη γραμματοσειρά):
«1. Η νομική βοήθεια παρέχεται είτε μετά από αυτεπάγγελτη ενέργεια του αρμόδιου να κρίνει σχετικά οργάνου είτε ύστερα από αίτηση του δικαιούχου, εφόσον πληρούνται οι υπόλοιποι όροι του παρόντος νόμου. Σε κάθε περίπτωση πρέπει να προβλέπονται, εφόσον απαιτούνται, τα εξής: α) παροχή στον δικαιούχο «ζωντανής βοήθειας (π.χ. διερμηνέα ελληνικής νοηματικής γλώσσας, προσωπικό βοηθό) και β) διεξαγωγής της δίκης σε προσβάσιμη αίθουσα (στην περίπτωση ατόμου που είναι χρήστης αναπηρικού αμαξιδίου ή με κινητική αναπηρία εν γένει). Η αίτηση υποβάλλεται σε αποκλειστική προθεσμία δεκαπέντε (15) τουλάχιστον ημερών πριν την διαδικαστική πράξη για την οποία ζητείται νομική βοήθεια, ή πριν την απώτατη ημερομηνία στην οποία η παραδεκτή διενέργεια της αιτούμενης διαδικαστικής πράξης είναι εκ του νόμου εφικτή, και αναφέρει συνοπτικά το αντικείμενο της δίκης ή της διαδικαστικής πράξης, τα στοιχεία που βεβαιώνουν τη συνδρομή των προϋποθέσεων του παρόντος νόμου για την παροχή της καθώς και αναφορά στις προαναφερθείσες περιπτώσεις α) και β) στην περίπτωση δικαιούχου με αναπηρία. Κατ' εξαίρεση, η προθεσμία του προηγούμενου εδαφίου δεν τηρείται, αν πρόκειται για περίπτωση υποχρεωτικού διορισμού συνηγόρου ή αν η προθεσμία δεν μπορούσε να τηρηθεί από τον αιτούντα για λόγους μη αναγόμενους σε υπαιτιότητά του. Σε περίπτωση χρήστη αναπηρικού αμαξιδίου. Για τον ορισμό διερμηνέα ελληνικής νοηματικής γλώσσας θα πραγματοποιείται επικοινωνία με την Ομοσπονδία Κωφών Ελλάδος ή το Εθνικό Ίδρυμα Κωφών.
3) Άρθρο 06 – Ειδικές διατάξεις για διασυνοριακές διαφορές
Η παρ. 1 να συμπληρωθεί ως ακολούθως (βλ. με έντονη γραμματοσειρά):
«Αν το πρόσωπο το οποίο ζητεί νομική βοήθεια σε υπόθεση αστικού ή εμπορικού χαρακτήρα έχει την κατοικία ή τη συνήθη διαμονή του σε άλλο κράτος μέλος της Ευρωπαϊκής Ένωσης ισχύουν οι ακόλουθες ειδικές ρυθμίσεις: α) Δικαιούχος νομικής βοήθειας είναι και εκείνος που συγκεντρώνει τις προϋποθέσεις του νόμου, έχει όμως οικογενειακό εισόδημα που υπερβαίνει το ποσό της δεύτερης παραγράφου του άρθρου 2, εάν αποδεικνύει ότι δεν μπορεί να ανταποκριθεί στα δικαστικά έξοδα λόγω της διαφοράς στις δαπάνες διαβίωσης μεταξύ του κράτους μέλους κατοικίας ή συνήθους διαμονής και της Ελλάδας. β) Για τις κατηγορίες προσώπων που δικαιούνται νομική βοήθεια κατά το παρόν άρθρο, η απαλλαγή μπορεί να περιλαμβάνει, πλέον των προβλεπομένων στο άρθρο 4 του παρόντος νόμου, και:
αα) την αμοιβή διερμηνέα, συμπεριλαμβανομένης της αμοιβής διερμηνέα νοηματικής γλώσσας στην περίπτωση δικαιούχου κωφού ή βαρήκοου .......»
Αξιότιμε κύριε Υπουργέ,
Ελπίζουμε να ανταποκριθείτε στις προαναφερθείσες δίκαιες προτάσεις μας ενσωματώνοντάς τες στο τελικό Σχέδιο Νόμου.
Με εκτίμηση

Ο ΠΡΟΕΔΡΟΣ

Ι. ΒΑΡΔΑΚΑΣΤΑΝΗΣ

Ο ΓΕΝ. ΓΡΑΜΜΑΤΕΑΣ

ΧΡ. ΝΑΣΤΑΣ