Αθήνα: 27/09/2021

ΠΡΟΣ:
Πρόεδρο και Μέλη Διαρκούς Επιτροπής Κοινωνικών Υποθέσεων της Βουλής

ΚΟΙΝΟΠΟΙΗΣΗ:
Γραφείο Πρωθυπουργού της χώρας
- Γραφείο Υπουργού Επικρατείας, κ. Γ. Γεραπετρίτη
- Γραφείο Υφυπουργού παρά τω Πρωθυπουργώ, κ. Άκη Σκέρτσου
- Γραφείο Υπουργού Εργασίας και Κοινωνικών Υποθέσεων, κ. Κ. Χατζηδάκη
- Γραφείο Υφυπουργού Πρόνοιας και Κοινωνικής Αλληλεγγύης, κ. Δ. Μιχαηλίδου
- Γραφείο Γ.Γ. Κοιν. Αλληλεγγύης και Καταπολέμησης της Φτώχειας, κ. Γ. Σταμάτη
- Οργανώσεις Μέλη της Ε.Σ.Α.μεΑ.

---

Επικαιροποιημένο Υπόμνημα της Ε.Σ.Α.μεΑ. με τις προτάσεις/σχόλια της επί του Σχεδίου Νόμου "Πρόληψη και αντιμετώπιση περιστατικών κακοποίησης και παραμέλησης ανηλίκων, (...)Προσωπικός Βοηθός για τα Άτομα με Αναπηρία και άλλες διατάξεις

Κύριε Πρόεδρε,
Κυρίες και Κύριοι Μέλη,
Σε συνέχεια της υπ. αριθ. 1155/23.09.2021 επιστολής της, η Εθνική Συνομοσπονδία Ατόμων με Αναπηρία (Ε.Σ.Α.μεΑ.) με το παρόν σας αποστέλλει επικαιροποιημένο υπόμνημα στο οποίο περιλαμβάνεται το σύνολο των σχολίων/προτάσεών της επί του Σχεδίου Νόμου «Πρόληψη και αντιμετώπιση περιστατικών κακοποίησης και παραμέλησης ανηλίκων, Πρόγραμμα "Κυψέλη" για την αναβάθμιση της ποιότητας των παρεχόμενων υπηρεσιών σε βρεφικούς, βρεφονηπιακούς και παιδικούς σταθμούς, διατάξεις για την προώθηση της αναδοχής και της υιοθεσίας, πρόγραμμα «Προσωπικός Βοηθός για τα Άτομα με Αναπηρία και άλλες διατάξεις», το οποίο έχει κατατεθεί στη Βουλή για συζήτηση και ψήφιση. Επιπρόσθετα, ζητούμε να κληθεί εκπρόσωπός μας κατά τη συζήτηση του εν λόγω Σχεδίου Νόμου στην Επιτροπή προκειμένου να σας παρουσιάσει περισσότερο αναλυτικά τις θέσεις μας.

Προτάσεις/σχόλια ανά άρθρο:
Μέρος Α΄: Πρόληψη και αντιμετώπιση περιστατικών κακοποίησης και παραμέλησης ανηλίκων
Α.1. Άρθρο 3 «Υποχρέωση αναφοράς περιστατικών κακοποίησης ανηλίκων»
-Προτείνεται στο εν λόγω άρθρο να συμπεριληφθεί η εξής παράγραφος:
«Σε περίπτωση που η αναφορά περιστατικού κακοποίησης προέρχεται από ωφελούμενο με αναπηρία, εφαρμόζονται μέθοδοι εναλλακτικής επικοινωνίας, όποτε αυτό κρίνεται απαραίτητο, και αναγνωρίζονται και αξιολογούνται ανάλογα οι αντιδράσεις του ωφελούμενου ή η τυχόν μεταβολή στη συμπεριφορά του».

Α2. Άρθρο 4 «Ορισμός Υπεύθυνου Προστασίας Ανηλίκων»
-Για την αποφυγή της μετρίασης των περιστατικών που γνωστοποιούνται σύμφωνα με τις διατάξεις του άρθρου 2 του νομοσχεδίου και προκειμένου να ενισχυθεί η ουσιαστική εφαρμογή και συμμόρφωση με την υποχρέωση αναφοράς και έγκαιρης αντιμετώπισης περιστατικών κακοποίησης ή/και παραμέλησης ανηλίκων, συμπεριλαμβανομένων των ανηλίκων με αναπηρία, που τελούν υπό την προστασία Φορέων Παιδικής Προστασίας, κρίνεται σκόπιμη η εισαγωγή περαιτέρω διασφαλίσεων / εγγυήσεων αναφορικά με το περίγραμμα απασχόλησης του «Υπεύθυνου Προστασίας Ανηλίκων». Ως εκ τούτου, προτείνεται η συμπερίληψη νέας παραγράφου 3 ως ακολούθως (βλ. έντονη γραμματοσειρά) και η αναρίθμηση των υπόλοιπων παραγράφων:

«1. Σε κάθε μονάδα των Φορέων Παιδικής Προστασίας ορίζεται Υπεύθυνος Προστασίας Ανηλίκων. Ο Φορέας Παιδικής Προστασίας υποχρεούται να αναρτά [....].
2. Τα καθήκοντα Υπεύθυνου Προστασίας Ανηλίκων ανατίθενται από τον Διευθυντή της μονάδας ή το φυσικό πρόσωπο που διευθύνει ή προΐσταται του οικείου Φορέα Παιδικής Προστασίας [...]
3. Ο Υπεύθυνος Προστασίας Ανηλίκων προάγει, εντός της μονάδας του Φορέα Παιδικής Προστασίας, την κουλτούρα για την έγκαιρη αντιμετώπιση περιστατικών κακοποίησης και παραμέλησης των ανηλίκων που τελούν υπό την προστασία του φορέα. Στα ελάχιστα καθήκοντά του περιλαμβάνονται η ενημέρωση και ευαισθητοποίηση κάθε δυνητικού προσώπου που προβαίνει σε αναφορά περιστατικού κακοποίησης, κατά τα οριζόμενα στο άρθρο 2, σχετικά με τις υποχρεώσεις που απορρέουν από τον παρόντα νόμο και άλλες διατάξεις περί προστασίας ανηλίκων, καθώς και η συμβουλευτική καθοδήγηση σχετικά με το φάσμα των πρακτικών, συστημάτων, στρατηγικών και εργαλείων επικοινωνίας που είναι αναγκαίες/α για την ουσιαστική εκπλήρωση των υποχρεώσεων αυτών, συμπεριλαμβανομένης της επαυξητικής και εναλλακτικής επικοινωνίας για περιπτώσεις ατόμων με αναπηρία όταν κρίνεται αναγκαίος ο διαφορετικός τρόπος επικοινωνίας.
3. 4. Πριν την ανάληψη των καθηκόντων του, ο Υπεύθυνος Προστασίας Ανηλίκων προσκομίζει το αντίγραφο ποινικού μητρώου του άρθρου 4. [...]
4. 5. Ο Υπεύθυνος Προστασίας Ανηλίκων δεσμεύεται από την υποχρέωση τήρησης απορρήτου κατά την εκτέλεση των καθηκόντων του».
Α.3. Άρθρο 5 «Κώλυμα απασχόλησης προσωπικού σε Φορείς Παιδικής Προστασίας»
-Προτείνεται οι προϋποθέσεις για την απασχόληση προσωπικού σε Φορείς Παιδικής Προστασίας που αναφέρονται στο εν λόγω άρθρο να ισχύουν για το προσωπικό του συνόλου των φορέων-δομών παροχής υπηρεσιών σε άτομα με αναπηρία, ιδιωτικού και δημόσιου τομέα, περιλαμβανομένων των ΚΔΑΠ ΑμεΑ, ΚΔ-ΗΦ ΑμεΑ, ΣΥΔ-ΣΑΔ κ.ο.κ.

Μέρος Β΄: Πρόγραμμα «Κυψέλη» - Ρυθμίσεις για τις παρεχόμενες υπηρεσίες σε βρεφικούς, παιδικούς και βρεφονηπιακούς σταθμούς – Παρακολούθηση της ανάπτυξης βρεφών και νηπίων
Β.1. Γενικό σχόλιο επί των άρθρων 14-22
-Με τις προτεινόμενες ρυθμίσεις αναγνωρίζεται η σημασία της προσχολικής αγωγής για την ανάπτυξη βρεφών και νηπίων με την εισαγωγή στους βρεφικούς, παιδικούς και βρεφονηπιακούς σταθμούς ενός ολιστικού προγράμματος, τόσο από πλευράς παιδαγωγικής όσο και έγκαιρης διάγνωσης για αναπτυξιακές ή άλλες δυσχέρειες ή αναπηρίες -οι οποίες, μεταξύ άλλων, προσιδιάζουν ή/και προετοιμάζουν τη μετάβαση σε υπηρεσίες πρώιμης παρέμβασης, εφόσον απαιτείται. Είναι γνωστό πως η απουσία επαρκούς θεσμικού πλαισίου για τα προγράμματα πρώιμης παρέμβασης και η συνεπαγόμενη αναγκαιότητα αποκατάστασης της έλλειψης αυτής, υπαγόρευσε την πρόβλεψη στο Εθνικό Σχέδιο Δράσης για τα Δικαιώματα των Ατόμων με Αναπηρία δημιουργίας και εφαρμογής σύγχρονου και αποτελεσματικού θεσμικού πλαισίου για το πρόγραμμα Πρώιμης Παρέμβασης, με υπεύθυνο φορέα το Υπουργείο Εργασίας και Κοινωνικών Υποθέσεων και εμπλεκόμενους φορείς: (α) το Υπουργείο Παιδείας και Θρησκευμάτων (το οποίο συμβάλλει στον τομέα αυτό στην προσχολική εκπαίδευση από την ηλικία των 4 ή 5 ετών) και (β) το Υπουργείο Υγείας (το οποίο διαχρονικά καλύπτει συγκεκριμένες κατηγορίες παρεμβάσεων – πράξεων ειδικής αγωγής λ.χ. εργοθεραπεία, λογοθεραπεία κ.λπ., ως τη μοναδική επιλογή των οικογενειών που έχουν στη φροντίδα τους άτομα με αναπηρία, προκειμένου να υποστηριχθούν στα πρώτα χρόνια της ζωής τους). Εκτιμάται, συνεπώς, ότι οι προτεινόμενες ρυθμίσεις πρέπει, με σκοπό τη βελτίωση του σχεδιασμού και της εφαρμογής του προγράμματος, αλλά και την αποφυγή επικαλύψεων, να διασφαλίσουν τις απαραίτητες συνέργειες μεταξύ των εμπλεκόμενων Υπουργείων (και ενδεχομένως και λοιπών δομών που υλοποιούν προγράμματα πρώιμης παρέμβασης, κυρίως για ηλικίες 0-6 ετών, όπως τα Κ.Δ.-Η.Φ.), πρόθεση που στο παρόν σχεδίου νόμου περιορίζεται αποκλειστικά και μόνο στην πρόβλεψη για συμμετοχή εκπροσώπου του Υπουργείου Παιδείας και Θρησκευμάτων στο Εθνικό Συμβούλιο Προσχολικής Αγωγής και Διαπαιδαγώγησης (άρθρο 17).

Β.2. Άρθρο 15 «Αντικείμενο»
-Προτείνεται να αποσαφηνιστεί αφενός εάν το εκπαιδευμένο προσωπικό που αναφέρεται στο άρθρο θα είναι εργαζόμενοι των μονάδων που θα επιμορφωθούν ή εξωτερικοί συνεργάτες, στελέχη άλλων υπηρεσιών κ.λπ., αφετέρου ποια μέτρα θα λαμβάνονται εξατομικευμένα σε περίπτωση ανίχνευσης μαθησιακών δυσκολιών ή αναπηρίας.

Β.3 Άρθρο 17 «Σύνθεση Εθνικού Συμβουλίου Προσχολικής Αγωγής και Διαπαιδαγώγησης»
-Προτείνεται η συμπλήρωση της παρ. 1 του άρθρου 17 με τη συμπερίληψη στο «Εθνικό Συμβούλιο Προσχολικής Αγωγής και Διαπαιδαγώγησης» ενός (1) εκπροσώπου της Πανελλήνιας Ομοσπονδίας Σωματείων Γονέων και Κηδεμόνων Ατόμων με Αναπηρία (ΠΟΣΓΚΑμεΑ).

-Προτείνεται: α) στην περ. ι) της παρ. 1, να αναγραφεί η πλήρης επωνυμία της Δευτεροβάθμιας Συνδικαλιστικής Οργάνωσης των Ιδιωτικών Παιδικών Σταθμών και β) στην περ. ιγ) της παρ. 1, να προστεθεί το ακριβές γνωστικό αντικείμενο/επιστημονικό πεδίο των επιστημόνων που θα συμμετέχουν στο Εθνικό Συμβούλιο Προσχολικής Αγωγής και Διαπαιδαγώγησης.

Αιτιολόγηση: Από το παρόν άρθρο απουσιάζει δυστυχώς η πρόβλεψη για τη συμμετοχή στο «Εθνικό Συμβούλιο Προσχολικής Αγωγής και Διαπαιδαγώγησης» αντιπροσωπευτικού φορέα των παιδιών με αναπηρία. Δεδομένου ότι στο πλαίσιο του θεσμικού της ρόλου, ως δευτεροβάθμιου οργάνου του αναπηρικού κινήματος που εκπροσωπεί τα άτομα με νοητική αναπηρία, αυτισμό, σύνδρομο down, εγκεφαλική παράλυση, βαριές και πολλαπλές αναπηρίες και τα ανήλικα άτομα με κάθε μορφής αναπηρία, η Πανελλήνια Ομοσπονδία Σωματείων Γονέων και Κηδεμόνων Ατόμων με Αναπηρία (ΠΟΣΓΚΑμεΑ) παρακολουθεί αδιαλείπτως τα ζητήματα θεσμικής και ουσιαστικής υποστήριξης και προστασίας των δικαιωμάτων των προαναφερθεισών πληθυσμιακών ομάδων, καθώς και τα ζητήματα που άπτονται της πρώιμης παρέμβασης, ειδικής αγωγής και εκπαίδευσης, διατυπώνοντας προτάσεις και συστάσεις με γνώμονα πάντοτε το υπέρτατο συμφέρον τους και την ευημερία τους.

Μέρος Γ΄ Προώθηση των θεσμών της αναδοχής και της υιοθεσίας

Γ.1 Άρθρο 25 «Ηλικιακά όρια αναδοχής - Τροποποίηση της παρ. 2 του άρθρου 8 του ν. 4538/2018»
-Στην παρ. β. αναφέρεται ότι οι ανάδοχοι γονείς έχουν καλή ψυχική, διανοητική και «σωματική υγεία», ιδίως μάλιστα δεν πάσχουν από χρόνια μεταδοτικά νοσήματα. Προτείνεται η διαγραφή του όρου «σωματική υγεία» διότι οδηγεί σε διάκριση σε βάρος των ατόμων με κινητική αναπηρία, των ατόμων με χρόνιες παθήσεις κ.λπ.

Αιτιολόγηση: Η εν λόγω πρόβλεψη περί σωματικής υγείας έρχεται σε πλήρη αντίθεση με ό,τι η Σύμβαση των Ηνωμένων Εθνών για τα Δικαιώματα των Ατόμων με Αναπηρίες ορίζει. Πιο συγκεκριμένα, στην παρ. 2 του άρθρου 23 της Σύμβασης αναφέρεται ότι: «2. Τα Συμβαλλόμενα Κράτη διασφαλίζουν τα δικαιώματα και τις ευθύνες των ατόμων με αναπηρίες, όσον αφορά την επιμέλεια, την κηδεμονία, την επιτροπεία, την υιοθεσία παιδιών ή παρόμοιους θεσμούς, όπου υφίστανται οι έννοιες αυτές στην εθνική νομοθεσία.[...]».

Γ.2 Άρθρο 26 «Ανήλικοι δυνάμενοι να τοποθετηθούν σε ανάδοχο γονέα με σύμβαση - Τροποποίηση της παρ. 1 του άρθρου 10 του ν. 4538/2018»
-Στο τέλος της παρ. 1 προτείνεται η συμπερίληψη νέου εδαφίου ως ακολούθως:
«Στις περιπτώσεις ανηλίκων με μαθησιακές δυσκολίες ή αναπτυξιακές αναπηρίες χρησιμοποιούνται εναλλακτικές μορφές επικοινωνίας προσβάσιμες σε αυτούς».

Μέρος Δ΄: Προσωπικός Βοηθός για Άτομα με Αναπηρία

Δ.1 Άρθρο 34 «Χαρακτηριστικά της παρεχόμενης υπηρεσίας»
-Η παρ. 1 να τροποποιηθεί/συμπληρωθεί ως ακολούθως (βλ. με έντονη γραμματοσειρά):
«1. Προσωπικός Βοηθός είναι το φυσικό πρόσωπο το οποίο υποστηρίζει τα άτομα με αναπηρία. Η υπηρεσία του Προσωπικού Βοηθού παρέχεται στη βάση των εξατομικευμένων αναγκών και συνθηκών ζωής των ατόμων με αναπηρία και σύμφωνα με τις ατομικές επιλογές και τα ατομικά ενδιαφέροντα καθώς και τις ατομικές επιλογές ως προς το είδος και βαθμό βοήθειας, προς διευκόλυνση ιδίως των καθημερινών δραστηριοτήτων τους, για την ενίσχυση της ανεξάρτητης διαβίωσης και συμπερίληψή τους στην κοινωνία, συμβάλλοντας στην αποτροπή της περιθωριοποίησης και ιδρυματοποίησής τους [...]».

Αιτιολόγηση: Θεωρούμε απαραίτητη τη ρητή αναφορά στην επιλογή του είδους και του βαθμού βοήθειας, δεδομένου ότι η διάσταση αυτή συνιστά την ειδοποιό διαφορά της υπηρεσίας του προσωπικού βοηθού από το Πρόγραμμα «Βοήθεια στο Σπίτι».

-Θεωρούμε ιδιαίτερα σημαντική την προσθήκη της παρ. 3.

Δ.2 Άρθρο 36 «Πιλοτική εφαρμογή της υπηρεσίας 'Προσωπικός Βοηθός για Άτομα με Αναπηρία'»
-Η παρ. 2 να τροποποιηθεί/συμπληρωθεί ως ακολούθως (βλ. με έντονη γραμματοσειρά):
«2. Επιλέξιμοι ωφελούμενοι, κατά την πιλοτική εφαρμογή του προγράμματος, είναι άτομα ηλικίας 16 έως 65 ετών και άνω με πιστοποιημένη αναπηρία (κινητική, νοητική, ψυχική, αναπτυξιακή ή αισθητηριακή). Για την επιλογή των ωφελουμένων του πιλοτικού προγράμματος λαμβάνει χώρα κλήρωση μεταξύ των αιτούντων. Προκειμένου να υπάρξει αντιπροσωπευτικό δείγμα για την εξαγωγή συμπερασμάτων θα ληφθούν υπόψη, κατά την κλήρωση, ιδίως, τα εξής: είδος αναπηρίας, ηλικιακή ομάδα, φύλο, καθεστώς απασχόλησης ή μη, περιοχή διαβίωσης, σύνθεση/είδος νοικοκυριού. Για την επιλογή των αιτούντων ιδιαίτερη βαρύτητα αποδίδεται σε κοινωνικά και εισοδηματικά κριτήρια».

Αιτιολόγηση/ερωτήσεις:
Με την παρ. 2 αποκλείονται τα άτομα με ψυχική αναπηρία καθώς και τα άτομα με πιστοποιημένη αναπηρία που είναι άνω των 65 ετών, των οποίων μάλιστα η ανάγκη για προσωπικό βοηθό είναι πολύ μεγάλη. Δεδομένου ότι σε πολλές χώρες ο προσωπικός βοηθός παρέχεται και στα άτομα με ψυχική αναπηρία, χρήσιμο θα ήταν κατά την πιλοτική εφαρμογή να εξεταστεί, πέραν της διάστασης της ηλικίας, και η διάσταση της ψυχικής αναπηρίας. Ο αποκλεισμός των ατόμων με αναπηρία ηλικίας άνω των 65 ετών και των ατόμων με ψυχική αναπηρία συνιστά άνιση μεταχείριση σε βάρος τους. Επιπρόσθετα, προτείνουμε τη διαγραφή της διαδικασίας κλήρωσης δεδομένου ότι αυτή πρέπει να λαμβάνει χώρα μόνο μεταξύ ατόμων που φέρουν τα ίδια χαρακτηριστικά, πράγμα το οποίο δεν είναι εφικτό όταν οι παράμετροι είναι τόσες πολλές. Η εκτίμηση της ανάγκης παροχής Προσωπικού Βοηθού και κατά την πιλοτική εφαρμογή πρέπει να γίνεται από τις Ειδικές Επιτροπές Αξιολόγησης Διεπιστημονικού χαρακτήρα.

- Η παρ. 3 να συμπληρωθεί ως ακολούθως (βλ. με έντονη γραμματοσειρά):
«3. Η εκτίμηση της ανάγκης παροχής Προσωπικού Βοηθού για άτομα με αναπηρία γίνεται από Ειδικές Επιτροπές Αξιολόγησης διεπιστημονικού χαρακτήρα, στις οποίες συμμετέχουν επίσης άτομα με αναπηρία που ορίζει η Ε.Σ.Α.μεΑ. Οι εν λόγω Επιτροπές αξιολογούν, ιδίως, με βάση τη δυνατότητα αυτοφροντίδας, αυτοεξυπηρέτησης, κινητικότητας και γνωστικής αντίληψης των αιτούντων, την ανάγκη, τη διάρκεια και την περιοδικότητα παροχής Προσωπικού Βοηθού λαμβάνοντας υπόψη τις εξατομικευμένες ανάγκες και συνθήκες ζωής αυτών. Στους αιτούντες παρέχεται το δικαίωμα ένστασης επί της απόφασης της Επιτροπής. Δεν μπορούν να συμμετέχουν στις προαναφερθείσες Ειδικές Επιτροπές Αξιολόγησης άτομα με ή χωρίς αναπηρία που δραστηριοποιούνται στον τομέα της παροχής υπηρεσιών προσωπικού βοηθού για άτομα με αναπηρία».

Αιτιολόγηση: Οι προτεινόμενες συμπληρώσεις στην παρ. 3 βασίζονται στο Πόρισμα της Ομάδας Εργασίας για τον Προσωπικό Βοηθό, στο οποίο αναφέρεται το εξής: «Προτείνεται η συγκρότηση νέων Ειδικών Επιτροπών Αξιολόγησης (διεπιστημονικού χαρακτήρα με συμμετοχή και ατόμων με αναπηρία ή των αντιπροσωπευτικών οργανώσεων τους) οι οποίες θα εκτιμούν βάσει καθορισμένων κριτηρίων και εργαλείων την ανάγκη και το χρόνο (ώρες την ημέρα ή την εβδομάδα) παροχής εξατομικευμένης προσωπικής βοήθειας. Επιπρόσθετα, πρέπει να παρέχεται στους δυνητικά ωφελούμενους η δυνατότητα υποβολής ένστασης επί του αποτελέσματος» (βλ. σελ. 53). Η προτεινόμενη συμπλήρωση ως προς τον περιορισμό στη συμμετοχή στις Ειδικές Επιτροπές Αξιολόγησης διεπιστημονικού χαρακτήρα διασφαλίζει την αποφυγή σύγκρουσης συμφερόντων.

Δ.3 Άρθρο 37 «Υλοποίηση της πιλοτικής εφαρμογής της υπηρεσίας «Προσωπικός Βοηθός για Άτομα με Αναπηρία»
-Οι παρ. 1 και 2 να συμπληρωθούν ως ακολούθως (βλ. με έντονη γραμματοσειρά):
«1. Καταρτίζεται ηλεκτρονικό Μητρώο Παρόχων Υπηρεσίας Προσωπικού Βοηθού, το οποίο τηρείται στη Γενική Γραμματεία Κοινωνικής Αλληλεγγύης και Καταπολέμησης της Φτώχειας. Το Μητρώο πληροί τις προδιαγραφές προσβασιμότητας που η υφιστάμενη νομοθεσία ορίζει. [...]
2.Στον ΟΠΕΚΑ συστήνεται και λειτουργεί πληροφοριακό σύστημα για τη διαχείριση των αιτημάτων λήψης της υπηρεσίας «Προσωπικός Βοηθός για Άτομα με Αναπηρία» καθώς και των αιτήσεων των ενδιαφερομένων να ενταχθούν στο Μητρώο Παρόχων Υπηρεσίας Προσωπικού Βοηθού της παρ. 1 του παρόντος. Το εν λόγω πληροφοριακό σύστημα, στο οποίο εντάσσεται το ηλεκτρονικό Μητρώο Παρόχων Υπηρεσίας Προσωπικού Βοηθού της παρ. 1, διασυνδέεται με άλλα πληροφοριακά συστήματα του Υπουργείου Εργασίας και Κοινωνικών Υποθέσεων και του δημόσιου τομέα. Υπεύθυνος επεξεργασίας των δεδομένων του πληροφοριακού συστήματος ορίζεται ο ΟΠΕΚΑ. Το πληροφοριακό σύστημα πληροί τις προδιαγραφές προσβασιμότητας που η υφιστάμενη νομοθεσία ορίζει. [...] ».

Αιτιολόγηση: Οι προτεινόμενες συμπληρώσεις στις παρ. 1 και 2 βασίζονται στις απαιτήσεις της εθνικής νομοθεσία για τον καθολικό σχεδιασμό και την ηλεκτρονική προσβασιμότητα (βλ. ν.4488/2017-παρ. 1 άρθρου 61, ν.4727/2020 «Ψηφιακή Διακυβέρνηση (Ενσωμάτωση στην Ελληνική Νομοθεσία της Οδηγίας (ΕΕ) 2016/2102 και της Οδηγίας (ΕΕ) 2019/1024) Ηλεκτρονικές Επικοινωνίες (Ενσωμάτωση στο Ελληνικό Δίκαιο της Οδηγίας (ΕΕ) 2018/1972) και άλλες διατάξεις»-Κεφάλαιο Η΄ και παρ. 27, 28 και 30 του άρθρου 107, με το οποίο εισάγονται ρυθμίσεις για την προσβασιμότητα σε ιστότοπους και εφαρμογές για φορητές συσκευές των οργανισμών του δημόσιου τομέα προκειμένου οι υπηρεσίες τους να καταστούν προσβάσιμες στα άτομα με αναπηρία) και στην κατευθυντήρια αρχή «κατάργηση των αποκλεισμών και καθολική προσβασιμότητα» της «Βίβλου Ψηφιακού Μετασχηματισμού 2020-2025».
Δ.4 Άρθρο 38 «Καθολική εφαρμογή της υπηρεσίας 'Προσωπικός Βοηθός για Άτομα με Αναπηρία'»
-Η παρακάτω διάταξη να αριθμηθεί, διορθωθεί και συμπληρωθεί ως ακολούθως (βλ. με έντονη γραμματοσειρά):
«1. Κατόπιν της αξιολόγησης της παρ. 5 του άρθρου 35 36 του παρόντος θα ακολουθήσει καθολική εφαρμογή της υπηρεσίας του Προσωπικού Βοηθού για άτομα με αναπηρία σε όλη τη χώρα. Η καθολική εφαρμογή του προγράμματος χρηματοδοτείται από εθνικούς και ενωσιακούς πόρους. Οι αναγκαίες πιστώσεις προέρχονται από τον προϋπολογισμό του Υπουργείου Εργασίας και Κοινωνικών Υποθέσεων και για τον σκοπό αυτό επιχορηγείται ο ΟΠΕΚΑ».

Αιτιολόγηση/ερωτήσεις: Η αναφορά στο άρθρο 35 είναι εσφαλμένη και ως εκ τούτου χρήζει διόρθωσης. Θεωρούμε απαραίτητη την επαναφορά της διάταξης που περιλαμβάνονταν στο Σχέδιο Νόμου που είχε τεθεί σε δημόσια ηλεκτρονική διαβούλευση στην πλατφόρμα ανοιχτής διακυβέρνησης OpenGov, η οποία αφορούσε στον τρόπο χρηματοδότησης της καθολικής εφαρμογής της υπηρεσίας (βλ. άρθρο 31, παρ. 1), διότι δίχως την πρόβλεψη χρηματοδότησης δεν θα είναι εφικτή η καθολική εφαρμογή της υπηρεσίας.

-Να προστεθεί νέα παράγραφος 2 στο εν λόγω άρθρο ως ακολούθως:
«2. Με απόφαση του Υπουργού Εργασίας και Κοινωνικών Υποθέσεων, και αφού ζητηθεί η γνώμη της Ε.Σ.Α.μεΑ., καθορίζεται ο τρόπος επιμόρφωσης των χρηστών της Υπηρεσίας του Προσωπικού Βοηθού για τα Άτομα με Αναπηρία και κατάρτισης των μελών των Ειδικών Επιτροπών Αξιολόγησης διεπιστημονικού χαρακτήρα του άρθρου 36 του παρόντος καθώς και των Προσωπικών Βοηθών».

Αιτιολόγηση: Η κατάρτιση/επιμόρφωση των προαναφερθέντων είναι ιδιαίτερα σημαντική προκειμένου να διασφαλιστεί η υιοθέτηση της δικαιωματικής προσέγγισης της αναπηρίας κατά τη λειτουργία του θεσμού.

-Να προστεθεί νέα παρ. 3 ως ακολούθως:
«3. Με απόφαση του Υπουργού Εργασίας και Κοινωνικών Υποθέσεων συστήνεται Επιτροπή Παρακολούθησης και Αξιολόγησης της πορείας εφαρμογής της Υπηρεσίας του Προσωπικού Βοηθού για τα Άτομα με Αναπηρία, στην οποία συμμετέχουν εκπρόσωποι του Υπουργείου, της Ε.Σ.Α.μεΑ........ Στην Επιτροπή δεν μπορούν να συμμετέχουν άτομα που δραστηριοποιούνται στον τομέα Παροχής Υπηρεσιών Προσωπικού Βοηθού για Άτομα με Αναπηρία»

Αιτιολόγηση: Για τη διασφάλιση της εύρυθμης λειτουργίας αυτού του νέου και καινοτόμου θεσμού απαιτείται η συνεχής παρακολούθηση και αξιολόγησή του από Επιτροπή Παρακολούθησης, στην οποία πρέπει να διασφαλίζεται η συμμετοχή εκπροσώπων του αναπηρικού κινήματος, όπως άλλωστε η παρ. 3 του άρθρου 4 «Γενικές Υποχρεώσεις» της Σύμβασης των Ηνωμένων Εθνών για τα Δικαιώματα των Ατόμων με Αναπηρίες επιβάλλει. Ο προτεινόμενος περιορισμός στη συμμετοχή στην Επιτροπή Παρακολούθησης και Αξιολόγησης εξασφαλίζει την αποφυγή σύγκρουσης συμφερόντων.
Δ.5 Άρθρο 39 «Εξουσιοδοτικές διατάξεις»
-Οι παρ. 1 και 2 να τροποποιηθούν/συμπληρωθούν ως ακολούθως (βλ. με έντονη γραμματοσειρά):
«1. Με κοινή απόφαση των Υπουργών Εργασίας και Κοινωνικών Υποθέσεων και Υγείας, και αφού ζητηθεί η γνώμη της Ε.Σ.Α.μεΑ., καθορίζονται τα επιστημονικά και άλλα προσόντα των μελών των Ειδικών Επιτροπών Αξιολόγησης της παρ.3 του άρθρου 35 36, η σύνθεσή τους, η επιμόρφωσή τους, η αποζημίωσή τους και ρυθμίζεται κάθε ειδικότερο, τεχνικό και λεπτομερειακό θέμα για τη λειτουργία τους. Με όμοια απόφαση γίνεται η συγκρότηση των Επιτροπών αυτών.
2. Με απόφαση του Υπουργού Εργασίας και Κοινωνικών Υποθέσεων και των κατά περίπτωση συναρμόδιων Υπουργών, και αφού ζητηθεί η γνώμη της Ε.Σ.Α.μεΑ., εξειδικεύονται το περιεχόμενο και οι όροι χωρικής και χρονικής υλοποίησης της πιλοτικής εφαρμογής της υπηρεσίας και καθορίζονται, για τις ανάγκες της πιλοτικής εφαρμογής α. η διαδικασία επιλογής των υποψήφιων δικαιούχων, ο αριθμός τους, τα τυχόν πρόσθετα κριτήρια επιλογής, πλέον των αναφερόμενων στην παρ. 2 του άρθρου 35 36 και οι συντελεστές βαρύτητας που λαμβάνονται υπόψη κατά την επιλογή, β. οι όροι και οι προϋποθέσεις εγγραφής στο Μητρώο Παρόχων Υπηρεσίας Προσωπικού Βοηθού καθώς και οι όροι εργασίας και ασφάλισής του Προσωπικού Βοηθού, γ. το περιεχόμενο της υπηρεσίας του Προσωπικού Βοηθού, δ. η διαδικασία αξιολόγησης της ανάγκης των αιτούντων για την παροχή της υπηρεσίας του Προσωπικού Βοηθού ενώπιον των Ειδικών Επιτροπών Αξιολόγησης, λοιπά κριτήρια αξιολόγησης και προτεραιοποίησης των υποψήφιων δικαιούχων, ε. η διαδικασία ένστασης των αιτούντων, ε. στ. οι όροι και οι προϋποθέσεις παροχής της υπηρεσίας του Προσωπικού Βοηθού, στ. ζ. λοιποί αρμόδιοι φορείς και υπηρεσίες, ζ. η. ο έλεγχος και η εποπτεία της παρεχόμενης υπηρεσίας, η. θ. οι προδιαγραφές λειτουργίας του πληροφοριακού συστήματος, θ. ι. τα κριτήρια αξιολόγησης της πιλοτικής εφαρμογής της υπηρεσίας, καθώς και κάθε άλλο ειδικό, τεχνικό και λεπτομερειακό θέμα για την υλοποίησή της».

Αιτιολόγηση: Η αναφορά στο άρθρο 35 είναι εσφαλμένη και ως εκ τούτου χρήζει διόρθωσης. Η υποβολή των προτάσεων της Ε.Σ.Α.μεΑ. για την έκδοση των ΚΥΑ επιβάλλεται από την παρ. 3 του άρθρου 4 «Γενικές Υποχρεώσεις» της Σύμβασης των Ηνωμένων Εθνών για τα Δικαιώματα των Ατόμων με Αναπηρίες. Όσον αφορά στη συμπερίληψη της διαδικασίας ένστασης των αιτούντων, περιλαμβάνεται σχετική αναφορά στο Πόρισμα της Ομάδας Εργασίας για τον Προσωπικό Βοηθό.

-Να προστεθεί νέα παρ. 3 ως ακολούθως:
«Με απόφαση του Υπουργού Εργασίας και Κοινωνικών Υποθέσεων και των κατά περίπτωση συναρμόδιων Υπουργών, και αφού ζητηθεί η γνώμη της Ε.Σ.Α.μεΑ., εξειδικεύεται το περιεχόμενο της Υπηρεσίας του Προσωπικού Βοηθού κατά την καθολική εφαρμογή και καθορίζονται α. η διαδικασία επιλογής των υποψήφιων δικαιούχων, ο αριθμός τους, τα τυχόν πρόσθετα κριτήρια επιλογής και οι συντελεστές βαρύτητας που λαμβάνονται υπόψη κατά την επιλογή, β. οι όροι και οι προϋποθέσεις εγγραφής στο Μητρώο Παρόχων Υπηρεσίας Προσωπικού Βοηθού καθώς και οι όροι εργασίας και ασφάλισής του Προσωπικού Βοηθού, γ. το περιεχόμενο της υπηρεσίας του Προσωπικού Βοηθού, δ. η διαδικασία αξιολόγησης της ανάγκης των αιτούντων για την παροχή της υπηρεσίας του Προσωπικού Βοηθού ενώπιον των Ειδικών Επιτροπών Αξιολόγησης, λοιπά κριτήρια αξιολόγησης και προτεραιοποίησης των υποψήφιων δικαιούχων, ε. η διαδικασία ένστασης των αιτούντων, στ. οι όροι και οι προϋποθέσεις παροχής της υπηρεσίας του Προσωπικού Βοηθού, ζ. λοιποί αρμόδιοι φορείς και υπηρεσίες, η. ο έλεγχος και η εποπτεία της παρεχόμενης υπηρεσίας, θ. οι προδιαγραφές λειτουργίας του πληροφοριακού συστήματος, ι. τα κριτήρια αξιολόγησης της πιλοτικής εφαρμογής της υπηρεσίας, καθώς και κάθε άλλο ειδικό, τεχνικό και λεπτομερειακό θέμα για την υλοποίησή της»

Αιτιολόγηση: Προτείνουμε να συμπεριληφθεί η νομοθετική εξουσιοδότηση για τον καθορισμό των όρων και προϋποθέσεων και εν γένει διαδικασιών που συνδέονται με την παροχή της Υπηρεσίας του Προσωπικού Βοηθού κατά την καθολική εφαρμογή της, όπως αναφέρονταν στο Σχέδιο Νόμου που είχε τεθεί στη δημόσια ηλεκτρονική διαβούλευση στην πλατφόρμα ανοιχτής διακυβέρνησης OpenGov (βλ. άρθρο 31, παρ. 2) και είχαμε προτείνει να συμπληρωθεί. Δίχως τη συμπερίληψη αυτής της παραγράφου, η εστίαση του νόμου «γέρνει» προς την πιλοτική και όχι προς την καθολική εφαρμογή.

Μέρος Ε: Άλλες διατάξεις
Ε.1. Άρθρο 40 «Ημιαυτόνομη Διαβίωση σε Διαμερίσματα των ανηλίκων δεκαπέντε ετών και άνω που διαβιούν σε Μονάδες Παιδικής Προστασίας και Φροντίδας»
-Προτείνουμε η περ. γ της παρ. 5, να συμπληρωθεί ως ακολούθως (βλ. έντονη γραμματοσειρά):
«5. Δικαιούχοι φορείς που δύνανται να υποβάλουν αιτήσεις χρηματοδότησης, μόνοι τους ή σε συνεργασία, είναι:
α) Οργανισμοί Τοπικής Αυτοδιοίκησης [...]
β) νομικά πρόσωπα δημοσίου δικαίου, [...]
γ) νομικό πρόσωπο ιδιωτικού δικαίου μη κερδοσκοπικού χαρακτήρα, πιστοποιημένο από το Υπουργείο Εργασίας και Κοινωνικών Υποθέσεων, σύμφωνα με τον ν. 2646/1998 (Α΄ 236), που δραστηριοποιείται στην παροχή υπηρεσιών που άπτονται της εφαρμογής του παρόντος.
Αιτιολόγηση: Το Υπουργείο Εργασίας, μέσω του ΕΚΚΑ, πιστοποιεί μόνο φορείς ΝΠΙΔ Μη κερδοσκοπικού χαρακτήρα. Άλλωστε και ο ν. 2646/1998 αναφέρεται σε ΝΠΙΔ Μη Κερδοσκοπικού Χαρακτήρα (συμπεριλαμβανομένων των εθελοντικών οργανώσεων).

Ε.2. Άρθρο 41 «Ευρωπαϊκή Εγγύηση για τα Παιδιά»
-Το ΕΚΚΑ, προκειμένου να ανταπεξέλθει επιτυχώς σε έναν τόσο σημαντικό και συνάμα δύσκολο ρόλο, αυτόν του Εθνικού Συντονιστή, πρέπει να στελεχωθεί άμεσα με επιπλέον εξειδικευμένο προσωπικό.
-Το προς κατάρτιση Εθνικό Σχέδιο Δράσης για την Εγγύηση για τα Παιδιά, πρέπει να είναι συμβατό με τη Διεθνή Σύμβαση για τα Δικαιώματα του Παιδιού και τη Σύμβαση των Ηνωμένων Εθνών για τα Δικαιώματα των Ατόμων με Αναπηρίες.
-Οι διμηνιαίες αναφορές θα πρέπει να είναι προς τον/την εκάστοτε αρμόδιο/α Υπουργό Εργασίας και Κοινωνικών Υποθέσεων, αντί της Γενικής Γραμματείας Κοινωνικής Αλληλεγγύης και Καταπολέμησης της Φτώχειας, καθώς επίσης θα πρέπει να αποστέλλεται και στον Μηχανισμό Παρακολούθησης της Σύμβασης για τα Δικαιώματα των Ατόμων με αναπηρία (Υπ. Επικρατείας, Συνήγορο του Πολίτη, ΕΣΑμεΑ), στην Εθνική Αρχή Προσβασιμότητας, αλλά και στην Εθνική Επιτροπή για τα Δικαιώματα του Ανθρώπου (ΕΕΔΑ), δεδομένου του γεγονότος πως το Εθνικό Σχέδιο Δράσης για την Εγγύηση για τα Παιδιά, αφορά ΚΑΙ τα παιδιά με αναπηρίες και προφανώς έχει να κάνει με ανθρώπινα δικαιώματα.

Ε.3. Άρθρο 42 «Υποχρεώσεις φορέων κοινωνικής πρόνοιας οι οποίοι παρέχουν υπηρεσίες σε ενήλικα άτομα με αναπηρία, ηλικιωμένους και χρονίως πάσχοντες»
Με τις προτεινόμενες ρυθμίσεις του εν λόγω άρθρου ορθώς προβλέπονται και για τους φορείς/δομές, ανοικτής και κλειστής φροντίδας, δημοσίου και ιδιωτικού δικαίου, που παρέχουν οργανωμένες υπηρεσίες κοινωνικής φροντίδας σε ενηλίκους με αναπηρία, υποχρεώσεις συναφείς με εκείνες που επιβάλλονται στους φορείς παιδικής προστασίας για την αντιμετώπιση φαινομένων κακοποίησης ή/και παραμέλησης. Οι υποχρεώσεις αυτές, ωστόσο, επικεντρώνονται πρωτίστως στις προϋποθέσεις για την απασχόληση, την παροχή υπηρεσιών, την αδειοδότηση και την εποπτεία της συμμόρφωσης των φορέων, παραγνωρίζοντας ότι σημαντικό μέρος του ωφελούμενου πληθυσμού των φορέων/δομών αυτών, ιδίως δε τα άτομα με βαριές και πολλαπλές αναπηρίες, συνιστούν πληθυσμό παρεμφερούς ευαλωτότητας με τον πληθυσμό των ανηλίκων ως προς τα φαινόμενα που επιχειρεί να αντιμετωπίσει η παρούσα ρύθμιση. Σκόπιμη, συνεπώς, εκτιμάται η διεύρυνση της υποχρέωσης συμμόρφωσης των φορέων του άρθρου 42 με τις γενικότερες προβλέψεις που αφορούν τους φορείς παιδικής προστασίας για την πρόληψη και αντιμετώπιση φαινομένων κακοποίησης, πρωτίστως δε με εκείνες που αφορούν την υποχρέωση αναφοράς περιστατικών κακοποίησης, με την εμπλοκή υπεύθυνων προστασίας και την έννομη προστασία τους, τη γνωστοποίηση περιστατικών στις αρμόδιες αρχές και την ενίσχυση των δεξιοτήτων του προσωπικού για την εφαρμογή της.
Επιπρόσθετα προτείνουμε:
α) οι προϋποθέσεις των άρθρων 5, 6 και 11 του παρόντος σχεδίου νόμου για την απασχόληση προσωπικού να εφαρμόζονται στο σύνολο των φορέων-δομών παροχής υπηρεσιών σε άτομα με αναπηρία, περιλαμβανομένων των ΚΔΑΠ ΑμεΑ, ΚΔ-ΗΦ ΑμεΑ κ.ο.κ., ιδιωτικού και δημόσιου τομέα, και
β) η περίπτωση ια) του άρθρου 42 να συμπληρωθεί ως ακολούθως (βλ. έντονη γραμματοσειρά): «ια) σε κάθε φορέα κοινωνικής πρόνοιας δημοσίου και ιδιωτικού δικαίου, ο οποίος παρέχει οργανωμένες υπηρεσίες κοινωνικής φροντίδας, κλειστής ή ανοιχτής περίθαλψης σε ενηλίκους και ανήλικους με αναπηρία, σε ηλικιωμένους και σε χρονίως πάσχοντες».

Επιπρόσθετα ζητάμε στο εν λόγω σχέδιο νόμου να συμπεριληφθούν τα εξής:
1.Παράταση θητείας των Διοικητικών Συμβουλίων των πρωτοβάθμιων και δευτεροβάθμιων οργανώσεων μελών της Εθνικής Συνομοσπονδίας Ατόμων με Αναπηρία μέχρι την 31η.07.2022, λόγω της πανδημίας του Covid -19 και συνακόλουθα της αδυναμίας να διεξάγουν εκλογές για την ανάδειξη νέων Διοικητικών Συμβουλίων. Σημειώνουμε ότι με την παρ. 1 του άρθρου 133 του ν. 4808/2021, (με το οποίο τροποποιήθηκε το άρθρο 72 του ν.4756/2020) έχει δοθεί παράταση των προαναφερόμενων σωματείων έως την 31η.10.2021. Ως εκ τούτου, ζητούμε την προσθήκη νέου άρθρου στο Σχέδιο Νόμου ως ακολούθως.
«Άρθρο ....
Η παρ. 1 του άρθρου 133 του ν. 4808/2021 τροποποιείται ως ακολούθως:
1. Οι παρ. 1 και 2 του άρθρου 72 του ν. 4756/2020 (Α' 235) τροποποιούνται ως προς τις προϋποθέσεις και τον χρόνο ισχύος τους έως την 31η.07.2022 και το άρθρο 72 διαμορφώνεται ως εξής:
«1. H θητεία των διοικητικών οργάνων των συνδικαλιστικών οργανώσεων του άρθρου 9 του ν. 1264/1982 (Α' 79) των συνταξιοδοτικών οργανώσεων, των εργοδοτικών οργανώσεων, των αιρετών οργάνων των νομικών προσώπων ιδιωτικού δικαίου (ν.π.ι.δ.), και του ν.π.δ.δ. με την επωνυμία «Ταμείο Αλληλοβοήθειας Προσωπικού του Εθνικού Τυπογραφείου», καθώς και των αιρετών οργάνων της Εθνικής Συνομοσπονδίας Ατόμων με Αναπηρία και των πρωτοβάθμιων και δευτεροβάθμιων οργανώσεων μελών αυτής, όπως και των μελών Δ.Σ. της Εθνικής Γενικής Συνομοσπονδίας Αναπήρων και Θυμάτων Πολέμου Ελλάδος (ΕΓΣΑΘΠΕ) και των διοικητικών συμβουλίων των σωματείων και ενώσεων αναπήρων και θυμάτων πολέμου, παρατείνεται έως την 31η.07.2022, εφόσον στο μεταξύ δεν διενεργηθούν αρχαιρεσίες για την ανάδειξη νέων καταστατικών οργάνων.
2. Εξαιρετικά, έως την 31η.07.2022 οι συνεδριάσεις των διοικητικών οργάνων των ανωτέρω οργανώσεων και νομικών προσώπων δύνανται να διεξάγονται και οι αρχαιρεσίες να διενεργούνται, μετά από απόφαση των αρμόδιων οργάνων διοίκησής τους, και ηλεκτρονικά εξ αποστάσεως, ανεξαρτήτως των καταστατικών προβλέψεων».
2. Συμπερίληψη της Ε.Σ.Α.μεΑ., η οποία έχει ιδρύσει το Ινστιτούτο «ΙΝ-Ε.Σ.Α.μεΑ.» στην παράγραφο 10 του άρθρου 1 του ν.2434/1996, η οποία αφορά στη ρύθμιση για την απόδοση πόρου που δίνεται από τον κλάδο ΛΑΕΚ του ΕΛΕΚΠ στα Ινστιτούτα και τα Εκπαιδευτικά Κέντρα, τα οποία έχουν ιδρυθεί με τη συμμετοχή των κοινωνικών εταίρων, όπως της Γ.Σ.Ε.Ε., του Σ.Ε.Β., της Γ.Σ.Ε.Β.Ε.Ε.
3. Πλήρης αποσύνδεση της εργασίας ή της αναπηρικής σύνταξης από το επίδομα του ΟΠΕΚΑ. Στη νομοθεσία προβλέπεται η διακοπή του επιδόματος που δίνεται από τον ΟΠΕΚΑ στα άτομα με αναπηρία σε περίπτωση που εργαστούν ή συνταξιοδοτηθούν. Η διακοπή του εν λόγω επιδόματος, το οποίο δίνεται για την κάλυψη του πρόσθετου κόστους των αναγκών που προκύπτουν από την αναπηρία, δημιουργεί πολύ σοβαρά προβλήματα στην αξιοπρεπή διαβίωση των ατόμων με αναπηρία και των οικογενειών τους, εάν λάβουμε υπόψη την έλλειψη κρατικών υποστηρικτικών δομών. Για τον λόγο αυτό ζητούμε να προστεθεί στο Σχέδιο Νόμου νέο άρθρο ως ακολούθως:
«Άρθρο ....
Στα άτομα με αναπηρία που δικαιούνται επίδομα από τον ΟΠΕΚΑ, σε περίπτωση που εργαστούν ή συνταξιοδοτηθούν, δεν διακόπτεται το επίδομα που λαμβάνουν».

Ελπίζοντας ότι θα ανταποκριθείτε θετικά στα δίκαια αιτήματά μας.
Σας ευχαριστούμε θερμά εκ των προτέρων.