Αθήνα: 15/11/2016

ΠΡΟΣ:
- Πρόεδρο και Μέλη Διαρκούς Επιτροπής Δημόσιας Διοίκησης, Δημόσιας
Τάξης και Δικαιοσύνης της Βουλής των Ελλήνων

ΚΟΙΝΟΠΟΙΗΣΗ:
-Γραφείο Πρωθυπουργού της χώρας κ. Α. Τσίπρα
- Γραφείο Αντιπροέδρου της Κυβέρνησης κ. Ι. Δραγασάκη
- κ. Σ. Κοντονή, Υπουργό Δικαιοσύνης, Διαφάνειας & Ανθρωπίνων Δικαιωμάτων

---

Το αναπηρικό κίνημα της χώρας αιτείται την επέκταση της αρχής της μη διάκρισης λόγω αναπηρίας ή χρόνιας πάθησης σε όλους τους τομείς της κοινωνικής ζωής, όπως υπαγορεύει το Σύνταγμα και η εθνική νομοθεσία

Αξιότιμε κύριε Πρόεδρε,
Αξιότιμα Μέλη,
Η Εθνική Συνομοσπονδία Ατόμων με Αναπηρία (Ε.Σ.Α.μεΑ.) -που αποτελεί τον τριτοβάθμιο κοινωνικό και συνδικαλιστικό φορέα των ατόμων με αναπηρία και των οικογενειών τους στη χώρα και ιδρυτικό μέλος του Ευρωπαϊκού Φόρουμ Ατόμων με Αναπηρία (European Disability Forum) - με το παρόν έγγραφό της σας αποστέλλει τις προτάσεις της επί του σχεδίου νόμου «Ενσωμάτωση της Οδηγίας 2000/43/ΕΚ περί εφαρμογής της αρχής της ίσης μεταχείρισης προσώπων ασχέτως φυλετικής ή εθνοτικής τους καταγωγής, της Οδηγίας 2000/78/ΕΚ για τη διαμόρφωση γενικού πλαισίου για την ίση μεταχείριση στην απασχόληση και την εργασία [...] και τους υπαλλήλους των καταστημάτων κράτησης» που πρόκειται να συζητηθεί σήμερα στη Διαρκή Επιτροπή Δημόσιας Διοίκησης, Δημόσιας Τάξης και Δικαιοσύνης.

Αξίζει να επισημανθεί ότι τα αιτήματα που περιλαμβάνονται στο παρόν έγγραφό μας παρόλο που:
-υποβλήθηκαν αφενός ηλεκτρονικά στις 13.07.2016 στην ιστοσελίδα www.opegov.gr αφετέρου εγγράφως (με την υπ. αριθ. πρωτ. 761/10.05.2016 επιστολή της Ε.Σ.Α.μεΑ.) στον τότε Γενικό Γραμματέα Διαφάνειας και Ανθρωπίνων Δικαιωμάτων κ. Κ. Παπαϊωάννου,
- παρουσιάστηκαν σε συνάντηση με τον προαναφερθέντα Γενικό Γραμματέα στις 13.05.2016 όσο και με τον τότε Υπουργό Δικαιοσύνης, Διαφάνειας και Ανθρωπίνων Δικαιωμάτων κ. Ν. Παρασκευόπουλο στις 31.05.2016,
δυστυχώς δεν έγιναν αποδεκτά.
Είναι γεγονός ότι το λόγω Σχέδιο Νόμου περιλαμβάνει αρκετά θετικά στοιχεία, όπως είναι: η συμπερίληψη μεταξύ των προστατευόμενων ομάδων των ατόμων με χρόνια πάθηση, η διεύρυνση της έννοιας της διάκρισης («πολλαπλή διάκριση», «διάκριση λόγω σχέσης», «διάκριση λόγω νομιζόμενων χαρακτηριστικών», διάκριση λόγω «άρνησης εύλογων προσαρμογών»), η διεύρυνση του ρόλου του Συνηγόρου του Πολίτη ως φορέα παρακολούθησης και προώθησης της αρχής της ίσης μεταχείρισης κ.λπ.- επιτυγχάνοντας με αυτόν τον τρόπο την ικανοποίηση πάγιων αιτημάτων διαφόρων φορέων, συμπεριλαμβανομένης και της Ε.Σ.Α.μεΑ., που αφορούσαν στη βελτίωση των διατάξεων του ν.3304/2005 (Αρ. ΦΕΚ 16 Α'/27.01.2005).
Αυτό που δεν μπορεί να γίνει κατανοητό νομικά, κοινωνικά και πολιτικά είναι γιατί με το παρόν σχέδιο νόμου δεν επεκτείνεται το πεδίο εφαρμογής της αρχής της μη διάκρισης λόγω αναπηρίας και πέραν του τομέα της εργασίας/απασχόλησης, δεδομένου ότι έρχεται σε πλήρη αντίθεση με:
i) τις απαιτήσεις του ν. 4074/2012 (Αρ. ΦΕΚ 88 Α΄/11.04.2012) -με τον οποίο κυρώθηκε από την Ελληνική Βουλή η Διεθνής Σύμβαση για τα Δικαιώματα των Ατόμων με Αναπηρία,
ii) τις συνταγματικές επιταγές για τα άτομα με αναπηρία, εφόσον σύμφωνα με την παρ. 6 του Άρθρου 21 του Συντάγματος «τα άτομα με αναπηρία έχουν δικαίωμα να απολαμβάνουν μέτρων που εξασφαλίζουν την αυτονομία, την επαγγελματική ένταξη και τη συμμετοχή τους στην κοινωνική, οικονομική και πολιτική ζωή της Χώρας».
Στο σημείο αυτό θα θέλαμε να επισημάνουμε ότι η Ε.Σ.Α.μεΑ. συμμετείχε από την αρχή σε όλες τις διαβουλεύσεις που είχαν έλαβαν χώρα για την ενσωμάτωση στην εθνική μας νομοθεσία της Οδηγίας 78/2000. Το βασικότερο αίτημα της Συνομοσπονδίας, το οποίο είχαμε εκφράσει με όλη τη δύναμή μας προς την τότε Νομοπαρασκευαστική Επιτροπή του Υπουργείου Δικαιοσύνης, ήταν η διεύρυνση του πεδίου εφαρμογής της αρχής της ίσης μεταχείρισης και πέραν του τομέα της εργασίας/απασχόλησης και αυτό διότι τόσο το ευρωπαϊκό όσο και το εθνικό αναπηρικό κίνημα είχε διαπιστώσει ότι ο αποκλεισμός των ατόμων με αναπηρία από την αγορά εργασίας οφείλεται στη διάκριση που υφίστανται σε όλους τους τομείς της ζωής τους, ήτοι στο δομημένο περιβάλλον, στην εκπαίδευση, στην κατάρτιση, στην κοινωνία της πληροφορίας, στις μεταφορές κ.λπ.
Υπό αυτό το πρίσμα, τα αιτήματα της Ε.Σ.Α.μεΑ. έχουν ως εξής:
Ι) Επέκταση της αρχής της μη διάκρισης λόγω αναπηρίας ή χρόνιας πάθησης σε όλους τους τομείς της κοινωνικής ζωής
Η Συνομοσπονδία ζητά την επέκταση του πεδίου εφαρμογής της αρχής της μη διάκρισης λόγω αναπηρίας ή χρόνιας πάθησης και πέραν του τομέα της εργασίας/απασχόλησης -και μάλιστα σήμερα ακόμη περισσότερο από ότι στο παρελθόν- εφόσον βάσει της παρ. 2 του άρθρου 5 «Ισότητα και μη διάκριση» της Σύμβασης για τα Δικαιώματα των Ατόμων με Αναπηρία του ΟΗΕ, που, όπως ήδη προαναφέραμε, έχει κυρωθεί με ν.4074/2012, τα Συμβαλλόμενα Κράτη οφείλουν να «[...] απαγορεύουν όλες τις διακρίσεις βάσει της αναπηρίας και (να) εγγυώνται στα άτομα με αναπηρίες ίση και αποτελεσματική νομική προστασία κατά των διακρίσεων για οποιοδήποτε λόγο [...]».
Επιπρόσθετα αξίζει να επισημανθεί ότι σε αντίθεση με το έτος 2005 που θεσπίστηκε ο ν.3304/2005, σήμερα μια σειρά διατάξεων σε διάφορους νόμους και Κανονισμούς -πέραν του συνόλου των άρθρων της Διεθνούς Σύμβασης για τα Δικαιώματα των Ατόμων με Αναπηρία που αφορούν στο σύνολο της κοινωνικής ζωής- δημιουργούν ένα ευνοϊκότερο περιβάλλον για την επίτευξη του στόχου της επέκτασης της αρχής της μη διάκρισης λόγω αναπηρίας ή χρόνιας πάθησης σε όλους τους τομείς της κοινωνικής ζωής. Μερικές εξ' αυτών των διατάξεων παρουσιάζονται στο Παράρτημα Ι.
Ως εκ τούτου, η Ε.Σ.Α.μεΑ. αιτείται τη συμπλήρωση/τροποποίηση του άρθρου 24 ως ακολούθως:
«Με προεδρικό διάταγμα, το οποίο εκδίδεται μετά από πρόταση των Υπουργών Οικονομικών, Οικονομίας, Ανάπτυξης και Τουρισμού, Εργασίας, Κοινωνικής Ασφάλισης και Κοινωνικής Αλληλεγγύης, Παιδείας, Έρευνας και Θρησκευμάτων, Υγείας, Δικαιοσύνης, Διαφάνειας και Ανθρωπίνων Δικαιωμάτων και κάθε άλλου καθ' ύλην αρμόδιου Υπουργού, μπορεί να επεκταθεί η προστασία που παρέχεται για διακρίσεις λόγω θρησκευτικών ή άλλων πεποιθήσεων, αναπηρίας ή χρόνιας πάθησης, ηλικίας, οικογενειακής ή κοινωνικής κατάστασης, σεξουαλικού προσανατολισμού, ταυτότητας ή χαρακτηριστικών φύλου και πέραν των τομέων εργασίας και απασχόλησης. Ειδικότερα όσον αφορά στην επέκταση της αρχής της μη διάκρισης λόγω αναπηρίας ή χρόνιας πάθησης σε όλους τους τομείς της κοινωνικής ζωής, αυτή θα πρέπει να πραγματοποιηθεί εντός εξαμήνου. Με Απόφαση του Υπουργού Δικαιοσύνης, Διαφάνειας και Ανθρωπίνων Δικαιωμάτων συγκροτείται Ομάδα Εργασίας, στην οποία θα συμμετέχει και εκπρόσωπος της Εθνικής Συνομοσπονδίας Ατόμων με Αναπηρία (Ε.Σ.Α.μεΑ.), με σκοπό την επεξεργασία τρόπων εφαρμογής της προαναφερθείσας επέκτασης».
ΙΙ) Συμπερίληψη της Ε.Σ.Α.μεΑ. μεταξύ των φορέων που θα παρέχουν προστασία στα θύματα διάκρισης λόγω αναπηρίας ή χρόνιας πάθησης, θα συμμετέχουν στον διάλογο και θα συνεργάζονται με τους φορείς προώθησης της αρχής της ίσης μεταχείρισης.
Δεδομένου ότι η Ε.Σ.Α.μεΑ.:
• αποτελεί την αντιπροσωπευτικότερη οργάνωση των ατόμων με αναπηρία βάσει της παρ. 2 του άρθρου 2 του ν. 2430/1996 (Αρ. ΦΕΚ 156' Α/10.07.1996),
• δεν περιλαμβάνεται μεταξύ των κοινωνικών εταίρων που υπογράφουν την Εθνική Γενική Συλλογική Σύμβαση Εργασίας,
• δεν αποτελεί «μη κυβερνητική οργάνωση» και
• βάσει της παρ. 8 του άρθρου 2 «Σκοποί» του ισχύοντος Καταστατικού της «[...] δύναται να συμπαρίσταται στα ίδια το άτομα με αναπηρία (φυσικά πρόσωπα) σε οιαδήποτε περίπτωση παραβίασης των ανθρώπινων και συνταγματικών δικαιωμάτων τους, διασφαλίζοντας μεταξύ άλλων και την τήρηση της αρχής της ίσης μεταχείρισης λόγω αναπηρίας σε όλους τους τομείς της κοινωνικής ζωής, και να τα αντιπροσωπεύει ενώπιον οποιασδήποτε διοικητικής ή δικαστικής αρχής ή οργάνου σε εθνικό, ευρωπαϊκό και διεθνές επίπεδο [...]»,
αιτούμαστε τη συμπερίληψη ρητών αναφορών στα παρακάτω άρθρα προκειμένου να διασφαλιστεί ότι η Ε.Σ.Α.μεΑ. θα περιληφθεί μεταξύ των φορέων που θα: i) παρέχουν προστασία στα θύματα διάκρισης λόγω αναπηρίας ή χρόνιας πάθησης, ii) συμμετέχουν στο διάλογο με στόχο την προαγωγή της αρχής των ίσων ευκαιριών και της ίσης μεταχείρισης στο πλαίσιο των σκοπών του παρόντος νόμου, iii) συνεργάζονται με τον Συνήγορο του Πολίτη.
Άρθρο 8 - Παροχή προστασίας
Η παρ. 3 του άρθρο 8 να συμπληρωθεί ως ακολούθως (βλ. με έντονη γραμματοσειρά):
«3. Νομικά πρόσωπα, ενώσεις ή οργανώσεις συμπεριλαμβανομένων των κοινωνικών εταίρων, των αντιπροσωπευτικών οργανώσεων των ομάδων που υφίστανται διάκριση (π.χ. Εθνική Συνομοσπονδία Ατόμων με Αναπηρία) και των συνδικαλιστικών οργανώσεων, που έχουν σκοπό μεταξύ άλλων τη διασφάλιση της τήρησης της αρχής της ίσης μεταχείρισης ανεξαρτήτως φυλής, χρώματος, εθνικής ή εθνοτικής καταγωγής, γενεαλογικών καταβολών, θρησκευτικών ή άλλων πεποιθήσεων, αναπηρίας ή χρόνιας ασθένειας, ηλικίας, οικογενειακής ή κοινωνικής κατάστασης, σεξουαλικού προσανατολισμού, ταυτότητας ή χαρακτηριστικών φύλου μπορούν να αντιπροσωπεύουν τον βλαπτόμενο ενώπιον των δικαστηρίων και να τον εκπροσωπούν ενώπιον οποιασδήποτε διοικητικής αρχής ή διοικητικού οργάνου, εφόσον προηγουμένως παρασχεθεί η συναίνεσή του με συμβολαιογραφικό έγγραφο ή ιδιωτικό έγγραφο, το οποίο θα φέρει, όπου απαιτείται, θεώρηση του γνησίου της υπογραφής».
Άρθρο 13 - Κοινωνικός διάλογος
Η παρ. 1 του άρθρου 13 να συμπληρωθεί ως ακολούθως (βλ. με έντονη γραμματοσειρά):
«1. Το Κράτος ενθαρρύνει το διάλογο μεταξύ των κοινωνικών εταίρων, καθώς και το διάλογο με τις αντιπροσωπευτικές οργανώσεις των ομάδων που υφίστανται διάκριση (π.χ. Εθνική Συνομοσπονδία Ατόμων με Αναπηρία) και με τις μη κυβερνητικές οργανώσεις, οι οποίες έχουν ως καταστατικό σκοπό την καταπολέμηση των διακρίσεων για λόγους λόγω φυλής, χρώματος, εθνικής ή εθνοτικής καταγωγής, γενεαλογικών καταβολών, θρησκευτικών ή άλλων πεποιθήσεων, αναπηρίας ή χρόνιας ασθένειας, ηλικίας, οικογενειακής ή κοινωνικής κατάστασης, σεξουαλικού προσανατολισμού, ταυτότητας ή χαρακτηριστικών φύλου, με στόχο την προαγωγή της αρχής των ίσων ευκαιριών και της ίσης μεταχείρισης στο πλαίσιο των σκοπών του παρόντος νόμου».
Άρθρο 16 - Συνεργασία φορέων
Το άρθρο 16 να συμπληρωθεί ως ακολούθως (βλ. με έντονη γραμματοσειρά):
«Ο κατά το άρθρο 14 του Μέρους Α' του παρόντος νόμου φορέας προώθησης της αρχής της ίσης μεταχείρισης, καθώς και οι υπηρεσίες του άρθρου 15, συνεργάζονται μεταξύ τους, καθώς και με την Οικονομική και Κοινωνική Επιτροπή, τις τριτοβάθμιες συνδικαλιστικές οργανώσεις των εργαζομένων σε δημόσιο και ιδιωτικό τομέα, την Ανώτατη Διοίκηση Ενώσεων Δημοσίων Υπαλλήλων (Α.Δ.Ε.Δ.Υ), την Γενική Συνομοσπονδία Εργατών Ελλάδος (ΓΕ.Σ.Ε.Ε.), καθώς και τις ενώσεις των εργοδοτών, το Σύνδεσμο Επιχειρήσεων και Βιομηχανιών (ΣΕΒ), τη Γενική Συνομοσπονδία Επαγγελματιών, Βιοτεχνών και Εμπόρων Ελλάδας [...] καθώς και με φορείς και οργανώσεις που δραστηριοποιούνται στο πεδίο της καταπολέμησης των διακρίσεων λόγω φυλής, χρώματος, εθνικής ή εθνοτικής καταγωγής, γενεαλογικών καταβολών, θρησκευτικών ή άλλων πεποιθήσεων, αναπηρίας ή χρόνιας ασθένειας, ηλικίας, οικογενειακής ή κοινωνικής κατάστασης, σεξουαλικού προσανατολισμού, ταυτότητας ή χαρακτηριστικών φύλου, όπως είναι η Εθνική Συνομοσπονδία Ατόμων με Αναπηρία (Ε.Σ.Α.μεΑ.), με στόχο τη συνεισφορά τους στην προαγωγή της αρχής της ίσης μεταχείρισης στο πλαίσιο των σκοπών του παρόντος νόμου».
Άρθρο 17 - Ενημέρωση και διάδοση πληροφοριών
Η παρ. 1 του άρθρου 17 να συμπληρωθεί ως ακολούθως (βλ. με έντονη γραμματοσειρά):
«1. Οι συνδικαλιστικές οργανώσεις και οι αντιπροσωπευτικές οργανώσεις των ομάδων που συνήθως υφίστανται διάκριση (π.χ. Εθνική Συνομοσπονδία Ατόμων με Αναπηρία -Ε.Σ.Α.μεΑ.) οφείλουν να ενημερώνουν τα μέλη τους για το περιεχόμενο του παρόντος νόμου, καθώς και για τα μέτρα που λαμβάνονται για την εφαρμογή και την προώθηση της αρχής της ίσης μεταχείρισης στο πλαίσιο των σκοπών του παρόντος νόμου».
Άρθρο 19
Το εδάφιο στ) της παρ. 6 του άρθρου 3 του ν.3094/2003 που αντικαθίσταται με το παρόν σχέδιο νόμου να συμπληρωθεί ως ακολούθως (βλ. με έντονη γραμματοσειρά):
«[...] στ) συνεργάζεται με τη Γενική Γραμματεία Διαφάνειας και Ανθρωπίνων Δικαιωμάτων του Υπουργείου Δικαιοσύνης, Διαφάνειας και Ανθρωπίνων Δικαιωμάτων, με τη Γενική Γραμματεία Ισότητας των Φύλων του Υπουργείου Εσωτερικών και Διοικητικής Ανασυγκρότησης, με το Υπουργείο Εργασίας, Κοινωνικής Ασφάλισης και Κοινωνικής Αλληλεγγύης, τους κοινωνικούς εταίρους, τις αντιπροσωπευτικές οργανώσεις των ομάδων που υφίστανται διάκριση (π.χ. Εθνική Συνομοσπονδία Ατόμων με Αναπηρία – Ε.Σ.Α.μεΑ.), τις επιχειρήσεις και τις μη κυβερνητικές οργανώσεις προς ενημέρωση και διάδοση των καλών πρακτικών της ίσης μεταχείρισης στο πεδίο εφαρμογής του παρόντος νόμου και για τη διοργάνωση σχετικών επιμορφωτικών εκδηλώσεων [...]».
ΙΙΙ. Διόρθωση ορολογίας
Επειδή ο όρος «χρόνια ασθένεια» παραπέμπει στο ιατρικό μοντέλο της αναπηρίας, παρακαλούμε όπως αντικατασταθεί, όπου αυτός αναφέρεται στο εν λόγω σχέδιο νόμου, από τον όρο «χρόνια πάθηση».
Αξιότιμε κύριε Πρόεδρε,
Αξιότιμα Μέλη,
Ελπίζοντας ότι θα ανταποκριθείτε θετικά στα δίκαια αιτήματά μας.

Με εκτίμηση

Ο ΠΡΟΕΔΡΟΣ

Ι. ΒΑΡΔΑΚΑΣΤΑΝΗΣ

Ο ΓΕΝ. ΓΡΑΜΜΑΤΕΑΣ

ΧΡ. ΝΑΣΤΑΣ