Δεν έχουν όλοι δικαίωμα ψήφου

Εκατομμύρια ευρωπαίοι με αναπηρία αποκλείονται από αυτό το θεμελιώδες δικαίωμα

Το δικαίωμα στην συμμετοχή στην πολιτική καθώς και το δικαίωμα ψήφου αποτελούν θεμελιώδη δικαιώματα για όλους τους πολίτες. Αποτελούν κομβικά σημεία για τη δημοκρατία και την υπηκοότητα- ιθαγένεια. Είναι επίσης δικαιώματα που κατοχυρώνονται στη Σύμβαση των Ηνωμένων Εθνών για τα Δικαιώματα των Ατόμων με Αναπηρία (CRPD) του ΟΗΕ, την οποία έχουν επικυρώσει η Ευρωπαϊκή Ένωση (ΕΕ) και όλα τα κράτη μέλη της (εκτός της Ιρλανδίας): τα κράτη δηλαδή είναι υποχρεωμένα να τα παρέχουν σε όλους τους πολίτες με αναπηρία. Στην πραγματικότητα, όμως, εκατομμύρια άτομα με αναπηρία στην Ευρώπη στερούνται την άσκηση αυτού του θεμελιώδους δικαιώματος. Γυναίκες με αναπηρία, άτομα με αναπηρία που ζουν σε ιδρύματα και άτομα με λιγότερο ορατές αναπηρίες, όπως οι πνευματικές ή ψυχοκοινωνικές αναπηρίες, διατρέχουν ακόμη μεγαλύτερο κίνδυνο αποκλεισμού.

Αυτό το κρίσιμο ζήτημα συζητήθηκε εκτενώς κατά τη διάρκεια της συνεδρίασης του διοικητικού συμβουλίου του EDF, που έλαβε χώρα στην Εσθονία και φιλοξενήθηκε από την Συνομοσπονδία Ατόμων με Αναπηρία Εσθονίας και υποστηρίχθηκε από την εσθονική Προεδρία της ΕΕ. Τα μέλη του EDF αντάλλαξαν τις εμπειρίες και τις γνώσεις τους σχετικά με την κατάσταση σχετικά με το δικαίωμα ψήφου στις χώρες τους. Μερικά από τα παραδείγματα που έδωσαν τα μέλη του EDF κατά τη διάρκεια της συζήτησης είναι: «Στη Λιθουανία, το 60% των εκλογικών τμημάτων δεν είναι προσβάσιμα. Τα υπόλοιπα θεωρητικά είναι προσβάσιμα, αλλά στην πράξη μπορεί να μην είναι».
«85.000 άτομα στη Γερμανία δεν επιτρέπεται να ψηφίσουν. Πρόκειται για άτομα με άνοια και άτομα με πνευματικές ή ψυχοκοινωνικές αναπηρίες ».
«Στην Ουγγαρία, 56.000 άτομα με αναπηρία βρίσκονται υπό κηδεμονία και 48.000 από αυτά δεν επιτρέπεται να ψηφίσουν».
«Σε πολλές χώρες της ΕΕ, τα άτομα με αναπηρία είναι κλειδωμένα σε ιδρύματα και δεν τους επιτρέπεται να ψηφίζουν, δεν γνωρίζουν καν ότι διεξάγονται οι εκλογές».
Ακόμη και αν τα άτομα με αναπηρία έχουν το νόμιμο δικαίωμα ψήφου σε ορισμένες χώρες, η έλλειψη προσβασιμότητας το καθιστά αδύνατο στην πράξη. Συχνά υπάρχουν δυσπρόσιτα εκλογικά κέντρα, έλλειψη εγγράφων και πληροφοριών σε προσβάσιμες μορφές όπως Braille, νοηματική γλώσσα ή εύκολη ανάγνωση, ενώ υπάρχουν περίπλοκες διαδικασίες, έλλειψη ευαισθητοποίησης σχετικά με την αναπηρία και την προσβασιμότητα κ.λπ.
«Στην Πορτογαλία, τα άτομα με νοητική αναπηρία δεν μπορούν να ψηφίσουν γιατί δεν τους παρέχονται πληροφορίες με προσβάσιμους τρόπους που να μπορούν να καταλάβουν, όπως το Easy-To-Read"».

«Στην Ουγγαρία, τα προσπελάσιμα εκλογικά κέντρα μπορεί να βρίσκονται πολύ μακριά από το σημείο όπου ζουν, καθιστώντας δύσκολο για τα άτομα με αναπηρία να τα προσεγγίσουν για να ασκήσουν το δικαίωμά τους».
Η Επιτροπή των Ηνωμένων Εθνών που παρακολουθεί το έργο που επιτελούν η ΕΕ και τα κράτη μέλη της για την εφαρμογή της CRPD, έχει επανειλημμένα επισημάνει την παραβίαση του δικαιώματος στην πολιτική συμμετοχή και στο δικαίωμα ψήφου για τα άτομα με αναπηρία στα περισσότερα κράτη μέλη της ΕΕ. Σε ορισμένες χώρες του κόσμου, μερικές φορές χρειάστηκε απόφαση δικαστηρίου, ώστε οι αρχές να ξεκινήσουν τελικά την αναθεώρηση της νομοθεσίας και να σταματήσουν να νομοθετούν διακρίσεις.
Εν όψει των επικείμενων ευρωπαϊκών εκλογών του 2019, η EDF αγωνίζεται για το δικαίωμα πολιτικής συμμετοχής και το δικαίωμα ψήφου. Καλούμε το Ευρωπαϊκό Κοινοβούλιο και όλες οι κυβερνήσεις στην Ευρώπη να αναθεωρήσουν τους νόμους και τις διαδικασίες τους για να εξασφαλίσουν ότι όλα τα άτομα με αναπηρία θα ασκήσουν το δικαίωμα του εκλέγειν και εκλέγεσθαι, όπως όλοι οι άλλοι.
Η έκθεση της ΕΟΚΕ
Το EDF συνεργάζεται στενά με την Ευρωπαϊκή Οικονομική και Κοινωνική Επιτροπή (ΕΟΚΕ), συμβάλλοντας στην εκπόνηση μιας έκθεσης που προετοιμάζει η ΕΟΚΕ για το θέμα αυτό. Ο εισηγητής αυτής της έκθεσης, κ. Krzysztof Pater, παρακολούθησε το διοικητικό συμβούλιο του EDF στην Εσθονία και παρουσίασε το έργο που έχει γίνει μέχρι σήμερα αναφορικά με την έκθεση.
«Το δικαίωμα ψήφου δεν είναι μόνο θεμελιώδες δικαίωμα, αλλά και ζήτημα αξιοπρέπειας», δήλωσε ο Krzysztof Pater υπογραμμίζοντας ότι υπάρχει διάκριση όταν ορισμένοι πολίτες έχουν πλήρη δικαιώματα και άλλοι μόλις μερικά.
Ο εισηγητής της ΕΟΚΕ ζήτησε επίσης από τα μέλη του EDF να παράσχουν στην ΕΟΚΕ την εμπειρογνωμοσύνη τους προκειμένου να έχουν μια πλούσια έκθεση που να δείχνει την πραγματική κατάσταση του δικαιώματος ψήφου στην Ευρώπη. Ο Krzysztof Pater σχεδιάζει να εκδώσει την έκθεσή του στις αρχές του 2018.
Το δικαίωμα του εκλέγειν και του εκλέγεσθαι θα είναι, επίσης, το θέμα του 4ου Ευρωπαϊκού Κοινοβουλίου των Ατόμων με Αναπηρία που θα πραγματοποιηθεί στις 6 Δεκεμβρίου 2017 στο Ευρωπαϊκό Κοινοβούλιο στις Βρυξέλλες. Πρόκειται για ένα γεγονός ορόσημο που διοργανώνει το EDF και το Ευρωπαϊκό Κοινοβούλιο, το οποίο θα συγκεντρώσει εκατοντάδες εκπροσώπους αντιπροσωπευτικών οργανώσεων ατόμων με αναπηρία από όλη την Ευρώπη, βουλευτές του Ευρωπαϊκού Κοινοβουλίου και εκπροσώπους υψηλού επιπέδου άλλων θεσμικών οργάνων της ΕΕ.