Για την προσβασιμότητα και τους πρόσφυγες με αναπηρία στον ΟΗΕ ο Ι. Βαρδακαστάνης

«Όσο δύσκολο και αν είναι να εφαρμοστεί το σύνθημά μας "Τίποτα για εμάς χωρίς εμάς" για τους πρόσφυγες και μετανάστες με αναπηρία, επιβάλλεται να βρούμε τρόπο να το εφαρμόσουμε. Οι πρόσφυγες με αναπηρία πρέπει να βγουν στο φως, δεν πρέπει να χαθούν και αυτό είναι το μήνυμα που σας φέρνω από την Ελλάδα και τη Λέσβο». Με αυτό τον τρόπο κατέληξε η ομιλία του προέδρου της ΕΣΑμεΑ Ιωάννη Βαρδακαστάνη, την Τρίτη 13 Ιουνίου στην παράλληλη εκδήλωση για δικαιώματα των προσφύγων με αναπηρία: «Persons with disabilities on the move- the rights of refugees and migrants with disabilities», κατά τη διάρκεια της 10ης Διάσκεψη των κρατών μερών της Σύμβασης του ΟΗΕ για τα δικαιώματα των ατόμων με αναπηρία (Conference of States Parties to the CRPD' - COSP) στα γραφεία του ΟΗΕ στη Νέα Υόρκη. Ο κ. Βαρδακαστάνης συμμετέχει με την ιδιότητά του ως μέλος της ΕΟΚΕ (Ευρωπαϊκή Οικονομική και Κοινωνική Επιτροπή), εκπρόσωπος της Ελλάδας και πρόεδρος του Ευρωπαϊκού Φόρουμ Ατόμων με Αναπηρία (EDF).

Τα βασικότερα σημεία της ομιλίας του κ. Βαρδακαστάνη:
«Με 65.000.000 άτομα που έχουν εκτοπιστεί με βίαιο τρόπο στον πλανήτη μας και πολλούς περισσότερους ανθρώπους να μετακινούνται για να ζήσουν και να εργαστούν σε άλλες χώρες, πρέπει να προστατέψουμε τα δικαιώματα των ατόμων με αναπηρία που βρίσκονται σε κίνηση, είτε πρόκειται για πρόσφυγες, είτε για αιτούντες άσυλο είτε για μετανάστες. Οφείλουμε να επηρεάσουμε τις επερχόμενες παγκόσμιες συμφωνίες για τη Μετανάστευση και τους Πρόσφυγες. Πρέπει να διασφαλίσουμε ότι ενημερώνονται από την Σύμβαση του ΟΗΕ για τα δικαιώματα των ατόμων με αναπηρία του ΟΗΕ (UN CRPD) και την εγγενή αξιοπρέπεια όλων των ατόμων με αναπηρία.
Πρέπει να επικεντρωθούμε στα εξής σημεία:
Ανθρώπινα δικαιώματα: Όλες οι παρεμβάσεις θα πρέπει να βασίζονται στις γενικές αρχές και υποχρεώσεις που ορίζονται στη Σύμβαση των Ηνωμένων Εθνών για τα δικαιώματα των ατόμων με αναπηρία (άρθρα 3 και 4 της CRPD). Το προσωπικό θα πρέπει να εκπαιδεύεται στην προσέγγιση των αναπηριών με βάση τα ανθρώπινα δικαιώματα και θα πρέπει να ληφθούν όλα τα μέτρα ώστε η αντιμετώπιση της προσφυγικής κρίσης των προσφύγων να μην διαιωνίζει τον αποκλεισμό και τον διαχωρισμό των ατόμων με αναπηρία.
Δεδομένα: Όλα τα δεδομένα θα πρέπει να αναλύονται τουλάχιστον ανά ηλικία, φύλο και αναπηρία, κάτι που θα εξασφαλίσει την έγκαιρη αναγνώριση των γυναικών, των ανδρών, των παιδιών και των ηλικιωμένων με αναπηρία και θα προετοιμάσει το έδαφος για έναν πιο κατάλληλο σχεδιασμό υπηρεσιών και κατάλληλης παροχής υπηρεσιών προσβασιμότητας χωρίς αποκλεισμούς.
Διαβούλευση:. Οι οργανώσεις των ατόμων με αναπηρία είναι σε θέση να παράσχουν γνώση σχετικά με το τοπικό πλαίσιο, τις διαθέσιμες υπηρεσίες και τα εμπόδια και τον τρόπο αντιμετώπισής τους. Πρέπει να υποστηριχθούν για να διαδραματίσουν αυτόν τον ρόλο. Ταυτόχρονα οι ίδιοι οι πρόσφυγες και μετανάστες με αναπηρία γνωρίζουν καλύτερα τις ανάγκες τους και πρέπει να βρίσκονται στο κέντρο της λήψης αποφάσεων.
Πρόσβαση στις βασικές υπηρεσίες: Πρέπει να ληφθούν μέτρα για να εξασφαλιστεί ότι τα άτομα με αναπηρία θα έχουν πρόσβαση στις κύριες υπηρεσίες και υποστήριξη στην κοινότητα υποδοχής. Πρέπει να συμμετέχουν ενεργά στις υπηρεσίες στέγασης και στέγασης, διανομής τροφίμων, μείωσης της φτώχειας και δημιουργίας εισοδήματος, γενικής εκπαίδευσης, προστασίας από διακρίσεις και να δέχονται νομικές συμβουλές Η προσβασιμότητα των μέσων υποδομής, των μεταφορών, των πληροφοριών και των επικοινωνιών είναι απαραίτητη.
Υποστήριξη της Αναπηρίας: Τα άτομα με αναπηρία μπορούν να απαιτούν πρόσθετη υποστήριξη για να ξεπεραστούν τα εμπόδια στο περιβάλλον τους. Αυτό πρέπει να προσδιορίζεται για κάθε άτομο σε συνεννόηση με το ίδιο. Μπορεί να χρειάζονται βοηθητική τεχνολογία ή συσκευές κινητικότητας, πρόσβαση σε διερμηνεία νοηματικής γλώσσας ή προσωπική βοήθεια.
Πολλαπλές και διατομεακές διακρίσεις: Εξασφάλιση ιδιαίτερης προσοχής στα πλέον περιθωριοποιημένα άτομα με αναπηρία. Οι γυναίκες με παιδιά, τα άτομα με νοητική αναπηρία, τα άτομα με προβλήματα ψυχικής υγείας ή ψυχοκοινωνικές αναπηρίες και σύνθετες αναπηρίες είναι πιο πιθανό να εκτίθενται σε βία και διατρέχουν μεγαλύτερο κίνδυνο.
Προτεραιότητα: Βεβαιωθείτε ότι τα άτομα με αναπηρίες έχουν προτεραιότητα για την υποδοχή και την εγγραφή στις υπηρεσίες υποστήριξης, την επανεγκατάσταση και την οικογενειακή επανένωση.
Επενδύστε τοπικά: Επενδύστε σε τοπικά συστήματα, τοπικές υπηρεσίες, τοπική αυτοδιοίκηση και σε τοπικές οργανώσεις ατόμων με αναπηρία, ώστε να εξασφαλίζεται η πρόσβαση στα άτομα με αναπηρία και σε ολόκληρη την κοινότητα».
Νωρίτερα την ίδια ημέρα ο κ. Βαρδακαστάνης μίλησε στο side event για τη διασφάλιση της ανεμπόδιστης πρόσβασης των ΑμεΑ σε υποδομές και υπηρεσίες «Accessibility Resources for Human Rights in Action».
«Η προσβασιμότητα αποτελεί προϋπόθεση για την ανεξάρτητη διαβίωση, την κοινωνική ένταξη, την κινητικότητα, την πολιτική συμμετοχή, την εκπαίδευση και όλες τις καθημερινές δραστηριότητες που είναι τα δικαιώματα όλων των ανθρώπων. Χωρίς προσβασιμότητα, τα εμπόδια είναι παντού.
Όπως αναφέρεται στο άρθρο 9 της Σύμβασης των Ηνωμένων Εθνών για τα δικαιώματα των ατόμων με αναπηρία (UNCRPD), η προσβασιμότητα αποτελεί από μόνη της ανθρώπινο δικαίωμα. Αυτό πρέπει να νοείται ως το δικαίωμα που δίνει τη δυνατότητα συμμετοχής, δράσης, επικοινωνίας και ενημέρωσης με αυτόνομο και ασφαλή τρόπο και ως ανθρώπινο δικαίωμα που είναι εγγενές στην εφαρμογή άλλων ανθρωπίνων δικαιωμάτων, καθιστώντας το θεμελιώδη παράγοντα.
Για να εφαρμοστεί πλήρως, πρέπει αρχικά να εφαρμοστούν νομικά και πολιτικά μέτρα, ώστε να μπορέσουν τα άτομα με αναπηρία να έχουν πρόσβαση σε όλα τα περιβάλλοντα και τις πτυχές της ζωής. Η προσβασιμότητα αποτελεί επίσης βασική προϋπόθεση για την αειφορία και την κοινωνική της διάσταση στην καταπολέμηση της φτώχειας και της περιθωριοποίησης και στην προώθηση της κοινωνικής συνοχής.
Η πρόσβαση στο φυσικό περιβάλλον και στις δημόσιες συγκοινωνίες αποτελεί προϋπόθεση για την ελεύθερη κυκλοφορία των ατόμων με αναπηρία, ενώ η πρόσβαση στην πληροφόρηση και την επικοινωνία αποτελεί προϋπόθεση για την ελευθερία της γνώμης και της έκφρασης.
Ο αντίκτυπος της νομοθεσίας περί προσβασιμότητας στην ΕΕ
Η υφιστάμενη νομοθεσία της ΕΕ σχετικά με την προσβασιμότητα, όπως ο κανονισμός για την σιδηροδρομική προσβασιμότητα, είχε ήδη θετικό αντίκτυπο στα άτομα με αναπηρία. Αλλά αυτό δεν είναι αρκετό. Η ΕΕ εξακολουθεί να μπορεί να κάνει περισσότερα για να βελτιώσει την προσβασιμότητα. Ο προτεινόμενος νόμος για την προσβασιμότητα ήταν ένα καλό βήμα προς τη σωστή κατεύθυνση, παρόλο που οι τρέχουσες εργασίες του Ευρωπαϊκού Κοινοβουλίου και του Συμβουλίου επιδεινώνουν μάλλον την πρόταση παρά την βελτιώνουν».
Όλα τα βίντεο των ομιλιών στο http://webtv.un.org