Ιστορική επικύρωση της Διεθνούς Σύμβασης για τα Δικαιώματα των Ατόμων με Αναπηρία του ΟΗΕ από την Ευρωπαϊκή Ένωση

Κατά τη συνεδρίαση του Συμβουλίου της Ευρωπαϊκής Ένωσης στις 26 Νοεμβρίου 2009 η Ευρωπαϊκή Κοινότητα έκανε ένα τεράστιο άλμα προς τα εμπρός, επικυρώνοντας τη Διεθνή Σύμβαση του ΟΗΕ για τα Δικαιώματα των Ατόμων με Αναπηρία. Πρόκειται για ένα γεγονός ιστορικής σημασίας, εφόσον για πρώτη φορά στην ιστορία της Ευρώπης επικυρώνεται μια Συνθήκη για τα Ανθρώπινα Δικαιώματα και αποστέλλεται ένα ηχηρό μήνυμα σε όλα τα κράτη - μέλη της Ευρωπαϊκής Ένωσης.

Η επικύρωση αυτή ουσιαστικά υποδηλώνει μια σημαντική μεταστροφή στην πολιτική της Ευρωπαϊκής Ένωσης, αφού καθίστανται επιβεβλημένες υποχρεώσεις για τα κράτη – μέλη, που απορρέουν από το σεβασμό των ανθρωπίνων δικαιωμάτων των ατόμων με αναπηρία και επιπρόσθετα, η αναπηρία τίθεται στην κορυφή της ατζέντας για τα ανθρώπινα δικαιώματα.

Επιπλέον, τόσο η επικύρωση της Διεθνούς Σύμβασης, όσο και η ύπαρξή της οφείλονται σε μεγάλο βαθμό στην ενεργό κινητοποίηση όλων αυτών που συμμετείχαν στις διαπραγματεύσεις επί του κειμένου της. Για Ευρωπαϊκό Φόρουμ Ατόμων με Αναπηρία αυτό αποτελεί ένα ιστορικό επίτευγμα στον αγώνα κατά των παραβιάσεων των ανθρωπίνων δικαιωμάτων των ατόμων με αναπηρία.

Η Διεθνής Σύμβαση, ένα σημαντικό εργαλείο
Η Διεθνής Σύμβαση για τα Δικαιώματα των Ατόμων με Αναπηρία δημιουργεί δεδικασμένο: είναι η πρώτη μεγάλη Συνθήκη Ανθρωπίνων Δικαιωμάτων του 21ου αιώνα που επικυρώνεται πολύ γρήγορα από έναν μεγάλο αριθμό χωρών από τη στιγμή που τέθηκε σε εφαρμογή το έτος 2008. Με 143 υπογραφές και 74 επικυρώσεις μόλις μέσα σε 32 μήνες από τη στιγμή της έναρξης των υπογραφών, η Διεθνής Σύμβαση για τα Δικαιώματα των Ατόμων με Αναπηρία αποτελεί μία άνευ προηγουμένου μαρτυρία δέσμευσης από τη διεθνή κοινότητα.

Η Διεθνής Σύμβαση στην Ευρωπαϊκή Ένωση
Στην Ευρωπαϊκή Ένωση πάνω από 65 εκατομμύρια άτομα έχουν κάποια αναπηρία, το οποίο σημαίνει ότι πάνω από το 10% των κατοίκων 27 χωρών έχουν κάποια αναπηρία. Από τη στιγμή που η Σύμβαση τέθηκε σε εφαρμογή τον Μάιο του 2008, έχει υπογραφεί από όλα τα κράτη μέλη και από την Ευρωπαϊκή Κοινότητα, ενώ έχει επικυρωθεί από τα εξής 12 κράτη μέλη: Αυστρία, Βέλγιο, Τσεχία, Δανία, Γερμανία, Ουγγαρία, Ιταλία, Σλοβενία, Ισπανία, Σουηδία, Πορτογαλία και Αγγλία. Η χώρα μας ενώ έχει υπογράψει τη Σύμβαση δεν έχει υπογράψει το προαιρετικό της πρωτόκολλο και δεν έχει επικυρώσει ούτε αυτό αλλά ούτε και τη Σύμβαση.

Μόλις η Σύμβαση τέθηκε σε εφαρμογή, το Ευρωπαϊκό Φόρουμ Ατόμων με Αναπηρία προέτρεψε τα κράτη μέλη να την εφαρμόσουν άνευ όρων και να δεσμευτούν ότι θα αρχίσουν έναν ανοιχτό και μόνιμο διάλογο με όλες τις ευρωπαϊκές οργανώσεις που εκπροσωπούν τα άτομα με αναπηρία. Έκτοτε το Ευρωπαϊκό Αναπηρικό Κίνημα τονίζει τη σημασία της συμμετοχής των οργανώσεων της Κοινωνίας των Πολιτών στην διαδικασία εφαρμογής και παρακολούθησης της Σύμβασης. Ο Πρόεδρος του Ευρωπαϊκού Φόρουμ Ατόμων με Αναπηρία κ. Γιάννης Βαρδακαστάνης τόνισε: «Η Ευρωπαϊκή Ένωση μέσω της επικύρωσης της Σύμβασης δεν κάνει μόνο ένα ιστορικό άλμα προς τα εμπρός, αλλά στέλνει και ένα θετικό μήνυμα προς τα κράτη μέλη που δεν την έχουν ακόμη επικυρώσει».

Πώς η Σύμβαση δεσμεύει τα κράτη μέλη και την Ευρωπαϊκή Ένωση;
Η Σύμβαση ουσιαστικά υποχρεώνει τα Συμβαλλόμενα Κράτη να αναθεωρήσουν τις νομοθεσίες, πολιτικές και προγράμματα που διαθέτουν βάσει των διατάξεών της. Επί της ουσίας αυτό σημαίνει ότι πρέπει να αναληφθεί δράση σε πολλούς τομείς προκειμένου να διασφαλιστεί: η πρόσβαση στην εκπαίδευση, στην απασχόληση, στις μεταφορές, στις υποδομές, στα κτίρια που είναι ανοιχτά στο κοινό, η παροχή του δικαιώματος του «εκλέγειν» και «εκλέγεσθαι», η πλήρης ικανότητα για δικαιοπραξία όλων των ατόμων με αναπηρία και η μετάβαση από τα ιδρύματα «κλειστής περίθαλψης» στις δομές αυτόνομης διαβίωσης στην κοινότητα.

Το σύνολο των Θεσμικών Οργάνων της Ευρωπαϊκής Ένωσης καλείται τώρα να προσυπογράψει τις αξίες της Σύμβασης σε όλες τις πολιτικές των δικών τους αρμοδιοτήτων: από τις μεταφορές στην απασχόληση και από την πληροφόρηση και τις τεχνολογίες πληροφοριών/επικοινωνιών στην αναπτυξιακή συνεργασία. Επίσης τα θεσμικά όργανα τις Ένωσης καλούνται να βελτιώσουν την προσβασιμότητα των κτιρίων τους, την πολιτική απασχόλησης εντός των φορέων τους και τις επικοινωνιακές τους πολιτικές.

Αυτό είναι μόνο η αρχή ….
Το Ευρωπαϊκό Φόρουμ Ατόμων με Αναπηρία ενώ καλωσορίζει την επικύρωση της Σύμβασης από την Κοινότητα ως την έναρξη της νέας σχέσης μεταξύ της Ευρωπαϊκής Ένωσης και του Οργανισμού Ηνωμένων Εθνών, αυτό ωστόσο εκφράζει την ανησυχία του για κάποια ζητήματα που ακόμα εκκρεμούν:

- "Λυπούμαστε για την επιφύλαξη, η οποία υιοθετήθηκε από το Συμβούλιο, να αποκλείσει από το πεδίο εφαρμογής της Σύμβασης την απασχόληση των ατόμων με αναπηρία στις Ένοπλες Δυνάμεις. Καλούμε όλα τα Συμβαλλόμενα Κράτη σε ολόκληρο τον κόσμο να αντιτεθούν σε αυτόν τον περιορισμό προκειμένου να αποφευχθεί ένα δεδικασμένο σε παγκόσμιο επίπεδο» τόνισε η κα Donata Vivanti, Αντιπρόεδρος του Ευρωπαϊκού Φόρουμ Ατόμων με Αναπηρία.
- Η καθυστέρηση στη διαδικασία προσχώρησης της Κοινότητας στο ονομαζόμενο Προαιρετικό Πρωτόκολλο είναι επιβλαβής για τους πολίτες. Σύμφωνα με αυτό, οι κάτοικοι της Ευρώπης μπορούν να διεκδικήσουν τα δικαιώματά που η Σύμβαση υπαγορεύει ακόμη και όταν αυτό δεν τους παρέχεται από τα εθνικά τους δικαστήρια. Η καθυστέρηση αυτή επίσης σημαίνει ότι η Επιτροπή του ΟΗΕ δεν μπορεί να αρχίσει ακόμη τη διαδικασία έρευνας για τις παραβιάσεις των δικαιωμάτων των ατόμων με αναπηρία στην Ευρώπη. Το Ευρωπαϊκό Φόρουμ Ατόμων με Αναπηρία ως εκ τούτου ζητά από την επερχόμενη Ισπανική Προεδρία να αναλάβει ενεργό δράση προκειμένου η Ευρωπαϊκή Ένωση να προχωρήσει στην επικύρωση του Προαιρετικού Πρωτοκόλλου.
- Το Ευρωπαϊκό Αναπηρικό Κίνημα ζητά επίσης από την επόμενη Προεδρία της Ευρωπαϊκής Ένωσης να εργαστεί πάνω στη λεπτομερή εφαρμογή της Σύμβασης και να εξασφαλίσει ότι θα θεσπιστεί σύντομα ένας ισχυρός ανεξάρτητος μηχανισμός για την παρακολούθηση της εφαρμογής της.

Η ώρα έφτασε και για τη χώρα μας να επικυρώσει τάχιστα τη Διεθνή Σύμβαση, αφού πρώτα προσυπογράψει και το Προαιρετικό της Πρωτόκολλο. Είναι μια ευκαιρία που δεν πρέπει να χαθεί.

Για περισσότερες πληροφορίες επικοινωνήστε με τον Πρόεδρο της Ε.Σ.ΑμεΑ, κ. Ιωάννη Βαρδακαστάνη στο κινητό τηλέφωνο 6937 157193