""Άρθρο του Προέδρου του Ευρωπαϊκού Φόρουμ και της Ε.Σ.Α.μεΑ. στην European Voice" "

Ο Πρόεδρος του Ευρωπαϊκού Φόρουμ Ατόμων με Αναπηρία και της Εθνικής Συνομοσπονδίας Ατόμων με Αναπηρία κ. Ιωάννης Βαρδακαστάνης από κοινού με την Ευρωβουλευτή της Φινλανδίας Heidi Hautala, αρθρογράφησαν για την εφημερίδα European Voice, εν όψει της συζήτησης στο Ευρωκοινοβούλιο στις 22 Φεβρουαρίου για την προσχώρηση της Ευρωπαϊκής Ένωσης στη Διεθνή Σύμβαση του ΟΗΕ για τα Δικαιώματα των Ατόμων με Αναπηρία.

Το φύλλο της εφημερίδας με το άρθρο στα Αγγλικά επισυνάπτεται, ενώ ακολουθεί η μετάφρασή του στα ελληνικά:

«Το Νοέμβριο, για πρώτη φορά στην ιστορία της, η Ευρωπαϊκή Ένωση σαν ενιαίο σώμα έδωσε την συγκατάθεσή της για την προσχώρηση σε ένα Διεθνές Σύμφωνο για τα ανθρώπινα δικαιώματα, μια Διεθνή Σύμβαση που αφορά πλέον των 65 εκατομμυρίων ατόμων με αναπηρία στην Ευρώπη και περίπου 650 εκατομμύρια παγκοσμίως.

Επομένως, η υπογραφή της Ευρωπαϊκής Ένωσης στη Διεθνή Σύμβαση του ΟΗΕ για τα Δικαιώματα των Ατόμων με Αναπηρία έχει τόσο ιστορική, όσο και πρακτική σημασία.

Πράγματι, για την αναπηρική κοινότητα της Ευρώπης, η σημασία της είναι ανεκτίμητη: ποτέ στο παρελθόν δεν εξέφρασε ανοιχτά και δημόσια μια τέτοια μακροπρόθεσμη δέσμευση η Ευρωπαϊκή Ένωση για την καταπολέμηση της διακριτικής μεταχείρισης και του αποκλεισμού των ατόμων με αναπηρία από όλους τους τομείς της ανθρώπινης δράσης, αναγνωρίζοντας έτσι το δικαίωμά τους να ζουν ανεξάρτητα μέσα στην κοινότητα, καθώς και την υποχρέωσή της να λαμβάνει υπόψη την αναπηρία σε κάθε δράση σε διεθνές επίπεδο.

Ωστόσο, ο αντίκτυπος αυτής της δέσμευσης εξαρτάται ουσιαστικά από τα κράτη – μέλη της Ε.Ε. Το Συμβούλιο της Ευρωπαϊκής Ένωσης υιοθέτησε την απόφαση να επικυρώσει τη Σύμβαση στις 26 Νοεμβρίου, η οποία βρίσκεται σε ισχύ σε 80 κράτη παγκοσμίως, θα είναι όμως δεσμευτική για την Ε.Ε. μόνο όταν η επικύρωση κατατεθεί επίσημα στον ΟΗΕ. Το Συμβούλιο τονίζει ότι θα προβεί στην κατάθεση μόνο αφού κάθε ένα κράτος – μέλος επικυρώσει τη Σύμβαση. Πρόκειται για μια πολιτική απόφαση περισσότερο από μια νομική προϋπόθεση. Η Ευρωπαϊκή Κοινότητα έχει κατά το παρελθόν επικυρώσει διεθνή Σύμφωνα, χωρίς να περιμένει την επικύρωσή από όλα τα κράτη – μέλη.

Η απόφαση αυτή αποδεικνύεται ιδιαίτερα φιλόδοξη. Από τις 79 χώρες που έχουν επικυρώσει τη Σύμβαση μέχρι σήμερα, μόνο οι 13 είναι κράτη – μέλη της Ε.Ε. (Αυστρία, Βέλγιο, Τσεχία, Δανία, Γαλλία, Γερμανία, Ουγγαρία, Ιταλία, Πορτογαλία, Σλοβενία, Ισπανία, Σουηδία και Ηνωμένο Βασίλειο). Επομένως, θα χρειάζονταν ενδεχομένως χρόνια μέχρι και τα υπόλοιπα 14 κράτη – μέλη να την επικυρώσουν.

Αυτό σημαίνει ότι τα άτομα με αναπηρία στα 13 κράτη – μέλη που έχουν ήδη επικυρώσει τη Διεθνή Σύμβαση, μπορούν να απολαύσουν μόνο μέρος των δικαιωμάτων που τους παρέχονται μέσω αυτής: μια Ιταλίδα με αναπηρία μπορεί να διαμαρτυρηθεί για την παραβίαση των δικαιωμάτων της αν κάποιος νόμος ή μέτρο βασίζεται στην εθνική νομοθεσία (που πρέπει να συνάδει με τη Σύμβαση), όχι όμως αν βασίζεται στην ευρωπαϊκή νομοθεσία (που ακόμα δεν οφείλει να τηρεί τα όσα προβλέπει η Σύμβαση).

Το γεγονός αυτό, δεν επιτρέπει στα άτομα με αναπηρία να απολαύσουν τα οφέλη της Σύμβασης. Μέχρι στιγμής, τα άτομα με αναπηρία αντιμετωπίζουν συστηματικά τα εμπόδια, τον κοινωνικό αποκλεισμό και τη διακριτική μεταχείριση στην καθημερινή τους ζωή. Όταν όμως η Σύμβαση τεθεί σε ισχύ, τα κράτη – μέλη της Ε.Ε. θα υποχρεούνται να άρουν όλα τα εμπόδια, να εξαλείψουν κάθε μορφής διάκριση και να υιοθετήσουν μέτρα και πολιτικές συμπερίληψης και πρόσβασης των ατόμων με αναπηρία σε τομείς όπως οι μεταφορές, αγαθά, υπηρεσίες, κτλ. Όργανα όπως η Ε.Ε. θα πρέπει να συμπεριλάβουν ενεργά πλέον οργανισμούς εκπροσώπησης των ατόμων με αναπηρία στην ανάπτυξη και εφαρμογή νομοθεσίας και μέτρων και να υποβάλλουν σε τακτά χρονικά διαστήματα αναφορές για την πρόοδο στην αρμόδια Επιτροπή του ΟΗΕ για τα Δικαιώματα των Ατόμων με Αναπηρία.

Όπως υποδεικνύουν τα προαναφερθέντα παραδείγματα, η Διεθνής Σύμβαση σηματοδοτεί μια ριζική αλλαγή στον τρόπο σκέψης γύρω από την αναπηρία. Από το 2000 και μετά, άρχισε να γίνεται συνείδηση τόσο ευρωπαϊκό όσο και σε παγκόσμιο επίπεδο ότι η μόνη βιώσιμη προσέγγιση για την αναπηρία είναι η δικαιωματική προσέγγιση. Η παλαιά, φιλανθρωπική προσέγγιση περιόρισε σημαντικά την πρόσβαση των ατόμων με αναπηρία σε πολλούς τομείς της καθημερινής ζωής.

Η πολιτική απροθυμία να προχωρήσει η Ε.Ε. στην επικύρωση της Σύμβασης χωρίς να περιμένει κύρωση από τα υπολειπόμενα 14 κράτη, διατηρεί τα άτομα με αναπηρία σε μια αναχρονιστική κατάσταση, αντιμετωπίζοντάς τα ως αντικείμενα οίκτου και φιλανθρωπίας, ενώ παράλληλα τοποθετεί πρωτοπόρα κράτη της Ε.Ε. σε θέματα αναπηρίας στις χαμηλές θέσεις, αφήνοντας 65 εκατομμύρια άτομα με αναπηρία χωρίς κανένα σεβασμό, προστασία και προώθηση των δικαιωμάτων τους. Εύλογη είναι λοιπόν η αμφιβολία εκατομμυρίων Ευρωπαίων με Αναπηρία για τις καλές προθέσεις των κυβερνήσεών τους απέναντί τους.

Ιωάννης Βαρδακαστάνης – Πρόεδρος του Ευρωπαϊκού Φόρουμ Ατόμων με Αναπηρία
Heidi Hautala – Ευρωβουλευτής από τη Φινλανδία, μέλος της Ομάδας Πρασίνων του Ευρωκοινοβουλίου»